نام پژوهشگر: دلارام کی منش

بررسی متن فارسی میانه ایادگار جاماسپیک
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز 1381
  دلارام کی منش   مهری باقری

متون مبتنی بر الهام و پیشگویی ، بخش مهمی از ادبیات دینی فارسی میانه ( پهلوی ) را تشکیل می دهند. این متون شرح الهام و پیشگویی هایی است که به یکی از دین مردان نسبت داده شده است . چند رساله در این زمینه به زبان پهلوی در دست است که عبارتند از : 1 - ارداویراف نامه . 2 - زند وهمین یسن . 3 - جاماسپ نامگ . 4 - ایادگار جاماسپیک . 5 - آمدن شاه بهرام ورجاوند. در میان رساله های یادشده ، ایادگار جاماسپیک از جایگاه ویژه ای برخوردار است . اهمیت آن به دلیل مکاشفات و پیشگویی هایی است که جاماسپ ( وزیر انشمند کی گشتاسب ) ، براساس دانش ویژه و احاطه خاصش بر مباحث اختر شناسی و تفال در باره مسائل گوناگون از جمله آینده دین زرتشتی و اتفاقات بعید و آخرالزمان در این رساله مطرح کرده است . متاسفانه اصل پهلوی این رساله ( جز چند قطعه کوچک ) از میان رفته است و از آن تنها پازند و نوعی پارسی زرتشتی در دسترس می باشد . بنابراین برای روشن شدن و رفع ابهامات موجود در متن پازند و نیز اصلاح و توضیح برخی از اصطلاحات و واژه ها و نیز تسهیل در امر تفحص و دستیابی به مطالب موجود در این رساله برای علاقمندان و محققین ، بازنویسی رساله ایادگارجاماسپیک به خط پهلوی کتابی از روی صورت های آوانگاشته و پازند آن ضروری و مفید به نظر می رسد. لذا در این بررسی ابتدا از صورت آوانگاشته موجود ( به کوشش پرفسور مسینا در سال 1939 ). صورت پهلوی کتابی آن بازنویسی و سپس به فارسی امروز برگردانیده شده است و ضمن افزودن توضیحات و تعلیقاتی که برای روشن شدن مطالب ضروری می نماید در پایان رساله دو نوع واژه نامه از لغات به کار رفته در متن تنظیم شده است که علاوه بر تسهیل قرائت متن پهلوی می تواند در تنظیم لغت نامه جامع پهلوی به زبان فارسی نیز مفید واقع شود.