هدف در این نوشتار بررسی کلان قواعد ناظر به دلیل کیفری می باشد و نه بررسی خود. بدین معنی که مطالعه نه حول انواع گوناگون دلیل از قبیل شهادت ، اقرار ، اسناد کارشناسی و ... که حول اوصاف سازنده و بنیانهایی که نظام جستجو و ارزیابی دلیل را پی می ریزند، دور می زند. بدین منظور باید بدوا ویژگیها و اوصاف دلیل کیفری را بدون توجه به تحصیل کنندگان و ارزیابان آن مطالعه نمود. بدین ترتیب در بخش نخست هدف عبارتست از شناخت دلیل کیفری در خود. در این بخش دلیل بگونه یک فضای بسته تلقی شده که عامل تحلیل گر باید در داخل این فضای بسته به کنکاش بپردازد و در گذار از این بحث از یکسو ویژگیهای ماهیتی ادله و از سوی دیگر مشخصه های قراردادی دلایل از نظر خواهند گذشت. و اما در بخش دوم به بررسی عملکرد نقش آفرینان دادرسی کیفری در ارتباط با دلیل خواهیم پرداخت و چنانکه از نظر گذشت این نقش آفرینان را در دو زیرمجموعه که عبارت باشند از تحصیل کنندگان دلیل ( طرفین دعوی ) و ارزیابان دلیل ( دادرسان ) تقسیم بندی می نمائیم .