سولفورموستارد (گاز خردل) یک عامل شیمیایی جنگی است که به دفعات توسط نیروهای عراقی علیه رزمندگان ما استفاده شده است . این عامل یک ترکیب آلکیله کننده خیلی قوی است که اثرات مخربی بر روی بافتها و ارگانهای مختلف بدن موجودات زنده دارد، ولی هنوز مکانیسم دقیق عملکرد آن مشخص نیست . ضایعات ناشی از گاز خردل را می توان به دو دسته کوتاه مدت و طولانی مدت تقسیم کرد. ضایعات کوتاه مدت گاز خردل و به صورت ضایعات پوستی، چشمی، تنفسی، خونی و احتمالا سیستم اعصاب ظاهر می شود که در موارد حاد باعث مرگ می گردد. ضایعات دیررس گاز خردل عمدتا ناشی از تاثیر عامل بر روی اجزا داخل سلولی و احتمالا اسیدهای هسته ای می باشد که ممکن است به صورت اثرات موتاژنیک و احتمالا کار سینوژینک ظاهر شود. سندرومهای میلودیسپلاستیک از جمله بیماریهای پری لوسمیک می باشند که در نهایت به بدخیمی ها تبدیل می شوند. در این سندرمها مورفولوژی سلولهای خون محیطی و از جمله نوتروفیلها تغییر می یابد که از جمله این تغییرات کاهش گرانولاسیون (g_ score) و افزایش درجه سلولهای پلگروئید (ppp) می باشد. از آن جهت که عقیده بر این است که نرخ ایجاد سرطان در مجروحین شیمیایی بیشتر است ، هدف ما از این مطالعه بررسی وجود فاز پری لوسمیک با توجه به تغییرات ایجاد شده در خون مجروحین شیمیایی بود. همچنین به طور کلی اثرات دیررس گاز خردل بر مورفولوژی سلولهای خون محیطی مورد بررسی قرار گرفت . برای دستیابی به اهداف فوق از 237 مجروح شیمیایی و 202 نفر فرد سالم نمونه خون محیطی گرفته شد. از هر نمونه ابتدا آزمایش cbc به عمل آمد و سپس اسمیر خون محیطی مورد بررسی قرار گرفت . در هر اسمیر ابتدا مورفولوژی سلولها بررسی شده و سپس گلبولهای سفید شمارش افتراقی شدند و درصد سلولهای lgl، لنفوسیت آتیپیک و hand-mirror تعیین شد. همچنین نوتروفیلها از لحاظ ppp, g-score و سگمانتاسیون هسته مورد بررسی قرار گرفتند. در این تحقیق دریافتیم که میانگین تعداد ارتیروسیتها و لکوسیتها به طور معنی داری بیش از گروه نرمال بود. همچنین میانگین انواع گلبول سفید به غیر از لنفوسیت بیش از گروه شاهد بود. میانگین درصد سلولهای lgl، لنفوسیت آتیپیک و hand-mirror بیش از گروه شاهد بود و g-score و ppp با گروه شاهد تفاوت معنی دار داشت . با توجه به این نتایج به نظر می رسد سیستم ایمنی بیماران فعال است و از لحاظ تغییرات دیسپلازی بهتر است در آینده بیشتر مورد بررسی قرار گیرد.