ادبیات ، بویژه شعر اسلوب غیرمستقیم گفتار و شیوه هنری بیان احساسات و اندیشه ها است . شاعر یا هر گوینده دیگری که به زبان ادبی سخن می گوید از رهگذر گونه های مختلف صور خیال، بخصوص چهار رکن اساسی آن یعنی مجاز، تشبیه، استعاره و کنایه به بازآفرینی تصاویر ذهنی و خیالی و بازگویی افکار و حساسات درونی خود می پردازد. و روشن است که هر قدر میزان توانایی و خلاقیت شاعر در بکارگیری این اسلوب هنری بیشتر باشد، کلامش هنری تری، بدیع تر و پندار خیزتر و بطور کلی ارزش زیباشناختی سخنش افزونتر می گردد در این میان سخن سالار گنجه، حکیم نظامی با هنرمندی خاصی گونه های مختلف فن بیان را در اغلب منظومه های خود بویژه خسرو و شیرین بکار گرفته است . در این رساله ابتدا مفهوم هر یک از گونه های مهم صور خیال از حیث لغوی و اصطلاحی با ذکر اقسام مختلف هر یک تبیین گردیده و در برخی موارد نیز آرا قدما در این زمینه مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است و سپس با مطالعه دقیق خسرو و شیرین، شواهد و نمونه های مختلف مجاز، تشبیه، استعاره و کنایه با تقسیمات لازم درباره هر یک ارائه گردیده است . تلاش ما بر آن بوده که شگردهای بیانی زبان هنرمندانه و نیز نازک خیالیها و ظرافتهای شاعرانه نظامی را خصوصا در مبحث تشبیهات و استعارات که زیبایی اعجاب برانگیزی دارد در حد توان تبیین نمائیم به این امید که مقبول طبع دوستداران درخت کهن و برومند زبان و ادب پارسی قرار گیرد.