در جهان بینی عرفانی اسلامی، انسان به واسطه دارا بودن گوهر دل و جان که که گنجینه اسرار حق و تجلیگاه انوار الهی است ، مظهر جمیع صفات و اسما خداوندی شده و مباهی به تکریم و جانشینی باری تعالی گردیده و در عرصه کائنات تنها موجودی است که "تاج کرمنا" به سر دارد. خواجوی کرمانی، عارف بزرگ و شاعر استاد ایران در قرن هشتم هجری، یکی از ره یافتگان به سر منزل حقیقت است که مکتب عرفان اسلامی در سیر و تحول تاریخی خود، در دامان خویش پرورده است . او همانند بسیاری از عارفان بزرگ قبل از خود، رسالتی عظیم بر دوش کشید و آن "شناخت انسان" و "چگونه بودن" است . یکی از اساسی ترین موضوعاتی که خواجو در خمسه خویش بدان پرداخته "چگونگی آفرینش انسان"، "ذکر کرامت و عظمت او" و "چگونه زیستن" اوست . آنچه در این رساله بدان پرداخته شده، شناخت افکار عرفانی خواجو درباره انسان است . در این رساله، برای رعایت اختصار از توضیحات اضافی پرهیز شده اما در مواردی برای روشن شدن معنی، به ذکر توضیحات لازم پرداخته و در مواردی به سخن دیگر گویندگان نیز استناد شده است .