نام پژوهشگر: یحیی مزروعی ابیانه
یحیی مزروعی ابیانه عبدالحمید ابوالحمد
حقوق تامین اجتماعی از شاخه های مستقل حقوق عمومی است که روز به روز دامنه و قلمرو آن در حال گسترش است . در حال حاضر تامین اجتماعی تنها کارگران را تحت پوشش قرار نمی دهد بلکه دیگر قشرها و طبقه های مردم را نیز شامل می شود و دیگر تابع حقوق کار نیست و خود به یک رشته حقوقی مستقل تبدیل شده است . در مورد تعریف واژه تامین اجتماعی باید دو مفهوم را بررسی کنیم. یکی مفهوم عام و کلی که هدف آن تهیه و فراهم کردن کلیه زمینه های لازم و ضروری برای زندگی انسان است که برطرف کننده نیازهای مادی و معنوی وی باشد. تامین اجتماعی در مفهوم عام و کلی خود به رفاه اجتماعی تعبیر شده است و شامل نظام بیمه ای و حمایتی می شود و دیگری مفهوم خاص و جزئی که منظور تضمین اقتصادی انسان ها از طریق نظام بیمه ای است . حقوق تامین اجتماعی دارای تقسیم بندی هایی است که می توان به حقوق جزای تامین اجتماعی (ماده های 97 تا 109 قانون تامین اجتماعی)، حقوق اداری تامین اجتماعی (مقررات مربوط به ارکان و تشکیلات ، مقررات مالی و ...) حقوق بین المللی تامین اجتماعی)(قراردادهای دو یا چند جانبه بین دولت ها در زمینه تامین اجتماعی، مقاوله نامه ها و توصیه نامه های سازمان بین المللی کار، قانون اروپائی تامین اجتماعی، و ...) و حقوق اساسی تامین اجتماعی (اصل 29 قانون اساسی و ...) اشاره کرد. منابع حقوق تامین اجتماعی به دو دسته منابع داخلی (قانون اساسی - قانون های عادی - تصمیم های قوه مجریه - رویه قضایی) و منابع بین مللی تقسیم می شوند. دین اسلام با استناد به آیه های قرآن کریم و احادیث نقل شده از سوی امامان شیعه و رویه معصومان به امر تامین اجتماعی عنایت خاصی داشته است و دو اصل کفالت همگانی و کفالت دولت می تواند راه گشایی مهم در این زمینه باشند.