به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف پروتئین جیره وتجزیه پذیری آن بر خصوصیات تولیدی گاوهای شیری هلشتین، دو سطح پروتئین خام (15 و 18 درصد) و دو سطح تجزیه پذیر پروتئین (60 و 70 درصد) در غالب چهار تیمار (-1 پروتئین کم تجزیه پذیری زیاد، -2 پروتئین کم و تجزیه پذیری کم، -3 پروتئین زیاد و تجزیه پذیری و تجزیه پذیری کم) مورد آزمایش قرار گرفتند. این جیره ها در غالب طرح change over در چهار دوره 21 روز به 8 راس گاو شیری هلشتین چند شکم زایش با میانگین مدت شیرواری (+-38) 176 روز و میانگین تولید روزانه شیر (+-4/5) 30/5 کیلوگرم خورانده شدند. مصرف روزانه خوراک با افزایش مقدار پروتئین خام، دیواره سلولی بدون همی سلولز (adf)، دیوراه سلولی (ndf) و انرژی خام به صورت معنی داری تحت تاثیر مقدار پروتئین خام جیره قرار گرفت . ارقام مربوط به قابلیت هضم مواد مغذی با استفاده از مارکر ala مشابه ضرایب بدست آمده از روش اندازه گیری مستقیم قابلیت هضم مواد مغذی بود. تولید روزانه شیر و شیر تصحیح شده بر اساس 4 درصد چربی، تحت تاثیر سطح پروتئین خام و یا تجزیه پذیری پروتئین جیره قرار نگرفت . درصد ماده جامد، ماده جامد بدون چربی، چربی، معادل پروتینی ازت غیر پروتئینی و لاکتوز شیر متاثر از افزایش پروتئین خام جیره و یا افزایش پروتئین عبوری جیره به صورت معنی داری کاهش نشان داد. بالاترین درصد چربی شیر و پروتئین شیر به ترتیب در تیمارهای سوم (18 درصد پروتئین خام و 70 درصد تجزیه پذیری) و اول (15 درصد پروتئین خام و 70 درصد تجزیه پذیری) مشاهده گردید. وزن روزانه گاوها با افزایش پروتئین عبوری جیره به صورت معنی داری افزایش یافت ولی متاثر از سطح پروتئین، تجزیه پذیری و یا اثرات متقابل این دو قرار نگرفت . ازت اوره ای خون با افزایش پروتئین خام جیره به طرز معنی داری افزایش یافت ولی تحت تاثیر سطح تجزیه پذیری پروتئین جیره واقع نشد. افزایش آمونیاک شکمبه متناسب با افزایش پروتئین خام جیره و یا افزایش تجزیه پذیری پروتئین جیره، معنی دار بود اما ph شکمبه تغییر معنی داری نشان نداد. در مجموع می توان نتیجه گرفت که افزایش بیش از حد مورد نیاز پروتئین خام، پروتئین تجزیه پذیر و یا پروتئین عبوری جیره باعث بروز اثرات منفی در تولید شیر بخصوص پروتئین آن می گردد و به ویژه در گاوه های با تولید 30 کیلوگرم که از اوج شیرواری گذشته اند افزایش این مواد مغزی توصیه نمی شود.