نام پژوهشگر: جواد پناهی

الکلاسیکیه عند محمدمهدی الجواهری
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  جواد پناهی   سید عدنان اشکوری

تحقیق در مورد مکتبهای ادبی از جمله موضوعات مهم در ادبیات بویژه در ادبیات معاصر میباشد بهمین دلیل شناخت مکتبها وآشنایی با جزئیات آن مورد توجه ادیبان ودانشجویان بوده است. در این پایان نامه به بررسی ادبیات کلاسیک نزد محمد مهدی جواهری پرداخته شده است. شعر وادبیات کلاسیکی هر ملتی بر آن بخش از آثار مشهور ومطرح ادبی اطلاق می گردد که مربوط به بزرگان ادبیات آن ملّت می باشد ودارای اهمیت وارزش والایی بوده که با گذشت زمان این آثار ادبی ارزش خود را از دست نداده بلکه پیوسته مورد توجّه دیگر ادیبان آن ملّت بوده است. شایان ذکر است بدانیم آغاز گسترش اصطلاح "ادبیات کلاسیک" از دوره رنسانس به بعد بوده واز همان زمان بود که این اصطلاح در ادب عربی رواج پیدا کرد. البته اصطلاح "عمود الشّعر" که از دوره عباسی تاکنون رایج بوده وبر قسم زیادی از آثار ادبی اطلاق گردیده است. با توجّه به اینکه حرکت نوگرایی وپرداختن به شعر نو در قرن معاصر نظر بیشتر شاعران وادیبان را به خود جلب کرده است ولی با اینهمه برخی از آنها -که در این میان شاعران بزرگ ومطرحی هم وجود داشته- با تأکید بر مزایای شعر کلاسیکی، به این آثار ادبی روی آورده واز آن استقبال نموده اند وآنرا جزء اصلی ادبیات بلکه بعنوان میراث ادبی خود به حساب آورده اند. از آن جمله می توان به شاعر کلاسیک پرداز مطرح عراقی "محمد مهدی جواهری" که در قرن بیستم هم زیسته است اشاره کرد وبا توجّه به مزایای شعری اش که منطبق بر شعر کلاسیکی است، بعنوان آخرین شاعر بزرگ کلاسیکی نامیده شده است. با توجّه به اینکه جواهری از طرفی در ساختار قصیده وویژگیهای ظاهری آن مانند: قالب شعری، رعایت قافیه وحروف روی، موسیقی وصورتههای شعری، پیرو ادیبان وشاعران پیش از خود بوده است واضافه بر اینها چنانکه می بینیم در بنای قصیده وساختار آن وحتّی در بکار بردن الفاظ وکلمات رایج در شعر گذشتگان از آنان پیروی نموده است، واز طرف دیگر، در مضمون شعر خود نیز از تقلید بر کنار نبوده وبه اغراض شعری همچون مدح، رثا، هجو، شکوی، فخر، غزل پرداخته است، همه این خصوصیات ومزیتهای شعری او را در زمره شاعران کلاسیکی قرار داده است. در پایان ذکر این نکته ضروری بنظر می رسد که جواهری از شعر جدید وتأثیرات آن نیز برکنار نبوده وشعرش مبتنی بر ویژگیهای شعر جدید می باشد ویژگیهایی چون پرداختن به سیاست ومسائل سیاسی روز، آزادی زن، وطن گرایی و... از آن جمله می باشد که نیاز به مجالی گسترده دارد تا بتوان بطور کامل مورد بررسی قرار گیرد. کلمات کلیدی: ادبیات کلاسیکی، محمد مهدی جواهری، شعر عمودی، تقلید گرایی.