نام پژوهشگر: مهناز شریفی شایسته
مهناز شریفی شایسته محمدمهدی سلطان دلال
مدتهاست که بررسی میزان آلودگی میکروبی در فرآوردهای غیر استریل مورد توجه قرار گرفته و محدودیتهای برای تعداد میکروارگانیسم های موجود در هر واحد این گونه فرآورده ها تعیین گردیده و همچنین جستجو و تشخیص میکروارگانیسم خاص در آنها ضرورت یافته است . از اینرو تحقیقاتی بر روی بیست نوع مختلف از لوسیونها و شیرهای پاک کننده ساخته شده در داخل کشور که از هر نوع سه batch انتخاب گردید از نظر میکروبیولوژیکی انجام گردید. پس از تهیه نمونه ها و تعیین رقت مناسب برای نمونه ها، تعداد میکروارگانیسم ها در نمونه ها توسط روش شمارش در لوله های متعدد، شمارش گردید. طبق جدول استانداردها، فرآوردهای آرایشی و بهداشتی می بایستی فاقد استافیلوکک اورئوس و پسودوموناس آئروژینوزا بوده و میکروارگانیسم های هوازی نباید در هر گرم یا میلی لیتر نمونه بیش از 1000 عدد باشند. پس از شمارش ، مشخص شد که تعداد میکروارگانیسم ها در نمونه های رشد یافته از حداقل مشخص شده یعنی 1000 بیشتر می باشند، لذا نمونه های مذکور در محیطهای کشت مخصوص ، کشت داده شدند. و مشخص گردید که از بیست نوع نمونه مورد آزمایش در 9 نوع آن ها آلودگی بیش از حد مجاز وجود دارد. سپس برای تشخیص نوع میکروارگانیسم ها در نمونه های آلوده، اقدام به انجام یکسری آزمایشهای اختصاصی شد. برای آزمایشهای اختصاصی، بغیر از بررسی وضع ظاهر کلنی ها در پلیت ، توسط آزمایشهای میکروسکوپی، رنگ آمیزی گرم و تستهای افتراقی، نمونه ها مورد بررسی قرار گرفتند. طی این بررسیها از کل نمونه ها، 4 نوع میکروارگانیسم جدا گردید که دو میکروارگانیسم پانوژن بوده، که عبارتند از: استافیلوکک اورئوس ، پسودوموناس آئروژینوزا و یک نوع دیگر آن که میکروارگانیسم فرصت طلب می باشد، استافیلوکک اپیدرمیدیس بوده و چهارمین میکروارگانیسم باسیلوس سوبتیلیس بوده که بدلیل قدرت تخمیری زیاد باعث فساد فرآورده می گردد. بطور کلی در هر نمونه آلوده تنها یک نوع میکروارگانیسم مشاهده، و از 60 نمونه مورد بررسی در ده نمونه آلودگی با پسودوموناس آئروژینوزا در هشت نمونه آلودگی با استافیلوکک اورئوس ، در سه نمونه آلودگی با باسیلوس سوبتیلیس و در یک نمونه آلودگی با استافیلوکک اپیدرمیدیس مشاهده گردید. در واقع، در این رابطه می توان اینگونه بیان نمود که: از 22 نمونه آلوده، 45ˆ45 درصد آنها به پسودوموناس آئروژینوزا، 36ˆ36 درصد آنها آلوده به استافیلوکک اورئوس ، 13/63 درصد آلوده به باسیلوس سوبتلیس و 4/45 درصد آنها آلوده به استافیلوکک اپیدرمیدیس بوده اند طی یک بررسی جداگانه که بر حسب نوع فرمولاسیون انجام گرفت مشخص شد که از بین 42 عدد شیر پاک کننده مورد آزمایش در 13 عدد آنها که تقریبا معادل 30/95 می شود آلودگی مشاهده گردید و از بین 18 لوسیون مورد ارزیابی در 9 عدد آنها که حدود 50 درصد آنرا در بر می گیرد آلودگی وجود داشته است . همچنین از نظر نوع میکروارگانیسم ها، درصد آلودگی شیرهای پاک کننده بوسیله پسودموناس آئروژینوزا بیشتر از بقیه میکروارگانیسم های مشاهده شده بوده و درصد آلودگی بوسیله پسودوموناس آئروژینوزا 16/66 درصد، درصد آلودگی با استافیلوکک اورئوس 8/33 درصد، آلودگی با باسیلوس سوبتیلیس 8/3 درصد و درصد آلودگی توسط استافیلوکک اپیدرمیدیس 2/7 درصد بوده است . در مورد لوسیونها، درصد آلودگی توسط استافیلوککهای طلائی 20/83 درصد، درصد آلودگی توسط پسودوموناس آئروژینوزا 16/66 درصد بوده است . و هیچیک از لوسیونها به باسیلوس سوبتیلیس و استافیلوکک اپیدرمیدیس آلوده نبوند.