نام پژوهشگر: مهدی هادیزاده
مهدی هادیزاده ابوالفضل دلقندی
در سالهای اخیر توجه مدیران به حسابداری بهای تمام شده روز به روز بیشتر شده است و مدیران بیشتری به دانستن اطلاعات مربوط به بهای تمام شده فعالیتهای موسسه خود علاقه مند شده اند. با رشد تکنولوژی پردازش اطلاعات و گستردگی استفاده از کامپیوترها، سیتسم های حسابداری صنعتی و از جمله سیستم بهای تمام شده شرکت تحت بررسی در این تحقیق، درگیر با تحولات جدی بوده اند. از آنجا که صنعت فرض ماشینی در ایران طی سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته است ، لازم است مهمترین جز تهیه اطلاعات مدیریتی در این صنعت یعنی حسابداری صنعتی، مورد مطالعه، بررسی و تجزیه و تحلیل بیشتری قرار گرفته تا ضمن جلوگیری از صدمات جبران ناپذیر، موجبات پیشرفت و ترقی این صنعت در آینده فراهم گردد. بدین منظور از جهت قلمرو از جهت قلمرو مکانی، شرکت صنایع کاشان (فرش رواند) و از جهت موضوعی سیستم بهای تمام شده این شرکت مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . این شرکت از قدیمی ترین و بزرگترین شرکتهای تولید فرش ماشینی است که از مراحل ریسندگی تا بافت و تکمیل فرش ماشینی را در ابعاد و طراحهای مختلف و با حجم انبوه تولید می نماید. گذشته از اهمیت و قابل توجه بودن شرکت یاد شده به جهت گستردگی تنوع و کم و کیف تولید، سیستم حسابداری مدیریت مورد استفاده در این شرکت در بین کارخانجات تولیدی فرش ماشینی منحصر به فرد است . سیستم قیمت تمام شده موجود در شرکت صنایع کاشان از طرح یگانه استاندارد تبعیت کرده و در طی دوره ثبت های حسابداری آن مبتنی بر روش هزینه یابی مرحله ای، حسب مورد و یا مستمرا هر ده روز یا هر ماه یکبار صورت گرفته و بصورت ماهانه براساس گزارشات مدیریتی تهیه شده توسط اداره هزینه یابی و گزارشات ، بین عملکرد واقعی و هزینه های ثبت شده استاندارد، مغایرات احتمالی محاسبه و تفسیر می گردد. به رغم جامعیت سیستم قیمت تمام شده تحت بررسی، تبیین سیستم موجود بیانگر آن است که نقایص و نارسایی های قابل توجهی در این سیستم مشهود است که با مرتفع ساختن آنها می توان از اطلاعات تهیه شده توسط سیستم به عنوان اطلاعات مفید، دقیق، به روز و موثر در تصمیم گیریهای مدیریتی استفاده نمود. برخی از نارسایی های سیستم موجود عبارتند از عدم محاسبه قیمت تمام شده به تفکیک نوع محصولات ، عدم استفاده از مبانی منطقی در تسهیم هزینه های خدماتی و تسهیم آنها بین دوایر تولیدی وغیر تولیدی نظیر طراحی و پانچ و کنترل کیفیت و آزمایشگاه، فقدان دقت لازم در برآورد استانداردها، عدم تجزیه و تحلیل منابع شکل گیری ضایعات و تقسیم بندی بر این مبنا و ... می باشد. جهت بهینه سازی سیستم موجود، اساسی ترین پیشنهادهای مطرح شده عبارتند از طراحی مراحل هزینه یابی و سیستم قیمت تمام شده به تفکیک محصولات ، تفکیک هزینه ها به اقلام ثابت و متغیر و پیش بینی استانداردها و هزینه یابی مبتنی بر این تقسیم بندی، تجزیه و تحلیل دقیت ضایعات به خصوص از بعد ارزشی با توجه به هزینه فرصت از دست رفته و ... می باشد. تحقیق حاضر در چارچوب فن تجزیه و تحلیل سیستمها به توصیف سیستم موجود، طرح نقایص و نارسایی ها و نهایتا ارائه پیشنهادات اصلاحی می پردازد.