زبان سنایی، خواه در مثنوی ها، خواه در قصاید و غزلیت و... زبانی فاخر، استوار، متین و محکم است . وی ئر مثنوی ها عارفی است شاعر و در قصاید و غزلیات و... (به استثنای اشعار مربوط به دوران پیش از تحول وی) شاعری است عارف . و در هر نوع، زبان وی زبانی است آگنده از لغات و ترکیبات زیبایی که بیشتر آنها ویژه سنایی است و در سخن دیگر سرایندگان پارسی دیده نمی شود. وی توانسته است زبان خویش را از سویی با استعارات و کنایات لطیف و از دیگر سوی با معانی والای قرآنی و غنای سخن رسول خدا و اولیای دین و بزرگان شریعت و طریقت و پشتوانه اساطیری بشریت آن چنان رسا و پرمایه سازد که درک پاره ای از پیامهای او نیازمند آگاهی کامل و همه جانبه ای در زمینه های مزبور می باشد. علاوه بر موارد مذکور "حکیم معانی باریک عرفانی و مطالب عالیه فلسفی و مباحث مهم اجتماعی و نکات دلپذیر اخلاقی را که تا آن زمان در قالب شعری درنیامده بود، با قدرت طبع و ذوق سرشار خویش چنان در لباس الفاظ وعبارات درآورده و با یکدیگر آمیخته است که گویی عروسی است به هر هفت زینت کرده، در نهایت جمال و زیبایی در جلوه گاه محققان و سخن سرایان به نظر آورده است .