نام پژوهشگر: عبدالکریم نصیری

حقوق انسانی در مناقشات نظامی با نگاهی به حقوق بین الملل اسلامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1376
  عبدالکریم نصیری   محمدباقر میرعباسی

پیشرفت علوم و فنون، آلات و ادوات جنگ را نیز در بر گرفته و اثر تخریبی جنگها به شدت رو به فزونی است . بالنتیجه آمار و تلفات نیروهای انسانی بطور سرسام آوری بالا گرفته است . حقوقدانان که خود را در خشکاندن ریشه بروز و شیوع جنگها عاجز یافته اند، به هدف قانونمند کردن جنگها، حقوق جنگ را بطور جدی پیگیر شده اند، مجامع مختلف دفاع از حقوق بشر تشکیل داده و قواعد و مقررات بسیاری را مدون نموده اند. آنها بنا را بر جمع کردن دو مفهوم معارض "جنگ " که واجد خشونت و بی رحمی است و "حقوق انسانها" گذاشته اند و بر مبنای اصل توافق، ازدیاد کنوانسیونهای بین المللی درخصوص موضوع حقوق بشر در طول مناقشات مسلحانه فراهم آمده است . کشورها ملزم شده اند که حقوق بشر دوستانه را حتی در زمان جنگ و جبهه جنگ به اجرا گذارند. تدوین و توسعه تدریجی حقوق بین الملل عموما، حقوق جنگ خصوصا، کشورها را به نوعی رودربایستی انداخته و آنها را وادار نموده است که برای حفظ موقعیت خود و حضور در صحنه بین المللی به پذیرش این اصول بشر دوستانه تن در دهند. صدرنشینهای حقوق بین الملل که عمدتا جوامع اروپایی هستند، سعی وافر دارند تا خود را مدافعان بی رقیب بشر معرفی نموده و با استفاده از این اهرم پیشرفته سیاسی، ریاکارانه، به وضع مقررات مختلف بپردازند. مجامع مختلف بشری روزبروز افزایش پیدا نموده و حقوقدانان فکر خود را به تداوم حیات انسانی مشغول نموده اند. مع الوصف ، تجربه نشان می دهد که صرف وجود قوانین و مقررات حقوقی بدون وجود اعتقاد قلبی مدونین آنها به الزامی بودن، رعایت بی چون و چرا، چاره ساز نیست . و وجود ایدئولوژی و طرز فکر واحد کشورها را رعایت بعضی مقررات ایجاب می نماید. از اینرو کشورهایی که دارای مکتب هستند و ایدئولوژی واحدی را دنبال می کنند چون طرز تفکر واحدی نسبت به انسان دارند، بهتر می توانند قواعد و قوانین لازم الرعایه داشته باشند. اسلام و قواعد اسلامی بعنوان منبع فیاض در موضوعات بشری مطرح است . اگر در این رساله قصد مقایسه و تطبیق نموده ایم، نه از این باب است که هر دو "حقوق بین الملل و حقوق بین الملل اسلامی" از یک شان و منزلت برخوردارند، که برعکس معتقدیم قدمت ایدئولوژی آسمانی اسلامی و شناخت دقیق صنایع از مصنوع، اسلام را به عنوان مدافع بی رقیب حقوق بشر ممتاز می سازد. و ممکن است برخی مقررات حقوقی از نسخ اسلامی حظ و بهره داشته باشند. چنانکه در موضوعات طبیعی و علوم پزشکی از این نسخ غافل نمانده اند و با مطالعه صحیفه سجادیه بیماری وبا را در آب جستجو نموده اند. این نوشتار به هدف بارور کردن حقوق اسلامی تتبع در حقوق بین الملل می نماید و حقوق جنگ را با حقوق بشردوستانه ممزوج، به حقوق اسلام نظر می نماید.