نام پژوهشگر: مریم کرباسی راوری

راه بردهای جامعه بین المللی در راستای خلع سلاح کامل هسته ای
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1377
  مریم کرباسی راوری   جمشید ممتاز

عصر اتم با آزمایش اتمی 16 ژوییه 1945 ایالالت متحده در صحرای آلاموگوردو نیومکزیک آغاز شد. این آزمایش ثابت نمود که با شکافت هسته اتم های خیلی سنگین، نظیر اورانیوم یا پلوتونیوم، قدرت انفجاری چندین برابر یک انفجار متعارف پدید خواهد آمد. چند هفته بعد، در 6 اوت 1945، یک بمب اورانیوم، موسوم به "پسر کوچک " بر فراز هیروشیما رها شد. سپس سه روز بعد، بمب دیگری به نام "مرد چاق" هیروشیما را در هم فرو ریخت و خسارات جبران ناپذیری به بار آمد. تسلیحات اتمی، ابزار کشتاری کاملا متمایز از سایر ابزارها هستند. انرژی که با شکافت تنها یک اتم پلوتونیوم رها می شود، ده ها میلیون بار بیش از انرژی است که از یک اتم سلاح متعارف آزاد می گردد. این اختلاف کمی فاحش ، تسلیحات هسته ای را تبدیل به چنان ابزار کشنده ای می کند که از لحاظ کیفی کاملا متفاوت از سلاح های متعارف هستند. در یک مخاصمه هسته ای، حتی مردمانی که دور از صحنه نبرد هستند، قربانی خواهند شد، نسل های نادیده دنیا، مدت ها پس از وقوع جنگ از آثار بیماری و فوت ناشی از آن متاثر خواهند شد. به نظر می رسد که فلسفه نمایش حزن انگیز هیروشیما و ناکازاکی، آن ضرب المثل رومی بوده است که می گوید: "اگر خواهان صلح هستی، مهیای جنگ باش " به هر حال، این فجایع ضدانسانی و غیراخلاقی، آغاز جریانی بوده اند که نقطه پایان و مقصودش ، تحقق هدف واقع گرایانه خلع سلاح هسته ای است . اکنون، جامعه بین المللی، دیگر دست یابی به این هدف ستودنی را در فرداهای نزدیک نمی جوید، بلکه باور دارد که باید مسیر منع گسترش و کنترل تسلیحاتد اتمی را پیوسته پیمود. از این رو، این مسیر را در دو خط عمودی و افقی و در دو سطح جهانی و منطقه ای طی می کند، اما یقین دارد که این مسیر و دست مایه های آن صرفا، راه بردهایی برای یک هدف مقدس - خلع سلاح کامل هسته ای تحت نظارت و کنترل موثر بین المللی - است . در گفتار نخست این دفتر کوشش می کنیم تا راه کارهای جهانی جامعه بین المللی را برای منع گسترش و ختم رقابت تسلیحات اتمی باز نماییم. از این رو، در بخش اول، ستون دیر پای نظام ممنوعیت گسترش هسته ای را - پیمان منع گسترش هسته ای - می گشاییم. سپس ، در بخش دوم، پیمان تازه پای منع آزمایش های اتمی را به عنوان گامی بلند برای ختم رقابت تسلیحات اتمی باز می نماییم. آنگاه، راه کارهای کنترل منطقه ای تسلیحات اتمی را آن گونه می گزاریم که نظام حقوقی حاضر مناطق عاری از سلاح های هسته ای روشن شود و به این ترتیب ، دفتر حاضر کمابیش فشرده ای خواهد بود فراگیر از اقدامات جامعه بین المللی در راستای خلع سلاح کامل هسته ای.