نام پژوهشگر: محمدحسن هاشمی
محمدحسن هاشمی محمدحسن اردبیلی
ارزش افزوده یک مفهوم اقتصادی است و برای اولین بار در اواخر قرن هیجدهم توسط اقتصاددانان مطرح شده است . بعد از حدود یک قرن از طرح ارزش افزوده در بین اقتصاددانان، مدیران و متخصصان تولید، حسابداران نیز به فکر تهیه صورت ارزش افزوده افتادند. بطور کلی ارزش افزوده عبارت است از افزایشی که به ارزش یک محصول در حین انجام یک مرحله تولید صورت می پذیرد. اندازه گیری این ارزش از دو طریق امکان پذیر است . یک روش عبارت است از تفریق ارزش کالاهای واسطه ای مورد استفاده در تولید کالا از ارزش محصول تولید شده و روش دیگر، محاسبه ارزش افزوده از طریق محاسبه مبالغ پرداختی به عوامل تولید می باشد. عوامل تولید نیز عبارتند از کار، سرمایه، زمین و تکنولوژی و... پرداخت به این عوامل نیز به صورت مزد و حقوق، سود، بهره و اجاره انجام می پذیرد. در تهیه صورت ارزش افزوده در سایر کشورها از ههر دو روش اندازه گیری استفاده شده و ارزش افزوده واحدهای اقتصادی نحاسبه می شود. استفاده کنندگان اطلاعات مالی از صورت ارزش افزوده می توانند اطلاعات مفیدی را کسب نمایند از جمله ارزش افزوده می تواند به مراتب شاخص بهتری از فروش برای وجه تمایز بین تولیدکنندگان واقعی و آنهایی که تنها با خرید و مونتاژ کردن تولید می کنند باشد. از سویی دولت با استفاده از صورت ارزش افزوذه تهیه شده واحدهای اقتصادی می تواند یک پیوستگی و یک چارچوب مدون جهت محاسبه درآمد ملی اقتصادی می تواند یک پیوستگی و یک چارچوب مدون جهت محاسبه درآمد ملی ایجاد نماید. در این حال اگر برای سنجش و گزینش پروژه های رمایه گذاری معیار ارزش افزوده مورد استفاده قرار گیرد اثرات جامع اقتصادی، اجتماعی در آن ملحوظ شده و تصمیم گیرنده را از درگیر شدن در خطاها و اشتباهاتی که در بکارگیری دیگر شیوه ها ممکن است رخ بدهد برحذر می دارد. بر همین اساس می توان از بین صنایع موجود، صنایعی را که دارای ارزش افزوده بالایی هستند مورد حمایتهای مالی قرار داد تا اینگونه صنایع در جامعه رشد کنند. صورت ارزش افزوده و اطلاعات منعکس در آن، این عقیده نادرست را از ذهن کارکنان واحدهای اقتصادی که تلاشهای آنها صرف ثروتمندتر کردن سهامداران می شود می زداید چرا که بخش اعظمی از ارزش افزوده (بطور معمول در حدود 70 درصد) به کارکنان انتقال می یابد. با تجزیه و تحلیل مالیات بر درآمد در صورت ارزش افزوده که گویای سهم دولت از ارزش افزوده ایجاد شده در واحدهای اقتصادی می باشد می توان اثرات اعمال سیاستهای مالی را به وضوح مشاهده کرد و روند آن را در طی سالیان متمادی از طریق ارقام مقایسه ای صورتهای ارزش افزوده پیگیری نمود. تمامی این اطلاعات ذیقیمت در صورتی به نام صورت ارزش افزوده گردآوری شده که در سالهای اخیر در کشورهای پیشرفته به عنوان محصولی دیگر از سیستم حسابداری تهیه و ارائه می گردد. حال که در آستانه تدوین استانداردهای ملی و تهیه یک چارچوب مدون برای گزارشگری مالی خارجی می باشیم نیاز به چنین صورت با ارزشی بیش از پیش نمود عینی می یابد. در این تحقیق بر آن شدیم تا ضمن آشنایی با مفاهیم و مبانی تئوری صورت ارزش افزوده و روشهای تهیه آن موارد کاربرد آن را برای استفاده کنندگان صورتهای مالی، خصوصا سرمایه گذاران و اعتباردهندگان، بیان نموده و ضرورت تهیه و ارائه صورت ارزش افزوده را توسط سیستم اطلاعاتی حسابداری در ایران بررسی نماییم.