به منظور تعیین مهمترین خصوصیات مرفوفیزیولوژیک موثر بر عملکرد دانه عدس ، آزمایشی در سال 1375 در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، به مرحله اجرا درآمد. در این آزمایش 8 ژنوتیپ عدس به همراه رقم اصلاح شده ریبا همچنین سه توده محلی، قزوین، ایلام و شاهرود در قالب یک طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. ژنوتیپهای مورد بررسی اختلاف معنی داری را از نظر عملکرد دانه نشان دادند. مقایسه میان پر محصولترین و کم محصولترین ژنوتیپهای مورد مطالعه در این آزمایش ، از نظر الگوی تجمع ماده خشک و سایر شاخص های فیزیولوژیکی حاکی از آن بود که ژنوتیپ پر محصول بدلیل برخورداری از شاخص سطح برگ بیشتر پس از گلدهی، از سرعت رشد محصول بالاتر و از اینروتجمع ماده خشک بیشتری در طول فصل رشد برخوردار بود. این در حالی است که سرعت جذب و تحلیل خالص در آغاز رشد غلافها نیز در ژنوتیپ پر محصول افزایش یافت و برتری محسوسی را تا انتهای فصل نسبت به ژنوتیپ کم محصول نشان داد. همبستگی عملکرد دانه با تعداد شاخه های فرعی اولیه، تعداد غلاف در گیاه عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت ، مثبت و معنی دار بود. تجزیه علیت عملکرد دانه و اجزای آن نشان داد که مهمترین اجزا عملکرد دانه در درجه اول، تعداد غلاف در گیاه و پس از آن وزن 100 دانه می باشند. نتایج این بررسی حاکی از آن است که خصوصیاتی مانند شاخص سطح برگ و سرعت رشد برگ و سرعت رشد محصول پس از گلدهی، همچنین عملکرد بیولوژیک ، شاخص برداشت ، تعداد غلاف در گیاه، وزن 100 دانه و تعداد شاخه های فرعی اولیه را می توان به عنوان مبنایی برای انتخاب در جهت بهبود عملکرد دانه در عدس معرفی نمود.