نام پژوهشگر: ابوالقاسم اسمعیلی قیوم آبادی
ابوالقاسم اسمعیلی قیوم آبادی احمد شمیرانی
منطقه مورد مطاله در جنوب دامغان بین 53 درجه و 45 دقیقه تا 54 درجه و 45 دقیقه طول شرقی 35 درجه و 30 دقیقه تا 36 درجه و 0 دقیقه عرض شمالی واقع شده است . این منطقه، از شمال به گسل عطاری و از جنوب شرق به گسل ترود محدود است . به منظور بررسی میکروستراتیگرافی رسوبات کرتاسه چهار مقطع زمین شناسی در غرب ناحیه (کوه پرپا و کوه بز)، مرکز ناحیه (دشت یزدان آباد) و شرق ناحیه (کوه خرگوشی) انتخاب گردید. از 272 نمونه سنگ برداشت شده در مقاطع فوق 250 مقطع نازک تهیه شده است . بررسیهای انجام شده منجر به تشخیص 21 میکروفاسیس ، تعدادی ماکروفسیل و 32 جنس و 53 گونه فرامینیفری گردیه است . با توجه به شواهد صحرایی و مطالعات میکروستراتیگرافی چنین استنباط می شود که پس از فاز کوهزایی کیمرین پسین دریای کرتاسه در اوایل آپسین بر روی زمینهای ژوراسیک پیشروی کرده بطوریکه رسوبات تخریبی قرمز رنگ قاعده کرتاسه در نواحی غربی منطقه بر روی ژوراسیک میانی و در نواحی شرقی بر روی رسوبات ژوراسیک زیرین ته نشین شده است . در آپسین میانی و بالایی دریای کم عمقی سراسر ناحیه را فرا گرفته است و پس از ته نشست واحدهای کربناته زیرین، شیل میانی و کربناته بالایی، بخش شرقی ناحیه دستخوش حرکات تکتونیکی متعددی شده و پس از ته نشست بخش شیل بالایی در زمان آلبین میانی - بالایی، دریای کرتاسه زیرین از سطح منطقه پسروی کرده است . با ادامه پسروی و حرکات تکتونیکی منطقه چنان مرتفع می شود (فاز کوهزایی اطریشین) که بخش شرقی ناحیه تا پایان کرتاسه خارج از آب باقی مانده و غرب ناحیه (کوه بز) توسط دریای سنومانین تسخیر می شود و تا پایان تورونین به صورت دریایی نیمه عمیق تا عمیق دوام می آورد. در کرتاسه بالایی، فاز تکتونیکی مهمی بر حوضه رسوبی اثر نکرده و رسوبگذاری بصورت ممتد ادامه داشته است . در انتهای تورونین، با پسروی دریا از شرق به سمت غرب ، آهکهای تخریبی انتهای کرتاسه نهشته شده است که با وقوع فاز کوهزایی مناکسنونین و پیشروی بعد از این حادثه با کنگلو مرای (معادل فجن) پالئوسن - ائوسن بصورت ناپیوستگی فرسایشی پوشیده می شود. تشابه رسوبات کرتاسه بالایی و رسوبات تخریبی پوشانده (سازند فجن) در شمال غرب و جنوب شرق گسل عطاری، گسترش حوضه رسوبی واحدی را در این زمان نشان می دهد. آخرین فاز تکتونیکی موثر بر ناحیه پس از پلیستوسن به وقع پیوسته است که تا امروز ادامه یافته است .