نام پژوهشگر: عباس حسین پوردهنوی

سهم دانشمندان ایرانی و مسلمان در تدوین زبانشناسی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد 1377
  عباس حسین پوردهنوی   رضا زمردیان

عنوان این رساله "سهم دانشمندانی ایرانی و مسلمان در تدوین زبانشناسی" است . هدف این مجموعه، معرفی شماری از زبانشناسان ایران و مسلمان و بررسی آرا و دیدگاهها و سهم آنان در این علم می باشد. ابتدا به سابقه فرهنگی و تمدن ایرانی در دوره قبل از اسلام اشاره می شود. با ظهوذ اسلام و تشویق و ترغیب مسلمانان به کسب علم، که لزوم فراگیری و تسلط بر زبان عربی را ایجاب می کرد، دوره دیگری رقم خورد، که دوره اسلامی شهرت دارد. محوریت کلام وحی و تعالیم عالیه اسلام، اساس کار پژوهشگرانی شد که از گوشه و کنار عالم بویژه ایران، در تدوین زبانشناسی اسلامی بررسیهای قابل توجهی به ثمر رساندند. از پیشگامان اولیه زبانشناسان اسلامی می توان به خلیل بن احمد فراهیدی و شاگردان برجسته او سیبویه و کسائی اشاره کرد که سیبویه در تکوین مکتب بصره سهم بسزائی داشت و به پیشوای نحویون اشتهار یافت و کسائی شالوده مکتب کوفه را بنا نهاد. "الکتاب " سیبویه یکی از شاهکارهای قواعد نحو و ادب عربی است که مانند دریای بیکران پراز در و گهر است و در نزد اهل ادب پس از قرآن محکمترین کتاب در قواعد نحود می باشد. مسادل عمده الکتاب به صرف و نحو اختصاص یافته و بخشی از آن به آواشناسی عربی می پردازد. شگفت انگیز است که آواشناسی وی با آنچه امروز در باب مسائل آواشناختی مطرح می شود، قابل تطبیق است .