نام پژوهشگر: فرهاد ابوالقاسمی

کاربرد الگوریتم "سیستم مورچه ها" در مساله طراحی شبکه
پایان نامه موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی 1380
  فرهاد ابوالقاسمی   حسین پورزاهدی

هر سیستم حمل و نقل را می توان جایگاه تقابلی از عرضه و تقاضا دانست . برای حل مشکلات این سیستم دو نوع مدیریت ، یکی مدیریت عرضه و دیگری مدیریت تقاضا قابل اجرا است . در بخش مدیریت عرضه با تغییر منابع مورد استفاده کاربران نظیر شبکه خیابانی، ناوگان اتوبوسرانی، تجهیزات ترافیکی و ... به حل مسائل پرداخته می شود. طراحی شبکه نیز از جمله موارد مدیریت عرضه است که در حقیقت تصمیم گیری در مورد توسعه شبکه موجود در شرایط منابع محدود برای سرمایه گذاری و ساخت می باشد. به عبارت دیگر، تصمیم گیرندگان باید از میان پروژه های امکان پذیر برای یک شبکه، با توجه به منابع محدود بهترین مجموعه را انتخاب کنند تا کارایی شبکه بیش ترین افزایش را داشته باشد. برای سنجش کارایی شبکه، توابع متلفی را می توان به کار برد که متداولترین آنها مازاد منافع استفاده کنندگان سیستم است . از آنجایی که مسئله طراحی شبکه یک مسئله ترکیبی است ، جزو مسائل بسیار مشکل تلقی می شود که حل آن بدون استفاده از یک روش سیستماتیک امکان پذیر نیست . برای حل این مسئله روش های متفاوتی به کار می رود که یک دسته از آن ها روش های ابتکاری می باشد . این گونه روشها تاکنون توانسته اند جوابهای قابل قبولی، و نه لزوما" بهترین جواب را برای مسائل مشکل بیابند. یکی از روشهای ابتکاری که نسبت به سایر روشها جدیدتر می باشد، الگوریتم " سیستم مورچه ها" است که از رفتار طبیعی مورچه ها الهام گرفته شده است . در این روش سعی می شود در هر مرحله از جستجو، از اطلاعات بدست آمده توسط سایر عوامل در جستجوهای دیگر برای یافتن جواب بهینه استفاده شود. در این مطالعه، نخست الگوریتم مورچه ها به مسئله طراحی شبکه خورانده می شود: مورچه ها به عنوان یک مجموعه از عوامل با یاری یکدیگر به شناسایی یک جواب خوب و در جهت دستیابی به جواب بهینه، اقدام می کنند. سپس کاربرد مدل پرداخت شده در حل مسئله طراحی در یک شبکه آزمایشی به نمایش گذاشته می شود.