نوشتار حاضر در چهار فصل تدوین و ارائه گردیده است : فصل اول را به مباحث کلی نظیر تعریف ، تاریخچه، ماهیت حقوقی و موارد پرداخت دیه اختصاص داده ایم. در فصل دوم، از جانی به عنوان یکی از مسئولین پرداخت دیه سخن گفته و مباحثی چون قاعده اولیه در مسئولیت و موارد مسئولیت جانی در پرداخت دیه را مطرح نموده ایم. فصل سوم، اختصاص به دومین مسئول پرداخت دیه، یعنی عاقله، داشته و در آن، مسائلی همچون تعریف ، تاریخچه، شرایط عاقله، ماهیت حقوقی مسئولیت عاقله، موارد مسئولیت عاقله، شرایط مسئولیت عاقله، توجیه حقوقی و شبهات ضمان عاقله و پیشنهاد جهت جایگزینی عاقله، مورد بررسی قرارگرفته است و بالاخره، در فصل چهارم، بحث در مورد بیت المال و دیگر مسئولین پرداخت دیه را پی گرفته و ضمن بیان مفهوم بیت المال و ذکر تاریخچه ای کوتاه، و تشریح تفاوت یا عدم تفاوت بین دو اصطلاح بیت المال مسلمین و بیت المال امام، به بیان و شرح وتفسیر موارد مسئولیت او پرداخته و در آخر نیز اقدام به معرفی و تبیین مسئولیت کسان دیگری که در فقه، و بعضا"قانون ما، از آنها به عنوان مسئولین پرداخت دیه نام برده شده است ، نموده ایم.