نام پژوهشگر: اکبر مرادی قهدریجانی
اکبر مرادی قهدریجانی غلامرضا قربانی
به منظور بررسی اثر اندازه ذرات مختلف جو آسیاب شده روی عملکرد گاو شیری تعداد 6 راس گاو شیری نژاد هلشتاین در قالب یک طرح مربع لاتین 3×3 تکرار شده بمدت 45 روز (سه دوره 15 روزه مورد مطالعه قرار گرفتند. تیمارهای آزمایشی بر اساس اندازه دانه جو آسیاب شده و تیمار 1، 2، 3 به ترتیب دارای قطر متوسط هندسی 0/94، 1/93 و 2/9 میل متر بودند. جیره گاوها فقط از لحاظ اندازه ذرات دانه جو با هم تفاوت داشت و همگی جیره ای حاوی 40 درصد علوفه شامل ذرت سیلو شده و 60 درصد کنسانتره را دریافت می کردند که 50 درصد قسمت کنسانتره جیره را دانه اسیاب شده جو (دارای اندازه های مختلف ) تشکیل می داد. اختلافات بین ماده خشک مصرفی روزانه، درصد چربی، لاکتوز و کل مواد تولید شیر، تولید چربی روزانه، درصد قابلیت هضم ماده خشک ، نسبت تولید روزانه شیر تصحیح شده بر حسب 4 درصد چربی به ماده خشک قابل هضم، ph ادرار و شکمبه، تغییر وزن روزانه و اندازه ذرات مدفوع در درون تیمارهای آزمایشی معنی دار نبود. البته در اندازه ذرات جو یک روند کاهشی در تولید چربی روزانه و قابلیت هضم ماده خشک و یک روند افزایشی در تغییر وزن بدن و اندازه ذرات مدفوع مشاهده شد. از لحاظ درصد چربی شیر تیمار 3 بطور محسوسی بالاتر بود، ولی در هر حال اختلافات بین تیمارها معنی دار نبودند. تیمار 3 نسبت به دو تیمار دیگر بطور معنی داری باعث کاهش درصد پروتئین شیر، تولید شیر روزانه و ph مدفوع شد و تیمار 1 و 2 از این لحاظ تفاوت معنی داری نداشتند. با افزایش در اندازه ذرات دانه جو درصد ماده خشک مدفوع بطور معنی دار افزایش و تولید روزانه پروتئین شیر بطور معنی دار کاهش یافت . از لحاظ تولید روزانه شیر تصحیح شده بر حسب 4 درصد چربی، نسبت تولید شیر روزانه تصحیح شده بر حسب 4 درصد چربی به ماده خشک مصرفی روزانه، تولید روزانه لاکتوز شیر، تولید روزانه کل مواد جامد شیر و قابلیت هضم ماده آلی تفاوت معنی داری بین تیمار 1 با 2 و 2 با 3 وجود نداشت ، ولی بین تیمارهای 1 با 3 از این جهات اختلاف معنی داری مشاهده شد و افزایش در اندازه ذرات دانه جو باعث کاهش مقدار عددی تمام این صفات شد. ناپدید شدن ماده خشک در ساعات مختلف انکوباسیون نیز با استفاده از گوسفند اندازه گیری شد و تجزیه پذیری موثر ماده خشک برای تیمار 1، 2 و 3 به ترتیب 72/07، 56/63 و 46/26 بدست آمد که یک روند کاهشی را با افزایش اندازه ذرات نشان داد. داده های آزمایش نشان می دهد که احتمالا درشت آسیاب کردن دانه جو نیز مشکلاتی را در امر تغذیه دام ایجاد می کند و در شرایط مشابه با آزمایش حاضر اندازه ذرات حدود یک میلی متر را می توان توصیه نمود.