نام پژوهشگر: ریحانه وجدانی
ریحانه وجدانی محمدحسین صالحی سورمقی
در این پایان نامه، گیاه nepeta gloeocephala rech. f. (تیره نعناع) که اندمیک ایران است ، از جنبه های زیر مورد بررسی قرار گرفته است : 1) تعیین مقدار خاکستر: مقدار خاکستر تام، خاکستر محلول در اسید و خاکستر نامحلول در اسید نونه ای 2 گرمی از پودر خشک گیاه تعیین شده است که به ترتیب برابر با 13 درصد (26 درصد گرم)، 9 درصد (18 درصد گرم) و 4 درصد (0/08 درصد گرم) می باشد. [بخش (5-3)] 2) تعیین مقدار رطوبت : با استفاده از دو روش کم شدن وزن در اتوو و تقطیر آزئوتروپی، مقدار رطوبت نمونه هایی از پودر خشک گیاه تعیین شده است که به ترتیب برابر با 8 درصد (16 درصد گرم در نمونه 2 گرمی) و 6 درصد (3 درصد گرم در نمونه 5 گرمی) بدست آمد. [بخش (5-4)]. 3) خرده نگاری: در این فصل، پودر گیاه از دو جنبه مورد بررسی قرار گرفته است : الف - خصوصیات ماکروسکوپی: پودر گیاه، کمی زبر به رنگ سبز روشن، دارای بوی مطبوع و طعم تلخ می باشد و حلالیت آن در آب نسبتا کم است . رنگ آب پس از حل کردن پودر، سبز روشن می باشد. [جدول (6-2-1)] ب ) خصوصیات میکروسکوپی: بافتهای مشاهده شده در پودر گیاه عبارتند از: 1) تریکوم ساده چند سلولی بلند 2) تریکوم چند سلولی گرزی شکل 3) تریکوم تک سلولی ساده 4) روزنه های دیاستیک 5) آوندهای مارپیچ، نردبانی و منقوط 6) سلول های ترشحی 7) پارانشیم نردبانی، سنگفرشی، مضرس 8) دستجات فیبر عکس های مربوط به خرده نگاری گیاه در صفحات 30 تا 35 آمده است . 4) بررسی عصاره: در این فصل، عصاره متانولی گیاه که به روش سوکسله تهیه گردید، از نظر وجود فلاوونوئیدها، آلکالوئیدها، ساپونین ها (همچنین در مورد پودر)، تانن ها، آنتراکینون ها، گلیکوزیدهای قلبی و گیکوزیدهای سیانوژن بطور کیفی مورد آزمایش قرار گرفت که نتیجه این آزمایشات در مورد ساپونین ها (بر روی پودر) و فلاوونوئیدها، (+) و در مورد سایر ترکیبات منفی بود. [جدول (7-2)] 5) بررسی اسانس : اسانس گیاه به روش تقطیر با آب استخراج و مواد متشکله آن با استفاده از روش های cg و gc/ms شناسایی گردید. در اسانس ، 22 ترکیب شناسایی شدند که 8 و -1سینئول (34/397 درصد) و ترانس -پینوکاروئول (10/054 درصد) ترکیبات اصلی آن می باشند. [جدول (8-3)] برخی خواص و کاربرد اجزا شناسایی شده اسانس ، در فصل نهم ذکر شده است . 6) مطالعات کموتوکسونومی جنس nepete: در بخش اول این فصل، ترکیبات اصلی اسانس گونه های مختلف جنس نپتا که تاکنون مطالعه شده اند، بصورت جدول ارائه شده است . اطلاعات جمع آوری شده در این جدول نشاندهنده آن است که استریوایزومرهای نپتالاکتون، 1 و -8سینئول و سیترونلول در بیشترین تعداد گونه ها به عنوان ترکیب اصلی موجود می باشند. [جدول (10-1)] در قسمت بعدی، ترکیبات که مطابق اطلاعات جمع آوری شده، در اسانس بیشترین تعداد گونه های هر سکشن موجود بوده اند، در جداول (10-2-2) تا (10-2-4) ذکر شده اند. در اسانس گونه های سکشن capituliferae که گونه مورد بررسی در این پایان نامه نیز متعلق به آن می باشد، 7 ترکیب مشترک یافت شده اند که می توان از این ترکیبات مشترک به عنوان وجه مشخصه این سکشن برای تمایز آن از سایر سکشن های جنس نپتا استفاده نمود. در قسمت بعدی، تفکیک گونه های سکشن capituliferae از یکدیگر با تکیه بر ترکیبات اسانس آنها صورت گرفته است [جدول (10-2-2)] لازم به ذکر است جداول بخش مطالعات کموتاکسونومی ممکن است پس از انجام تحقیقات بر روی گونه های بیشتری از جنس نپتا، دچار تغییراتی شوند.