نام پژوهشگر: طناز رضایی
طناز رضایی اسماعیل حریریان
کلوزاپین بعنوان داروی ضد سایکوز در بیمارانی که به درمان با داروهای معمولی ضدسایکوز جواب نمی دهند، یا آنها را تحمل نمی کنند، بکار می رود. این دارو از نظر کارایی نسبت به نورولپتیک های استاندارد ارجحیت دارد و تقریبا 30 درصد بیمارانی که به درمان دارویی مقاومت نشان می دهند، با کلوزاپین تراپی بهبود قابل توجهی پیدا می کنند. با وجودی که خصوصیات کلوزاپین در چاپ سوم فارماکوپه اروپا و چند فارماکوپه دیگر ذکر شده است ، مقالات راجع به خصوصیات کلوزاپین در یک فراورده دارویی (مثل قرص ) بسیار نادر است . در این مطالعه روشی برای فرمولاسیون و تعیین مقدار قرص 25 میلی گرمی کلوزاپین ارائه شده است . ترکیب قرص شامل کلوزاپین و پرکننده ها، حاملین دارویی و سایر اکسپیانهای مناسب می باشد که با استفاده از روشهای معمول در داروسازی صنعتی انتخاب گردیدند. برای متراکم نمودن قرص با وزن کلی 100 میلی گرم، از دستگاه قرص زنی تک سنبه ای (germany و korch) و سیستم سنبه و ماتریس شماره 6 استفاده شد. آزمایش انحلال با استفاده از دستگاه شماره ii فارماکوپه امریکا، در محیط انحلال با حجم 900 میلی لیتر و سرعت چرخش 50 دور در دقیقه و دمای 37-+0/50c انجام شد. در فواصل زمانی مناسب ، 5 میلی لیتر نمونه برداری شد و همان مقدار از محیط انحلال تازه جایگزین گردید و روند آزادسازی کلی دارو تا 60-90 دقیقه مورد ارزیابی قرار گرفت . دستگاه (waters, usa)hplc متشکل از یک پمپ با جریان ثابت 1ml/min، دتکتور uv با طول موج 254 نانومتر و ستون فاز معکوس c18 bondapak بابعاد 300x3/9mm و یک سیستم کاملا اتوماتیک استفاده شد. فاز متحرک مخلوطی از بافر فسفات (7/8 گرم فسفات هیدروژن پتاسیم در آب مقطر حل شده و به حجم 100cc رسیده است ) و استونیتریل یا نسبت 36 به 64 می باشد. آزمایش انحلال در محیطهای انحلال مختلف شامل آب مقطر و غلظت های مختلف اسید کلریدریک انجام گرفت . روی قرص های حاصل از فرمولاسیون برتر با اسپکتروفتومتر uv و دستگاه hplc در مقابل بلانک (شاهد) اسید کلریدریک 0/1mm آنالیز مقایسه ای انجام گرفت . با استفاده از پودر کلوزاپین محلولی با غلظت معادل با محلول حاصل از انحلال 100 درصد قرص تهیه شد و سپس جذب آن در طول موج 254 نانومتر اندازه گیری شد. به منظور این که جذب مناسب زیر 0/999 حاصل شود، محلول های نمونه و استاندارد با غلظت 0/125mg/ml برای hplc و 0/01mg/ml برای اسپکتروفتومتر uv تهیه شدند. بنابراین، محلول استاندارد برای hplc (غلظت 0/125mg/ml) با حل کردن مقدار دقیق 25mg کلوزاپین در اسید کلریدریک 0/1 میلی مولار بدست آمد. و محلول نمونه برای hplc (غلظت 0/125mg/ml) با حل کردن 5 عدد قرص 25 میلی گرمی کلوزاپین در اسید کلریدریک 0/1 میلی مولار حاصل شد. به طور مشابهی، محلول های استاندارد و نمونه برای اسپکتروفتومتری uv با حل کردن 254 میلی گرم کلوزاپین در اسید کلریدریک 0/1 میلی مولار بدست آمد. در نهایت ، با مقایسه آزمایشات in-vitro انجام گرفته بر روی قرص های 25 میلی گرمی کلوزاپین تولید شده در آزمایشگاه با قرص های مشابه خارجی (قرص 25 میلی گرمی leponex ساخت کارخانه novartis) فرمولاسیون بهینه انتخاب گردید.