نام پژوهشگر: محمد جمعه امینی
محمد جمعه امینی فرید مر
کانسارهای فرومنگنز کوه سفید توتک ، در بیرون زدگی کمپلکس توتک که در شرقو شمال شرق روستای مزایجان در منتهی الیه شرق دره سوریان در شهرستان بوانات قرار دارد، گسترش یافته است . منطقه توتک در محدوده جغرافیایی 47 53 تا 54 طول شرقی و 12 30 تا 30 عرض شمالی قرار دارد. این منطقه دروزن سنندج-سیرجان قرار دارد و دارای روند عمومی شمال غرب -جنوب شرق می باشد. دو گیل عمده منطقه مورد مطالعه را محدود ساخته است . در شمال تاقدیس ، گسل بزرگی میان کمپلکس سوریان و آبرفتهای جوان واقع گردیده است . گسل برزگ جنوب بین کمپلکس سوریان و تشکیلات ژوراسیک قرار دارد. کمپلکس توتک از واحدهای گرانیت یا ارتوگنیس ، میکاشیست های سیاه رنگ و مرمرهای سفید رنگ تشکیل شده است . بررسی های انجام شده نشان می دهد که واحدهای سنگ شناختی شیست های سیاه رنگ و مرمر تحت تاثیر فاز دگرگونی سیمرین پیشین دگرگون گردیده اند. همزمان با دگرگونی منطقه ماکمای فلسیک به داخل منطقه نفوذ کرده است . به دلیل همزمانی نفوذ ماکمای فلسیک و دگرگونی ناحیه ای، اثرات دگرگونی مجاورتی به خوبی دیده نمی شود. کانه زایی رد مرمرهای m2 اتفاق افتاده است . سیالات گرمابی (هیدروترومال) حمل و ترکز کانه ها مکنتیت و هماتیت را بر عهده داشته اند. سیالات حاصل از درون زمین از طرق گسل های موجود در منطقه به سنگ میزبان کربناته راه یافته و کانه زایی را صورت داده است . بنابراین بطور خلاصه می توان گفت شواهد نشان می دهند که کانه زایی آهن-منگنز در کوه سفیذ توتک از نوع گرمابی (هیدروترمال) است . پیشنهاد می گردد که مطالعات دقیق تری از نظر سنگ شناختی و زمین شیمی بر روی توده گرانیتی توتک انجام شود در حد امکان سن دقیق آن بوسیله سن سنجیهای ایزوتوپی مشخص گردد. بررسی های ایزوتوپی بر روی کانسنگ آهن-منگنز می تواند خاستگاه سیالات گرمابی را که کانه زایی را صورت داده اند، مشخص کند. مطالعات دقیق تر زمین شناسی در زمینه رخدادهای ساختاری مانند اثرات فازهای کوهزایی بر روی منطقه، می تواند در تفسیر دقیق تر تاریخچه رویدادها کمک شایانی نماید. از سوی دیگر مقایسه کانه زایی در کمپلکس توتک با سایر اندیس های معدنی در منطقه بوانات و زون سنندج-سیرجان، نتایج خوبی را بدست خواهد داد.