سکونتگاه های انسانی همواره در معرض آسیب ناشی از بلایای طبیعی و سوانح انسان ساخت قرار داشته اند، لذا بشر همواره با اتخاذ شیوه هایی سعی در کاهش اثرات زیان بار این گونه بلایا در محیط زندگی خویش داشته است. یکی از راهکارهای ابداعی، استفاده از شیوه های پدافند غیرعامل برای کاهش آسیب پذیری سکونتگاه ها است. از آن جا که سرزمین ایران از گذشته های دور در مسیر حوادث تاریخی و در معرض حمله ها و تهاجم های نظامی ملل مختلف و قبایل همسایه واقع شده بود، استفاده از ویژگی های جغرافیای طبیعی در جهت حفظ و امنیّت مردم مورد توجّه قرار گرفت. یکی از مهم ترین نمودهای آن را می توان ساخت دژها یا استحکامات نظامی و غیرنظامی دانست. شهر برازجان نیز با توجه به سابقه تاریخی حضور بیگانگان در جنوب کشور، از جمله این دژشهرها محسوب می شود. این پایان نامه در پی شناسایی مشخّصه های اصلی مهمترین نمود سکونتگاه های انسانی شامل دژها در شهر برازجان از منظر پدافند غیرعامل و مقاوم سازی شهر برازجان و ایمن سازی سازه های حیاتی آن در جهت جلوگیری از تلفات انسانی و مالی است. به این منظور با استفاده از روش سوات به استخراج مشخّصه های مهم و تاثیر گذار پرداخته شده است. نتایج این پژوهش مبیّن آن است که نقاط قوت برازجان از نقاط ضعف آن بیشتر است و با به کار بردن راهکارهای ارائه شده، امکان بالاتر بردن قدرت دفاعی شهر وجود دارد.

شهر بعنوان یکی از دستاوردهای بشر از دیرباز مورد توجه تمدنها بوده است . ولی از ابتدای قرن نوزدهم توجه به مسائل شهری شکل جدیدتری به خود گرفت . زیرا رشد صنعت و تکنولوژی بر گستره شهرها افزود و از این بابت رشد و توسعه کالبد شهرها نه تنها از عوامل طبیعی بلکه از عوامل غیرطبیعی نیز تاثیر پذیرفت . میزان تاثیر اینگونه عوامل از کشوری به کشوری دیگر و حتی از یک شهر به شهر دیگر در نوسان است . در این راه افرادی همچون، پارک ، برگس ، هوتی، اولمن، کاستللو، و غیره در قالب دیدگاه و تئوریهای خود به تجزیه و تحلیل مسائل شهر، از جمله کالبد پرداختند. در این تحقیق با توجه به دیدگاههای فوق و انطباق آن با شهرهای ایران، عوامل موثر بر توسعه کالبدی بندر بوشهر از ابتدای قرن جاری تاکنون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . این عوامل در قالب عوامل جغرافیایی و غیرجغرافیایی مورد بحث و بررسی واقع شده اند. به طوری که در سه دهه آغازین قرن جاری عوامل جغرافیایی، و از ابتدای دهه چهل عوامل غیرجغرافیایی بیشترین تاثیر را بر کالبد بندر بوشهر به جای گذاشته اند. به خصوص تصمیمات سیاسی چند دهه گذشته می توان اشاره کرد که حدود سه چهارم از اراضی شبه جزیره بوشهر به کاربری های نظامی و امنیتی اختصاص یافته است . اقدامات فوق محدودیتهایی در راه توسعه آتی شهر ایجاد نموده است . بنابراین باتوجه به مطالعات انجام شده جهت غلبه بر محدودیتهای فوق محورهای توسعه جدیدی پیشنهاد شده است تا از این طریق شهر در آینده بتواند از گسترش موزونی برخوردار شده و راه را در جهت اسکان جمعیت هموار نماید.