نام پژوهشگر: علیرضا آقایی

داده کاهی و آنالیز تصاویر چند باندی نوری بلازار mrk 180
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده علوم 1390
  منصوره سبزی سروستانی   علیرضا آقایی

اجسام bl lac و کوازارهای رادیویی طیف تخت (fsrqs) را بلازار می نامند. این اجسام رده ای از هسته های کهکشانی فعال می باشند که تغییرپذیری سریع و شدیدی را در تمام طول موج ها، از رادیویی تا پرتو گاما، نشان می دهند. در این پایان نامه به بررسی میکروتغییرات اپتیکی بلازار mrk 180 در صافی های v و r می پردازیم. مشاهدات ما از بلازار mrk 180 با تلسکوپ 20/1 متری رصدخانه ی ملی فرانسه (ohp) و در سه شب رصدی، انجام شده است. پردازش و داده کاهی داده های خام، با استفاده از سیستم استاندارد رصدخانه ی جنوبگان اروپا eso-midas انجام می شود. با انتخاب دو ستاره ی مرجع در میدان دید و به دست آوردن قدر آن ها و قدر بلازار، منحنی های نوری و نمودار شاخص رنگ را رسم کردیم. از روی منحنی های نوری میزان تغییرات نوری بلازار مشهود است. بیشینه ی اختلاف دامنه ی تغییرات به 0.185 قدر، در صافی v، می رسد. در حالی که شاخص رنگ تغییرات را نشان نمی دهد.

تعیین طیف پیوسته‏ی کوازار به کمک آنالیز مولفه‏های اصلی طیف
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان 1390
  زینب کیامهر   علیرضا آقایی

دسته ای از منابع رادیویی که ظاهری شبیه ستارگان دارند اما رده ای از هسته های کهکشانی فعال هستند را کوازار می نامند. در طیف کوازارهای دور و در ناحیه ی طول موج های کوچکتر از تابش لیمان آلفای کوازار، تعداد زیادی خطوط جذبی مشاهده می گردد که ناشی از هیدروژن خنثی موجود در فضای بین کهکشانی است. این خطوط جذبی که تعلق به خط لیمان آلفای هیدروژن دارند و به دلیل فراوانی بالای آنها، جنگل لیمان آلفا نامیده می شوند. جهت تعیین مقدار نور جذب شده ی کوازار توسط فضای بین کهکشانی در انتقال به سرخ های مختلف، بایستی طیف پیوسته ی کوازار در ناحیه ی جنگل لیمان آلفا تعیین گردد. هدف ما پیش بینی طیف پیوسته ی کوازارهای تابان در این ناحیه، با استفاده از طیف طول موج های بزرگتر از خط نشری لیمان آلفای کوازار به روش آماری تجزیه-تحلیل مولفه های اصلی طیف است. بدین منظور تعداد 892 کوازار از مجموعه ی بیش از 105000 کوازار انتشاری در هفتمین سری از داده های پیمایش sdss که انتقال به سرخ هایی از 7/2 تا7/4 و قدر مطلق در صافی آبی آن ها کوچکتر از 28- است ، را انتخاب نمـودیم. پس از تعیین طیف پیوسته ی این کوازارها و اندازه گیری مقدار متوسط جذب هیدروژن خنثی فضای بین کهکشانی در انتقال به سرخ های متـفاوت، بستـگی به انتـقال به سرخ آن ها بررسی و با آخریـن اندازه گیـری های انجام شده توسط گروه های دیگر مقایسه گردید.

بررسی اثر ترکیب و عوامل جوانه زا بر قابلیت تبلور و الگوی انتخابی حفره ها در شیشه- سرامیک های سیستم (r2o/ro)-tio2-p2o5
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه مواد و انرژی - پژوهشکده سرامیک 1390
  سارا بنی جمالی   بیژن افتخاری یکتا

هدف از انجام این پژوهش، دستیابی به شیشه-سرامیک های متخلخل در سیستم (r2o/ro)-tio2-p2o5 بوده است به نحوی که دستیابی به مناطقی متخلخل با چیدمانی از پیش تعیین شده و انتخابی به-لحاظ شکل، اندازه و توزیع امکانپذیر باشد. در این راستا، سیستم سه تایی cao-tio2-p2o5 به عنوان سیستم اولیه انتخاب و رفتار حرارتی و تبلور شیشه های متعلق به آن بررسی شد. با توجه به رفتار شیشه-سازی نامناسب ترکیب انتخاب شده، سیستم اولیه به سیستم چهارتایی cao-al2o3-tio2-p2o5 تغییر داده شد و اثر مقادیر مختلف al2o3 بر رفتار تبلور و شیشه سازی شیشه های حاصل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که بر اساس محاسبات hrub?، شیشه حاوی 10 درصد مولی al2o3 (g4)، دارای بیشترین قابلیت شیشه سازی (21/1=kh) می باشد. بنابراین ویژگی های ریزساختاری و رفتار تبلور این شیشه مورد بررسی بیشتر قرار گرفت. در ادامه با هدف حساس به نور ساختن شیشه g4، مقادیر مختلف نقره (15-5/0 قسمت وزنی) به آن افزوده شد و شیشه های حاصل تحت تابش پرتوهای فرابنفش و ایکس با هدف احیای نقره قرار گرفتند. بررسی های انجام شده نشان داد که پرتوتابی قادر به احیای نقره در این شیشه ها نمی باشد. بر این اساس جهت احیا و تشکیل نقره فلزی، شیشه های مذکور مستقیما در اتمسفر هیدروژن در دمای ?c500 و زمان-های مختلف احیا شدند. سپس تاثیر مقادیر مختلف نقره یونی و فلزی بر رفتار حرارتی، تبلور و جذب نور شیشه های حاوی نقره (3-1 قسمت وزنی) قبل و پس از احیا بررسی شد. تشکیل موثر ذرات نقره فلزی در شیشه های احیا شده منجر به کاهش شدید دمای تبلور به میزان بیش از ?c100 شد. با توجه به بلورینگی مناسب پس از تبلور و کاهش شدید دمای تبلور پس از احیا، شیشه حاوی سه قسمت وزنی نقره (s3) به عنوان شیشه بهینه در این مرحله در نظر گرفته شد. نتایج به دست آمده از محاسبات کینتیک تبلور و تعیین عدد آورامی شیشه s3 قبل و پس از احیا، حاکی از تاثیر مثبت ذرات نقره فلزی بر تغییر سازوکار تبلور و تبدیل آن از سطحی به حجمی بود. با عملیات حرارتی تبلور شیشه احیا شده s3 در دمای ?c712 ، فازهای بلورین فسفات تیتانیم کلسیم، متافسفات کلسیم و پیروفسفات کلسیم متبلور شدند. حذف دو فاز بلورین متافسفات کلسیم و پیروفسفات کلسیم به هنگام اسیدشویی، تشکیل تخلخل های کروی شکل با ابعاد حدود 2-1 میکرون را به همراه داشت. سپس برای دستیابی به آرایشی دلخواه از مناطق متخلخل، ابتدا ورود یونهای نقره به شیشه فاقد نقره طبق الگوی دلخواه با استفاده از تعویض یونی بررسی شد. برای القای قابلیت تعویض یونی، از لیتیم و پتاسیم در ترکیب شیشه فاقد نقره استفاده شد. همچنین برای کنترل ورود یون های نقره به مواضع دلخواه شیشه های مذکور طی تعویض یونی، شابلونی از جنس فلز کروم با استفاده از لیتوگرافی روی سطح شیشه چاپ شد. تعویض موثر یون های نقره با پتاسیم در مذاب حاوی نیترات نقره در دمای c? 300 به مدت 2 ساعت صورت گرفت. پس از تعویض یونی در شرایط اخیر و سپس احیا، الگوی مورد نظر از نقره فلزی در سطح شیشه به جا ماند. با اتمام فرایند تعویض یونی و احیای شیشه های لیتوگرافی شده، مناطق مورد نظر طی عملیات حرارتی تبلور به شیشه-سرامیک تبدیل شدند. اسیدشویی ساختارهای لیتوگرافی شده شیشه-سرامیکی و انحلال فازهای بلورین متافسفات کلسیم و پیروفسفات کلسیم در محلول اسیدی، به ساختاری متخلخل با الگویی انتخابی از مناطق متخلخل منجر شد.

بررسی تغییرات نوری کوازارهای رادیویی-آرام
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده علوم پایه 1390
  مریم خادمی   علیرضا آقایی

در این پایان نامه ابتدا خصوصیات هسته های کهکشانی فعال، مورد بررسی قرار خواهد گرفت و سپس به بررسی میکروتغییرات نوری چهار کوازار رادیویی آرام در فیلتر r پرداخته خواهد شد. مشاهدات ما از این چهار کوازار با تلسکوپ 20/1 متری رصدخانه ی ملی فرانسه (ohp) و در چهار شب رصدی، صورت پذیرفته است. پردازش و داده کاهی داده های خام اولیه، با استفاده از سیستم استاندارد رصدخانه ی جنوبگان اروپا eso-midas انجام شده است. با استفاده از دو ستاره ی مرجع در میدان دید تلسکوپ و به دست آوردن قدر دستگاهی ستاره های مرجع و کوازارها در هر نوردهی، منحنی های نوری دیفرانسیلی حاصل شدندسپس با توجه به منحنی های نوری و نیز با محاسبه ی کمیت آماری میزان اطمینان، وجود یا عدم وجود میکروتغییرات بررسی شد. دامنه ی تغییرات هر کدام از کوازارها در هر یک از شب های رصدی تعیین گردید.

تعیین طیف توان ساختارهای بزرگ مقیاس به کمک جنگل لیمان آلفا
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده علوم پایه 1391
  نیره عرفانیان ثبات خانی   سهراب راهوار

طیف توان ساختارهای یزرگ مقیاس به عنوان معیاری از دامنه و رشد افت و خیزها در دورانهای مختلف، کلیدی اساسی برای کاوشهای کیهان شناسی مربوط به چگونگی شکل گیری و تحول ساختارهای یزرگ مقیاس می باشد. یک روش مفید و قدرتمند برای انجام چنین تحقیقی استفاده از ویژگی های خطوط جذبی لیمان آلفا می باشد. این خطوط جذبی که بر اثر گذار الکترون از تراز 1 به تراز 2 اتمهای هیدروژن خنثی واقع در فضای میان کهکشانی تولید می شوند، با توجه به انتقال به سرخ محیط جاذب می تواند در محدوده مرئی طیف اختروش قرار گرفته و از کنار هم قرار گرفتن این خطوط جذبی بسیار زیاد، جنگل لیمان آلفا ساخته می شود. این جنگل می تواند در پژوهش های مربوط به شکل گیری و تحول ساختارهای بزرگ مقیاس در کیهان مورد استفاده قرار گیرد. هدف از این تحقیق ارائه اندازه گیری طیف توان جنگل لیمان آلفا بر پایه طیف اختروش های به دست آمده از طیف سنج uves است که بر روی تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبگان اروپا (vlt) نصب می باشد.

تحلیل موجکی طیف پیوسته کوازار
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده علوم پایه 1391
  عزیزه زندی سرابسوره   علیرضا آقایی

کوازار ها از تابان ترین و اغلب دورترین اجسام قابل دسترس کیهان هستند. بررسی طیف کوازارها، به سبب وجود خطوط جذبی ناشی از محیط های مادی قرار گرفته در مسیر دید، به فهم مواد بین کهکشانی کمک می کنند. برای تعیین مقدار نور جذب شده ی کوازار توسط فضای بین کهکشانی در انتقال به سرخ های مختلف، ابتدا بایستی طیف پیوسته ی کوازار تعیین گردد. هدف این پایان نامه پیش بینی طیف پیوسته ی کوازار در ناحیه جنگل لیمان آلفا، با استفاده از شار طول موجهای بزرگتر از خط نشری لیمان آلفای کوازار به روش آنالیز موجک است. برای این منظور، از تعداد 50 کوازار نزدیک با انتقال به سرخ کوچک، z? 1 ، از دادههای تسلکوپ فضایی هابل ، hst، استفاده گردید. یافتن تابعی مد نظر است که با وارد کردن طیف بالاتر از لیمان آلفای هر کوازار دلخواه، مقادیر طیف پیوسته را در طول موج های پایین تر از لیمان آلفای آن کوازار محاسبه کند. پس از تعیین طیف پیوسته ی 50 کوازار hst، مقادیر به دستآمده با اندازه گیری های سوزوکی و همکارانش مقایسه گردید.

داده‏کاهی و آنالیز طیفی کوازار خط جذب پهن j2215-0045
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده علوم پزشکی 1391
  لیلا دادبود   علیرضا آقایی

کوازار‏ها در رده‏ی هسته‏های کهکشانی فعال قرار می‏گیرند. طیف هر کوازار یک طیف نسبتاً تخت و هموار با تعدادی خطوط نشری پهن می‏باشد. بسته به انتقال به سرخ کوازار‏ها، گستره‏ی طول موجی و دقت طیفی، این طیف‏ها می‏توانند دارای تنوع بزرگی از خطوط جذبی باشند. حدود 20 درصد از کوازار‏ها خطوط جذب پهن را در طیف خود نمایش می‏دهند که آن‏ها را کوازار خط جذب پهن گویند. کوازار خط جذب پهن sdss j2215-0045 توسط استاد راهنمای پایان نامه در تاریخ 29 سپتامبر 2011 و در رصدخانه int واقع در جزیزه لاپالما اسپانیا مورد مشاهده رصدی قرار گرفت. این مشاهدات طی سه نوردهی یک ساعته توسط طیف سنج ids انجام شد. پردازش و داده‏کاهی داده‏های خام، با استفاده از سیستم استاندارد رصدخانه جنوبگان اروپا eso-midas انجام گردیده است. طیف‏های حاصله ترکیب شده و طیف نهایی با نسبت سیگنال به نویز بزرگتر از 40 بدست آمد. طیف نهایی با طیف حاصل از داده‏های sdss این کوازار، سال 2000، و نیز مشاهدات ویوک و همکارانش در دسامبر 2011، مقایسه گردید که تغییرات قابل‏ملاحظه‏ای را در خطوط جذب پهن نمایش می‏دهد.

بررسی توزیع احتمال و خودهمبستگی شار در جنگل لیمان آلفا کوازار
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده علوم پایه 1391
  سارا رضایی دارستانی   علیرضا آقایی

خطوط جذبی در طیف اختروش ها ، مهم ترین ابزار مشاهده ای برای آشکار سازی و مطالعه فضای بین کهکشانی است. یک روش مفید برای انجام چنین مطالعاتی، استفاده از ویژگی های خطوط جذبی لیمان آلفا می باشد. این خطوط بر اثر گذار الکترون از تراز نخست به تراز دوم اتم های هیدروژن خنثی واقع در محیط های بین کهکشانی تولید می شوند. با توجه به انتقال به سرخ محیط جاذب می تواند در محدوده ی مرئی طیف اختروش قرار گرفته و از کنار هم قرار گرفتن این خطوط جذبی بسیار زیاد، جنگل لیمان آلفا ساخته می شود. این جنگل می تواند در پژوهش های مربوط به شکل گیری و تحول ساختارهای بزرگ مقیاس کیهان مورد استفاده قرار گیرد. در این تحقیق تابع توزیع احتمال شار و تابع خودهمبستگی شار در جنگل لیمان آلفااندازه گیری شده است. این اندازه گیری بر پایه طیف اختروش های به دست آمده از طیف سنج uvesاست که بر روی تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبگان اروپا vlt نصب می باشد. انتقال به سرخ نشری این اختروش ها در گستره 77/3z<>14/2 واقع شده است.نتایج محاسبات تابع توزیع احتمال نشان داد که در طیف اختروش-هایبا انتقال به سرخ بالاتر، تعداد پیکسل های با شار پایین تر، بیشتر است. همچنین نتایج مربوط به تابع خود همبستگی شار نشان داد که تابع خودهمبستگی شار در انتقال به سرخ های بالاتر، مقدار متوسط بیشتری دارد.

تعیین طیف پیوسته کوازار به کمک شبکه ی عصبی مصنوعی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده علوم پایه 1391
  فاطمه جعفری   مسعود برکاتی

طیف مشاهده ای هر اختروش، متفاوت با طیف پیوسته ی تابشی آن است. علاوه بر طیف پیوسته و خطوط تابشی،تعداد قابل توجه ای خطوط جذبی بسته به انتقال به سرخ اختروش در طیف آن قابل مشاهده است. تعداد زیادی از این خطوط جذبی در سمت چپ خط نشری لیمان آلفا هیدروژن قرار دارند که به جنگل لیمان آلفا مشهور است. غالب خطوط جذبی واقع در این جنگل، متعلق به جذب لیمان آلفای هیدروژن خنثی موجود در فضای بین کهکشانی است. برای اختروش های با انتقال به سرخ زیاد و درطیف های با توان تفکیک کم و متوسط، نواحی بدون جذب، زیاد نیست بنابراین طیف پیوسته در ناحیه جنگل واضح نیست. تعیین طیف پیوسته در این ناحیه، شرط لازم برای مطالعه توزیع ماده در فضای بین کهکشانی است که از طریق این خطوط جذبی قابل انجام است. یکی از راه های یافتن طیف پیوسته در ناحیه جنگل لیمان آلفا، تخمین آن با استفاده از طول موج های بلندتر از خط نشری لیمان آلفای اختروش (سمت راست پیک) می باشد. در سال 2005 ناحیه جنگل لیمان آلفا طیف پیوسته یک نمونه 50 تایی اختروش، با استفاده از سمت راست خط نشری لیمان آلفای هیدروژن طیف، به کمک روش آماری تجزیه تحلیل مولفه های اصلی طیف توسط سوزوکی تخمین زده شد. میانگین قدر مطلق خطا در تخمین سوزوکی 9% و بازه آن از 3 تا 30% بود. در این پایان نامه به کمک سمت راست طیف و 10نقطه تصادفی از سمت چپ طیف، برای همان نمونه 50 تایی اختروش، کل طیف در این دو ناحیه به کمک شبکه عصبی مصنوعی تخمین زده شده است، میانگین خطا در ناحیه جنگل لیمان آلفا برای 50 اختروش %27/5 و بازه آن %63/1 تا %05/9 بدست آمده است.

بررسی رفتار زینترینگ هیدروکسی آپاتیت
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه مواد و انرژی 1376
  رفیعلی رحیمی پرگو   علیرضا آقایی

هیدروکسی آپاتیت به فرمول شیمیایی ‏‎ca10(po4)6(oh)2‎‏ و ساختار کریستالی هگزاگونال، ترکیب بازی کلسیم فسفات می باشد که در بدن تشکیل دهنده اصلی بافت استخوان و دندان می باشد . این ترکیب به علت سازگاری خیلی خوب با بافت بدن و ایجاد پیوند مستحکم با استخوان هم اکنون در ساخت پروتز بطور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. بدین منظور بررسی فیزیکی و شیمیایی هیدروکسی آپاتیت دمای بالا جهت ساخت قطعات زینتر شده حائز اهمیت می باشد. در این پروژه با استفاده از پودر تهیه شده به روش جارکورفتار زینترینگ قطعات مورد بررسی قرار می گیرد. پودر تهیه شده به روش فوق ابتدا مورد آنالیز شیمیایی و توزیع اندازه ذره قرار گرفت. پیرو آنالیزهای فوق پودر هیدروکسی آپاتیت با ترکیب استوکیومتری و دارای ناخالصیهای مضر برای بدن زیر حد ماکزیمم تعیین شده مطابق استاندارد می باشد.