چکیده نوروتروفین ها، فاکتورهای رشد پلی پپتیدی هستند که توسط سلول های هدف سنتز و ترشح می شوند. چهار عضو از این خانواده شناخته شده اند: فاکتور رشد اعصاب (ngf)، فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز (bdnf)، نوروتروفین 3 و نوروتروفین 4. اثرهای زیستی این فاکتورها با اتصال به گیرنده های گذرنده از غشاء آغاز می شود. نوروتروفین ها با دو گروه از گیرنده های سطح سلولی بر همکنش می دهند. گروه اول گیرنده های تیروزین کیناز (trk) است که با میل ترکیبی زیادی به نوروتروفین ها وصل می شوند. trka پاسخ زیستی ngf را وساطت می کند، trkc توسط 3nt فعال می شود و bdnf و 4nt لیگاند ترجیحی برای rkbt هستند. گروه دوم گیرنده ای با میل ترکیبی کم است، 75p، که دومین تیروزین کینازی ندارد. نوروتروفین ها در دستگاه عصبی در تمایز و بقای نورون ها، سازماندهی دوباره ی طناب نخاعی آسیب دیده و تعدیل نورو پلاستی سیته وابسته به فعالیت، ایجاد فیبرهای عصبی، مهار مرگ برنامه ریزی شده ی نورون ها در طول تکوین و رشد آکسون ها دخیلند. آسیب نخاعی (injury spinal cord) یک واقعه ی پیچیده همراه با آسیب های فیزیولوژی متعدد است. از اثرات آسیب نخاعی، مرگ نورون ها، تخریب وسیع آکسونی، دمیلینه شدن نورون های سالم ودست نخورده، التهاب، مرگ سلولی و نقص های شدید حسی وحرکتی می شود. در این تحقیق میزان تغییرات بیانmrna نوروتروفین 4 و گیرنده آن trk-b، در رت ، 6، 24 و 72 ساعت و 7 و 10 روز پس از ایجاد آسیب در محل ضایعه و همچنین بالا و پایین محل ضایعه به روش quantitative real-time pcr بررسی شد. به این منظور rna این ‍ژن ها استخراج و از آن ها cdna ساخته شد و طراحی پرایمر نیز با استفاده از نرم افزار beacon انجام شد. نتایج بدست آمده نشان داد که بیان این ژن ها پس از ضایعه تغییر می کند. به طوری که بیان nt4 در ناحیه بالای ضایعه پس از افزایش در 6 ساعت اول و در مرکز و پایین ضایعه بدون این که افزایش یابد، کاهش می یابد. بیان ژن trk-b نیز در تمام نواحی مورد نظر پس از افزایش در ساعات اولیه شروع به کاهش می کند. پس از ضایعه نخاعی، تجدید عملکردهای کنترل شده بستگی به بازتولید اکسون ها در سرتاسر محل آسیب و تشکیل ارتباطات سیناپسی و عملکردی دارد. اگرچه بازتولید و ترمیم اعصاب بعد از آسیب نخاعی هنوز دشوار است اما نوروتروفین ها به عنوان فاکتورهایی شناخته شده اند که در توسعه ی آکسون های آسیب دیده و افزایش توانایی رشد اکسون ها و نوروپلاستی سیته دخیلند. بیان نوروتروفین ها در نورون هایی که به دلیل بیماری های تخریب اعصاب آسیب دیده اند، تغییر می کند و تعدیل میزان نوروتروفین ها در این بیماری ها می تواند مزایای درمانی داشته باشد. از این رو افزایش اطلاعات در زمینه ی مسیرهای ملکولی و نقش های فیزیولوژیکی فاکتورهای نوروتروفیک می تواند منجر به استفاده از آن ها به عنوان فاکتورهای درمانی شود. کلید واژه ها: نوروتروفین، گیرنده تیروزین کیناز، ضایعه نخاعی، نوروتروفین 4، real-time pcr

التهاب دستگاه عصبی از عوامل مهم بروز بیماری های نقص یادگیری و حافظه همراه با تخریب شدن نورون ها به شمار می رود. در واقع التهاب دستگاه عصبی زمینه ساز بروز انواع بیماری های نورولوژیکی مثل آلزایمر و مالتیپل اسکلروزیس می باشد. در جریان التهاب فعالیت سلول های دستگاه ایمنی مغز افزایش یافته و با تولید فاکتورهای التهابی سبب تخریب نورون ها می شوند. تحقیق های اخیر نشان داده اسیدهای چرب غیر اشباع مانند آلفا لینولئیک اسید، به عنوان پیش ساز اسیدهای چرب غیر اشباع امگا 3 دارای اثرات ضد التهابی در مغز بوده که می توانند نقش موثری بر تقویت حافظه ایفا کنند. یکی از ژن های موثر در مسیر یادگیری و حافظه مولکول پیام رسان کالمودولین کیناز-2 آلفا می باشد، که به عنوان مولکول حافظه به شمار می رود و در ایجاد و حفظ حافظه بلند مدت نقش اساسی دارد. هدف از این مطالعه برسی اثر اسیدهای چرب امگا 3 بر یادگیری احترازی غیر فعال و بیان ژن کالمودولین کیناز-2 آلفا در شرایط التهاب در ناحیه هیپوکمپ( به عنوان ناحیه اصلی درگیر در حافظه و یادگیری) می باشد. در این پژوهش به منظور ایجاد التهاب در دستگاه عصبی، لیپوپلی ساکارید(lps) به روش درون صفاقی و به دو صورت حاد و مزمن به رات ها تزریق شد. در روش حاد از تک دوز lps به میزان(0.5mg/kg) استفاده شد و در روش مزمن تزریق lps با دوزهای افزایشی، طی ده روز و روزانه دو بار صورت گرفت، سپس به بررسی اثر پیشگیری کننده امگا 3 بر اختلالات حافظه و یادگیری و بیان ژن کالمودولین کیناز-2 آلفا در رات هایی که lps دریافت کرده بودند، پرداختیم. در این تحقیق از دستگاه step-through shuttle box به منظور انجام تست رفتاری و از روش real-time pcr جهت بررسی بیان ژن مورد نظر استفاده گردید. همچنین با استفاده از آزمایش الایزا میزان فاکتور tnf-? به عنوان فاکتور التهابی در بافت هیپوکمپ طی شرایط مختلف اندازه گیری شد. نتایج این تحقیق بیان گر اثر تخریبی دوزهای حاد و مزمن lps بر مرحله به خاطر آوری حافظه و بیان ژن کالمودولین کیناز-2 آلفا و اثر پیشگیری کننده امگا 3 بر این اختلال بود. به طور خلاصه نتایج ما نشان داد که التهاب دستگاه عصبی می تواند توانایی های مرتبط با حافظه و یادگیری را کاهش دهد و به نظر می رسد اختلال در بیان ژن کالمودولین کیناز-2 آلفا نقش اساسی در این رابطه دارد. اسیدهای چرب امگا 3 احتمالاً از طریق تولید ترکیب های رزولوین باعث کاهش یا توقف تولید واسطه های التهابی مانند سایتوکین ها می شوند. بنابراین امگا 3 می تواند به عنوان عاملی موثر در بر طرف کردن مشکلات حافظه و سایر اختلال های نورولوژیک مطرح باشد که این امر نیازمند تحقیق بیشتر می باشد..

در این مطالعه اثر بسته شدن اتصالات شکافدار در ناحیه ca1 هیپوکمپ بوسیله تزریق دو طرفه کاربنوکسولون بر یادگیری وابسته به حالت مورفین در موش های صحرایی نر بالغ بررسی شد. از روش یادگیری اجتنابی غیر فعال به عنوان یکی از مدل های یادگیری استفاده شد. تزریق زیر جلدی مورفین (mg/kg 5/7 ،5 ،5/2 ،5/0 ) بلافاصله پس از آموزش به صورت وابسته به دوز منجر به از بین رفتن باز خوانی حافظه در روز آزمون گردید. همچنین تزریق پیش از آزمون مورفین (mg/kg 5/7 ،5 ،5/2 ،5/0) باعث به یادآوری حافظه کسب شده تحت تاثیر تزریق پس از آموزش مورفین و القاء حافظه وابسته به حالت مورفین گردید. بسته شدن اتصالات شکافدار در ناحیه ca1 هیپوکمپ به وسیله تزریق پیش از آزمون کاربنوکسولون به صورت وابسته به دوز از ایجاد حافظه وابسته به حالت مورفین جلوگیری کرد. اما تزریق پیش از آزمون کاربنوکسولون به تنهایی تاثیری بر میزان باز خوانی حافظه نداشت. با توجه به یافته های فوق به نظر می رسد که باز و بسته شدن دینامیک اتصالات شکافدار ناحیه ca1 هیپوکمپ نقش مهمی در باز خوانی حافظه القاء شده توسط مورفین در روز آزمون ایفا می کند.

التهاب دستگاه عصبی از عوامل مهم بروز بیماری های نقص یادگیری و حافظه همراه با تخریب نورون ها بشمار می رود. در واقع التهاب دستگاه عصبی زمینه ساز بروز انواع بیماری های نورولوژیکی مثل، اختلال در حافظه، آلزایمر و مالتیبل اسکلروزیس می باشد. در جریان التهاب، فعالیت سلول های دستگاه ایمنی مغز افزایش یافته و با تولید فاکتورهای التهابی سبب تخریب نورون ها می شوند. تحقیقات اخیر نشان داده، اسیدهای چرب غیراشباع و مواد آنتی اکسیدان اثرات ضدالتهابی در مغز داشته و می توانند نقش موثری بر تقویت حافظه داشته باشند. روغن زیتون بکر حاوی ترکیبات مذکور بوده و همچنین در طب سنتی اعتقاد بر این بوده که روغن زیتون بکر باعث تقویت حافظه می گردد. حافظه و یادگیری پدیده ای پیچیده بوده و مکانیسم های مختلف درگیر در آن هنوز کاملا شناخته نشده است یکی از ژن های موثر در این پدیده مولکول سیگنالینگ کلسیم/کالمودلین پروتئین کیناز4 (camkiv) می باشد که در ایجاد و حفظ حافظه بلند مدت نقش اساسی دارد. ، هدف از این مطالعه بررسی اثر روغن زیتون بکر بر یادگیری احترازی غیر فعال و بیان ژن camkiv در شرایط التهاب در ناحیه هیبوکمپ (به عنوان ناحیه اصلی درگیر در حافظه و یادگیری) می باشد. به طور خلاصه نتایج ما نشان داد که، التهاب دستگاه عصبی می تواند توانایی های مرتبط با حافظه و یادگیری را کاهش دهد و به نظر می رسد اختلال ایجاد شده در بیان ژن camkiv توسطlps نقشی مهمی در این رابطه دارد و روغن زیتون بکر به علت داشتن ترکیبات منحصر به فرد باعث کاهش یا توقف تولید واسطه های التهابی مانند سایتوکین ها می شود واز این طریق اثرات مخرب lps بر موارد مورد بحث در این تحقیق را بهبود می بخشد. بنابراین روغن زیتون بکر می تواند به عنوان عاملی موثر در بر طرف کردن مشکلات حافظه و سایر اختلال های نورولوژیک مطرح باشد که این امر نیازمند تحقیقات بیشتر می باشد.