ترجمه که به نوعی رمزگشایی یک زبان به زبان دیگر است، در طول تاریخ پیشرفت های فراوانی کرده است و افرادی که به آن می پردازند هر روز بیشتر از دیروز به پیچیدگی های آن پی می برند. زبان هر قوم و ملتی با فرهنگ و آداب و رسوم آن عجین است، چراکه فرهنگ یک ملت بخش اصلی هویت آن به شمار می آید و زبان هم، که به نحوی معرف یک ملت به ملل دیگر است، برای بیان هویت آن ملت لاجرم فرهنگ آن را بازگو می کند؛ همین امر سبب می شود عوامل فرهنگی در شکل گیری هر زبانی نقش موثر و تعیین کننده ای ایفا کنند، به گونه ای که لازمه ترجمه یک زبان، آگاهی از فرهنگ مردم آن است و بدون شناخت فرهنگ ترجمه یک متن با مشکلات زیادی مواجه می شود. در میان واژگان یک زبان برخی واژه ها به صورت خاص بار فرهنگی دارند و مفهومشان برخاسته از پیشینه ای فرهنگی– تاریخی است. قطعا انتقال مفهوم این دسته از واژگان از زبانی به زبان دیگر تنها از طریق بافتن واژگان معادل ناممکن است؛ چرا که لازمه انتقال چنین مفاهیمی، انتقال پیشینه فرهنگی- تارخی آنهاست. در این پژوهش سعی داریم ابتدا به طور کلی به بررسی روش های انتقال چنین مفاهیمی در ترجمه فرانسه به فارسی و بالعکس بپردازیم، سپس برخی کلمات را به صورت موردی مورد مطالعه قرار دهیم. به دلیل تفاوت های زیاد دو فرهنگ فرانسوی و ایرانی در دو زمینه جنگ و پایداری، و مذهبی، در بخش مطالعه موردی کلماتی را در این زمینه ها انتخاب می کنیم؛ این کلمات بیشتر شامل مفاهیم بنیادی (مانند جهاد، شهادت، ایثار، عاشورا، مسجد، کلیسا، صلیب، نماز، آئین عشاء ربانی، عید پاک، عید غدیر و ... ) هستند، چرا که مفاهیم بنیادی بخش وسیع تری از متون را در بر می گیرند و در نتیجه یافتن معادل درست برای آنها تاثیر بیشتری بر ترجمه می گذارد.

موضوع پایان نامه عبارتست از نقد و بررسی دو ترجمه از رمان معروف گوستاو فلوبر " مادام بواری ". هدف این پژوهش پیاده کردن نظریه های معاصر و کاربردی نقد ترجمه در دو متن ترجمه ای و بهره گیری از نظریات در جهت مقایسه این متون است.در این بررسی از نظریات نقد ترجمه معاصر همچون نظریات نقد آنتوان برمن ترجمه شناس ومنتقد کانادایی و نظریه های ترجمه شناختی فرانسوی بهره خواهیم گرفت. همچنین مسائل زیر در هر یک از ترجمه ها ودر ارتباط با متن اصلی مورد توجه قرار خواهند گرفت: طرح ترجمه، محیط و فضای زمانی ترجمه، نکات سبک شناختی ممیزه هر یک از ترجمه هاو متن مادر. در این کار بعد از مطالعه ویژگی های کلی رمان و آشنایی با نویسنده و مترجمان آن،به بررسی شیوه محمد قاضی و مهدی سحابی در ترجمه پرداخته ایم .ترجمه سبک، لحن، اسامی خاص ،ضرب المثل ها و... از موارد مطالعه ما هستند.همچنین در مورد رنگ و بوی بومی ترجمه، روش مترجمان، شیوه برگرداندن مسائل فرهنگی، انتخاب معادل ها و... بحث نموده ایم. در تمام موارد فوق، تعداد قابل توجهی از مثال های مقایسه ای بین ترجمه و متن یاری دهنده ما در تبیین بهتر مطالب بوده اند. واژگان کلیدی: گرایش های تغییری، ترجمه، تحلیل، تفسیر، برمن، قاضی، سحابی، مادام بوواری

نویسندگان بزرگی علاوه بر نویسندگی به کار ترجمه نیز پرداخته اند : ترجمه ی آثار خود به زبانی دیگر یا ترجمه ی آثار نویسندگان دیگر به زبان مادری خود. از جمله نویسندگان مترجم ایرانی می توان صادق هدایت، احمد شاملو، جلال آل احمد و ... را نام برد. در این تحقیق، به مطالعه ی شیوه ی ترجمه ی جلال آل احمد پرداخته ایم و از بین ترجمه های این نویسنده ی صاحب سبک، ترجمه ی نمایش نامه ی کرگدن اثر اوژن یونسکو را برگزیده ایم. هر نویسنده سبک خاصی دارد و برای نویسندگان مترجم نادیده گرفتن این سبک به هنگام ترجمه، امری غیر ممکن به نظر می رسد. مسئله ای که در این راستا مطرح می شود، وفاداری نویسنده ـ مترجم به هنگام ترجمه است : وفاداری به سبک نوشتار نویسنده ی خارجی. فرضیه ی این تحقیق این بوده است که نویسنده بودن بر سبک ترجمه اثر می گذارد و نویسنده ـ مترجم به هنگام ترجمه، آگاهانه یا ناآگاهانه، سبک خویش را در ترجمه اش وارد می کند. نظریه هایی که در این راستا مورد مطالعه قرار داده ایم، نظریه های ترجمه شناسی آنتوان برمن است که متناسب با موضوع تحقیق است. مثال های گویایی که از متن ترجمه شده انتخاب کردیم، فرضیه ی ما را ثابت کرد. نثر آل احمد ویژگی هایی دارد که او را از سایر نویسندگان متمایز می کند. همین ویژگی ها در ترجمه ی او نیز دیده می شود و این نشان می دهد که در فرایند ترجمه، او قادر به فراموش کردن سبک نوشتار خود نبوده است.

کمتر کتابی است که هم‏ چون قرآن مجادلاتی این چنین پرحرارت و متناقض را برانگیزد. پاره‏ ای از این بحث‏ ها از شیوه‏ های ترجمه‏ ی این کتاب مقدس به سایر زبان‏ ها، بالاخص زبان ‏های اروپایی نشأت گرفته است. از آن‏ جایی که چند معنایی بودن - یکی از بارزترین ویژگی‏ های آیات قرآنی - بسترساز بروز تفاسیر مختلف می گردد، افکار، ایدئولوژی‏ ها، جهان‏ بینی و حتی نیت مترجم نقش مهمی در ترجمه ایفا می کند. در این پژوهش سعی شده است تا با انتخاب چهار نمونه از ترجمه‏ های قرآن کریم به زبان فرانسه به بررسی رابطه‏ ی میان جهان‏ بینی مترجم و ترجمه ‏ی این کتاب آسمانی پرداخته شود.

در این تحقیق در ابتدا وجه شرطی را از نظر ساختاری بررسی می کنیم. با مقایسه این دو زمان می توان فهمید که طریقه ساخت و استعمال شرط در دو زبان فارسی و فرانسه کاملا متفاوت است. وجه شرط حال در زبان فرانسه از ریشه آینده، یعنی علامت مشخصه –r- و شناسه های ماضی استمراری ساخته می شوند. فعلی به عنوان وجه شرط در زبان فارسی وجود ندارد و می بایست از وجه دیگری به جای شرط استفاده کرد. شرط گذشته در زبان فرانسه نیز می بایست در ترجمه با وجه یا زمان های دیگری جایگزین گردد. بنابراین، مترجم در انتخاب خود با مشکل انتخاب رروبه رو است. آیا جایگزینی شرط با وجه دیگر مفهوم را در زبا ن فرانسه و بالعکس القا خواهد کرد؟ هدف ما در این بررسی تلاش برای یافتن معیاری است که به این پرسش پاسخ دهد و تمرکز این تحقیق بر مطالعه شرط به خصوص در حالت وجهی و زمانی آن و ارزش های وجهی و زمانی است که فعل میتواند در متنی خاص داشته باشد. این پایان نامه به سه فصل تقسیم گردیده است: فصل اول شامل توصیفی کلی از فعل و خصوصیات آن است. فصل دوم شامل شرح و ویژگی های شرط، با توجه به مطالعه زبان شناسان از این فعل در زبان های فارسی و فرانسه، می باشد. فصل سوم با ارائه نمونه های مختلف به تجزیه و تحلیل مجموعه ما اختصاص داده شده است. کلمات کلیدی: وجه، زمان، شرط، فعل، ترجمه