هزار? جدید، هزار? پیشرفت های فن آورانه و رویش و بالش مفاهیم نوین است. مفاهیم و ابزارهای نوین برابرنهاده های واژگانی نوین می خواهند. بنابراین واژه سازی در هر زبانی از جمله زبان فارسی جایگاه بلندی دارد. در این پایان نامه با بررسی واژه سازی در زبان فارسی بر پای? دستور و تئوری های زبان شناختی در بخش زایایی واژگانی، توان های بالقوّه و بالفعل زبان فارسی در واژه سازی را نشان داده ایم. برای این کار نخست امکانات واژه سازی در زبان فارسی را بررسی کرده و نگاهی نو به فرایندهای واژه سازی در زبان فارسی انداخته ایم. سپس چگونگی استفاده از این امکانات را در شاهنام? فردوسی، نخستین ترجمه های قرآن و واژه های مصوّب فرهنگستاِن زبان و ادبیّات فارسی بررسی کرده ایم. بررسی ها نشان داده است که در شاهنامه و ترجمه های قرآنی واژه سازی کاملاً قیاسی و مبتنی بر نوآوری بوده است. هم اکنون واژه سازان زبان و ادبیّات فارسی از جمله کارشناسان فرهنگستان، گرفتار نوعی نوواژه هراسی و قیاس گریزی هستند که نمی گذارد از تمام توان های بالقوّه و بالفعل زبان فارسی در واژه سازی استفاده کنند. راه چاره این است که نوواژه هراسی را کنار بگذاریم و به واژه سازی قیاسی روی آوریم.