نام پژوهشگر: نورا نصیری مفخم

بهینه سازی شرایط سونش آشکارساز cr-39
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان - دانشکده فیزیک 1391
  مایده ظفرزاده   نورا نصیری مفخم

آشکارسازی و اندازه گیری انواع تابش های محیطی، از سال ها پیش مورد توجه بوده است. در میان روش های مختلفی که به این منظور پیشنهاد شده است، آشکارسازی رد ذرات باردار در مواد جامد، به دلیل مزیت های منحصر بفردش از جایگاه ویژه ای برخوردار است. آشکارسازی رد منوط به فرآیندی شیمیایی است، که موجب گسترش رد پنهان می شود. این فرآیند که به "سونش آشکارساز" موسوم است، امکان مشاهده ی رد را با میکروسکوپ نوری فراهم می کند. برای داشتن بیشترین بازده آشکارسازی لازم است فرآیند سونش در شرایط خاص صورت گیرد. غلظت و دمای محلول شیمیایی و همچنین مدت زمان انجام فرآیند، مولفه-هایی هستند که باید با توجه به ویژگی های پرتو و جنس آشکارساز مشخص شوند، که تعیین این شرایط برای آشکارساز cr-39، یکی از اهداف پژوهش حاضر است. برای این منظور رد ذرات آلفای مربوط به چشمه ی am241، با انرژی mev 48/5 به وسیله ی آشکارساز cr-39 آشکار شد. که در این مورد بهترین شرایط سونش محلول naoh با غلظت 6 نرمال در دمای 70 حاصل شد. بیشترین مقدار بازده آشکارسازی پس از حدود 6 ساعت و 30 دقیقه سونش در این شرایط 9/75 درصد بود که به روش شمارش تعداد ردهای قابل مشاهده در سطح آشکارساز به دست آمده است. به علاوه، سایر شرایط انجام فرآیند مذکور، از جمله استفاده از همزن در محلول، نوسانات دمایی و یا تغییرات غلظت باید مورد توجه قرار گیرند. در این روش آشکارسازی هندسه ی رد اطلاعات مفیدی راجع به پرتو فرودی به همراه دارد، که دست یابی به آنها با اندازه گیری پارامترهای مختلف رد میسر می باشد. عمق رد و قطر دهانه ی آن، از جمله ی این پارامترها هستند؛ که کمیت هایی نظیر انرژی و جرم یون فرودی را می توان به آنها مربوط دانست. در نهایت کدهای شبیه سازی رد از جمله track_test و cr39 که امکان دسترسی به پارامترهای مختلف رد را فراهم می کنند، مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج تجربی با خروجی این برنامه ها ارزیابی شد، که با کد cr39 هم خوانی بهتری را نشان می داد. همچنین برد ذرات آلفا با استفاده از کدهای mcnpx و srim محاسبه شد، که توافق خوبی را نشان می داد. یکی از عواملی که در شکل گیری رد نقش اساسی دارد، آهنگ سونش حجم آشکارساز، است. این کمیت به عوامل مختلفی از جمله شرایط سونش بستگی دارد، از همین جهت روش های اندازه گیری مورد بررسی قرار گرفت و محدودیت ها و شرایط به کارگیری هر یک ارزیابی شد.