آثار هنری شکوه مند و نتایج شگرف فلسفه و حکمت از موضوعات قابل تعمق در دوره ی صفوی است. این دوره از دیدگاه های گوناگونی مورد بررسی قرار گرفته و آثار مکتوب و ارزشمند فراوانی در این حیطه نگاشته شده است. در این پژوهش با جستجو در میان این مکتوبات و نیز رویت کالبدی ابنیه مورد نظر به استخراج و بررسی مبانی اندیشه ای رایج در جامعه ی صفوی که منجر به این نحوه از پردازش نور و رنگ در کالبد این مساجد گشته است، پرداخته می شود. معماری اسلامی به مثابه ی گونه ای از هنر انسان – ساخت که در حیطه ی هنر مقدس و معماری کیهانی قرار می گیرد، حامل معانی ضمنی است که این معانی بسته به ایدئولوژی و مبانی نظری سازندگان این ابنیه و در لایه ای عمیق تر، بستگی ژرف و ناگسستنی با دین ایشان دارد. در پی استخراج این ژرف ساخت ها در جامعه صفوی همراه با نگاهی گذرا به پیشینه ایرانی – اسلامی این مردمان در ادوار کهن با استفاده از شیوه ی توصیفی – تطبیقی به بررسی اهداف مذکور بر طبق ایدئولوژی و جهان بینی اهالی جامعه ی صفوی پرداخته شده است. مهم ترین نتیجه ی حاصله از این کنکاش، محوریت ذات اقدس باریتعالی و تصویر بهشت در هنر و معماری اسلامی است، چرا که این هنر سعی در تصویر صور این بهشت مثالین به مثابه ی نزدیک ترین حد ممکن به ذات اقدس به وسیله ی ابزارهای گوناگونی از جمله نور، رنگ، عدد، فرم و غیره، دارد تا بتواند غربت قوس نزول را به مدد این صور بهشتی برای انسان قابل تحمل و اشتیاقی برای حرکت در قوس صعود در وی ایجاد نماید.

مطالعه تطبیقی نقش شیر در دستبافته های داری (گلیم، گبه و قالی) استان کهگیلویه وبویراحمد در سده اخیر چکیده: استان کهگیلویه و بویراحمد با وسعتی برابر 16264 کیلومترمربع و جمعیتی حدود 700 هزار نفر (اکثریت جمعیت استان را لُرها تشکیل می دهند) در جنوب غربی ایران بین استان های فارس- بوشهر- خوزستان- چهارمحال و بختیاری و اصفهان واقع است. موضوع این پژوهش دربار? نقش شیر و مطالعه تطبیقی آن می باشد. برخی از بافته ها با نقش خود شناخته می شوند مانند گبه شیری که شیر در منطقه نماد مردانگی، جنگجویی و قدرت مردانه است. همچنین شیر از دوران هخامنشی تاکنون در ایران به اشکال مختلف مانند ریتون، اسفنکس و... به کار رفته است. این نقش از نقوش بسیار اصیل به کار رفته در دستبافته های داری این استان می باشد که بیشتر در گلیم، گبه و قالی مورد استفاده قرار گرفته است. در این پژوهش تطبیق نقش بکار رفته شیر در دستبافته های داری استان با ریشه های تاریخی، فرهنگ، آداب و رسوم ایل و طایفه و اعتقادات مذهبی مردم منطقه ازاهداف اصلی است که پیامد آن احیاء این نقش در حال منسوخ شدن و ترویج آن است. قدمت تاریخی، فرهنگی و اجتماعی استفاده از نقش شیر در استان به چه زمانی بر می گردد؟ آیا استفاده از نقش شیر در دستبافته های داری استان با آداب، رسوم، فرهنگ و عقاید مردم این خطه از میهن سنخیتی دارد؟ به نظر می رسد این نقش از زمان باستان تاکنون ریشه در عمق باورها، اعتقادات و سنن مردم داشته است. پیوسته و به شکل های متفاوت در هنرهای مختلف جلوه نموده ولی امروزه به دلیل پیشرفت تکنولوژی و فراموشی بعضی از آداب و سنن عشیره ای، شهرنشینی و مهاجرت عشایر و روستائیان به شهرها این نقش در حال منسوخ شدن و فراموشی است که نیاز است با تحقیق، پژوهش و بیان مشکلات آن را احیاء و ترویج نمود. در صورت ثبت کردن و استفاده از این نقوش اصیل در بافت می توان از منسوخ شدن آنها جلوگیری کرد، و این موضوع بسته به همت مسئولین امر می باشد. لذا این پژوهش در مهرماه یکهزار سیصد و نود هجری شمسی و بنابر ضرورت های بیان شده گردآوری و مکتوب شده است. کلید واژه ها: کهگیلویه و بویراحمد- دستبافته- نقوش- گلیم- گبه- قالی.