نام پژوهشگر: محمدحسین ودیعی نوقابی
سعید فلاحی محمدرضا عباس زاده
هدف اصلی این تحقیق، بررسی تغییرات سرمایه فکری در طول چرخه عمر شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. برای اندازه گیری سرمایه فکری از روش پالیک و برای طبقه بندی شرکت ها به مراحل مختلف چرخه عمر از روش دسته بندی آنتونی و رامش (1992) و بلک (1998) استفاده شده است. هم چنین در این تحقیق مراحل مختلف چرخه عمر به عنوان متغیر مستقل و سرمایه فکری به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده تا بدین ترتیب با تغییرات چرخه عمر میزان سرمایه فکری شرکت ها در آن دوره ها سنجیده شده و با یکدیگر مقایسه شوند. دوره ی زمانی مورد مطالعه سال های 1381 تا 1390 و نمونه انتخابی شامل 80 شرکت می باشد. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که میزان سرمایه فکری در طول دوره های مختلف چرخه عمر (رشد، بلوغ و افول) با یکدیگر تفاوت معناداری دارد؛ که نوع رابطه آن ها در طول این دوران با نظریه چرخه عمر سازمانی منطبق است. بدین ترتیب که میزان سرمایه فکری در دوره رشد رو به افزایش گذاشته و در دوره بلوغ به بیشترین حد خود می رسد و کم کم با پاگذاشتن شرکت به مرحله افول این میزان رو به کاهش می رود. یافته های دیگر این تحقیق حاکی از این است که میزان کارایی سرمایه فیزیکی در دوره های افول و رشد با یکدیگر تفاوت معناداری دارد؛ همچنین میزان کارایی سرمایه انسانی و کارایی سرمایه ساختاری در میان هر سه دوره با یکدیگر تفاوت معناداری دارد و نوع تفاوت آن ها نیز با منحنی چرخه عمر در یک راستا می باشد.
مصطفی ملکیان کله بستی محمدحسین ودیعی نوقابی
در این تحقیق به بررسی رابطه ی برخی عوامل مالی همچون اهرم مالی، نسبت سود پرداختی، نسبت بازده ی حقوق صاحبان سهام، نسبت جاری و اندازه ی شرکت بر نگهداری وجه نقد در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختیم. این تحقیق در بین سال های 1386 تا 1390 صورت گرفته است. نمونه ی آماری مورد استفاده در آن برابر 142 شرکت بوده است. برای برآورد مدل آماری تحقیق روش رگرسیون با استفاده از تجزیه و تحلیل پانلی مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که رابطه ی معنی داری میان اهرم مالی و وجه نقد نگهداری شده وجود ندارد، همچنین ضریب نسبت سود پرداختی نیز رابطه ی معنی داری با وجه نقد نگهداری شده ندارد. اما، نسبت بازده حقوق صاحبان سهام و وجه نقد نگهداری شده دارای رابطه ی مثبت و معنی داری هستند. ضریب متغیر نسبت جاری دارای رابطه ی معنی داری با وجه نقد نگهداری شده می باشد و در نهایت ضریب اندازه ی شرکت و وجه نقد نگهداری شده دارای رابطه ی مثبت معنی دار می باشد و هیچکدام از متغیر های کنترلی رابطه معناداری با وجه نقد نگهداری شده ی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار نشان نداده اند.
امیر صورتی محمدحسین ودیعی نوقابی
چرخه ی بازیافت وجه نقد به عنوان یکی از مهم ترین شاخص های اثربخشی مناسب مدیریت سرمایه در گردش به کار می رود و تاثیر زیادی بر نقدینگی شرکت دارد. شناسایی این معیار مهم و کارا و ارتباط آن با شاخص سود آوری که در تحقیق ارزش افزوده ی اقتصادی است روش جدیدی برای سنجش ارزیابی مدیریت پویا در شرکت هاست. در این تحقیق با استفاده از مدل بلک و همکاران(2012) به بررسی رابطه ی چرخه ی بازیافت وجه نقد و ارزش افزوده ی اقتصادی می پردازد. نمونه آماری مورد مطالعه در این تحقیق شامل تعداد 188 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد که از ابتدای سال 1384 لغایت پایان سال 1390 فعالیت مستمر داشته باشند. همچنین در این تحقیق از متغیرهای سود، جریان وجه نقد عملیاتی، بتا، اندازه شرکت و نوع صنعت به عنوان متغیرهای کنترل استفاده شده است. نتایج تحقیق با استفاده از تحلیل همبستگی پیرسون بیا نگر این امر است که چرخه ی بازیافت وجه نقد رابطه ی معناداری با ارزش افزوده ی اقتصادی ندارد. از طرفی نتایج تحلیل رگرسیون نیز بیانگر این امر است که ارزش افزوده ی اقتصادی فاقد اثرات معنادار بر چرخه ی بازیافت وجه نقد است. از بین سایر متغیرهای مستقل مورد بررسی در نیز سطح معنی داری 95 درصد، تنها متغیرهای نرخ بازده حقوق صاحبان سهام و متغیر جریان وجه نقد عملیاتی معنی دار هستند و ضرائب به دست آمده برای سایر متغیرها معنی دار نمی باشد.
ناهید مومن زاده گل محمدرضا عباس زاده
پیش بینی سود حسابداری و تغییرات آن به عنوان رویدادی اقتصادی از دیرباز مورد علاقه سرمایه گذاران، مدیران، تحلیلگران مالی، پژوهشگران و اعتباردهندگان بوده است .مهم ترین منبع اطلاعاتی سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و سایر استفاده کنندگان، پیش بینی های سود شرکت ها است. با توجه به اهمیت پیش بینی سود شناخت عوامل موثر در پیش بینی آن، اطلاعات مفیدی را برای ذینفعان فراهم می کند. اما آن چه در این مقوله حائز اهمیت می باشد، توجه به کیفیت سودی است که به عنوان پیش بینی کننده مورد استفاده قرار می گیرد. اما استفاده از شاخص ها و معیارهای متعدد برای سنجش کیفیت سود موجب می شود که سرمایه گذاران نسبت به کیفیت سودهای گزارش شده، تردید نمایند. هدف این تحقیق، بررسی ارتباط بین روش های مختلف سنجش کیفیت سود و سنجش محتوای اطلاعاتی کیفیت سود به ویژه از نظر توان پیش بینی سود آوری در 159 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1389-1380 می باشد. نتایج مقایسه این روش ها در سطح هر شرکت نشان می دهد که تنها 9% از کل شرکت های انتخابی(15 مورد) حائز شرایط کیفیت قوی یا ضعیف شده اند. از این رو می توان نتیجه گرفت که این شاخص ها، به گونه معناداری یکدیگر را تایید نمی کنند. نتایج آزمون کای دو نیز این موضوع را اثبات می کند. هم چنین کیفیت سود بالاتر، توان پیش بینی سودآوری آتی را افزایش می دهد. از این رو، به سرمایه گذاران و تحلیلگران مالی و سایر استفاده کنندگان از اطلاعات مالی توصیه می شود ارقام سود پیش بینی شده را با در نظر گرفتن سطح کیفیت سود به کار گرفته و از اتکای صرف به رقم سود پیش بینی شده اجتناب نمایند تا بتوانند تصمیمات بهتری اتخاذ نمایند
صغری کرمدار مزرجی محمدرضا عباس زاده
در این پژوهش با استفاده از اطلاعات مالی سال 1387 تا 1391 در بورس اوراق بهادار تهران ارتباط بین اقلام تعهدی اختیاری و پایداری سود با کیفیت اطلاعات حسابداری و ارتباط بین محافظه کاری شرطی و غیرشرطی و تأثیر اطلاعات با کیفیت بالا بر میزان محافظه کاری شرطی و غیر شرطی به کار رفته در صورت های مالی مورد بررسی قرار گرفته است. هم چنین ارتباط بین محافظه کاری، سودآوری و کیفیت اطلاعات حسابداری و ارتباط اطلاعات حسابداری با کیفیت بالا با میزان سود و زیان گزارش شده، مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق برای اندازه گیری کیفیت اطلاعات از طبقه بندی بورس اوراق بهادار تهران که شرکت ها را با توجه به دو ویژگی مربوط بودن و قابل اتکا بودن بین صفر تا صد امتیاز بندی نموده است استفاده شده و کیفیت اطلاعات به صورت متغیر کیفی تعریف شده است به این ترتیب که شرکت های با امتیاز بالاتر از 50 نمره یک (یعنی با کیفیت بالا) و شرکت های با امتیاز کم تر از 50 نمره صفر (یعنی با کیفیت پایین) دریافت نموده اند. پژوهش های قبلی (امانوال یاتریدیس، 2011 و موسلی و همکاران، 2009) ادعا نموده اند که بین کیفیت اطلاعات حسابداری، به ویژه با اقلام تعهدی اختیاری و محافظه کاری شرطی و غیرشرطی ارتباط وجود دارد. با وجود پشتوانه های نظری در ارتباط با این موضوعات، شواهد تجربی کمی به ویژه در کشور ما در مورد ادعاهای مزبور جمع آوری شده است. شواهد تحقیق پیش رو حاکی از آن است که اقلام تعهدی اختیاری با کیفیت اطلاعات حسابداری رابطه معکوس دارد. پایداری سود دو نوع شرکت تفاوتی باهم ندارند و هر دو نوع شرکت پایداری سود بالایی دارند. هم چنین بین محافظه کاری شرطی و کیفیت اطلاعات حسابداری ارتباطی مشاهده نشد اما محافظه کاری غیرشرطی کم تری در شرکت های با کیفیت اطلاعات پایین وجود دارد. در شرکت های با کیفیت پایین محافظه کاری شرطی و غیرشرطی ارتباط معکوسی با یکدیگر دارند ولی در شرکت های با کیفیت اطلاعات حسابداری بالا بین این دو نوع محافظه کاری ارتباطی مشاهده نشد.
فرشته مشتاق محمد رضا عباس زاده
براساس تئوری چرخه عمر شرکت ها، واحدهای تجاری در مراحل مختلف چرخه عمر دارای خصوصیات متفاوتی هستند. از این رو، هدف اصلی این تحقیق بررسی ارتباط کیفیت سود با سیاست تقسیم سود در طول چرخه عمر شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. بدین منظور تعداد 105شرکت، در یک دوره زمانی 7 سال (1384تا1390) مورد بررسی و آزمون قرارگرفته اند. همچنین، در این پژوهش از مجموعه معیارهای ارزیابی کیفیت سود، از 2 معیار (مدل جونز تعدیل شده (1995) و مدل لئوز و همکاران (2003)) به منظور تقویت نتایج به دست آمده، استفاده شده است. پژوهش حاضر، 4 گروه فرضیه را بررسی می نماید. گروه اول فرضیه ها؛ به بررسی وجود تفاوت معنادار میان نسبت سود تقسیمی در مراحل مختلف چرخه عمر می پردازد. یافته های حاصل از آزمون فرضیه های این گروه، نشان می دهد که شرکت ها در هر مرحله از چرخه عمر خود سیاست تقسیم سود متفاوتی را دنبال می نمایند. فرضیه های گروه دوم؛ به بررسی وجود تفاوت معنادار میان کیفیت سود در مراحل مختلف چرخه عمر می پردازد، نتایج آزمون این گروه از فرضیه ها حاکی از آن است که تفاوت معناداری بین کیفیت سود شرکت ها (با استفاده از دو معیار ارزیابی) در طول چرخه عمر آن ها وجود ندارد. فرضیه سوم، به بررسی وجود ارتباط معنادار میان کیفیت سود و نسبت سود تقسیمی در آن ها، می پردازد. نتایج به دست آمده، شواهدی مبنی بر وجود ارتباط معنادار میان نسبت سود تقسیمی با هیچ کدام از معیارهای اندازه گیری کیفیت سود را فراهم نمی آورد، از این رو نشان می دهد شرکت های بورس اوراق بهادار تهران، در تعیین مبالغ سود نقدی، به کیفیت سود شرکت توجهی ندارند و گروه چهارم فرضیه ها؛ به بررسی وجود ارتباط معنادار میان کیفیت سود و نسبت سود تقسیمی به تفکیک هر مرحله از چرخه عمر شرکت (رشد ، بلوغ و افول) می پردازد. نتایج به دست آمده، شواهدی مبنی بر وجود ارتباط مثبت و معنادار میان نسبت سود تقسیمی و کیفیت سود شرکت ها در مرحله رشد آن ها را، فراهم می آورد اما شواهدی مبنی بر تأیید این ارتباط در مراحل بلوغ و افول را به دست نمی آورد. بنابراین می توان، چنین استنباط کرد که پرداخت سود نقدی در شرکت های در مرحله بلوغ و افول، دال بر کیفیت سود آن ها نیست و شاید این عدم تطابق را بتوان به وجود مشکلاتی در بورس اوراق بهادار تهران و یا توجه خاص و بیش از حد مدیران، در جلوگیری از عکس العمل منفی بازار و سرمایه گذاران، نسبت داد که این امر خود، وقوع رفتارهای غیرعادی و احتمال گمراهی بازار را نیز فراهم می نماید.
علیرضا صدر علی اصغر انواری رستمی
بازار سرمایه در یک کشور از منابع عمده تأمین مالی شرکت ها و دولت ها است و در تمام کشورهای دنیا به عنوان محلی مناسب برای سرمایه گذاری شناخته می شود؛ یکی از مواردی که برای سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار جذاب می باشد، اطلاع از عوامل موثر بر نقد شوندگی سهام می باشد که هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه چرخه عمر شرکت¬ها و نقدشوندگی سهام شرکت ها می¬باشد. در این پژوهش تفکیک شرکت ها به مراحل رشد، بلوغ و افول با استفاده از چهار عنصررشد فروش، مخارج سرمایه ای، نسبت سود تقسیمی و سن شرکت و با استفاده از روش آنتونی و رامش و بر طبق روش شناسی پارک و چن صورت گرفت و به پیروی از پژوهش های مختلف نظیر مارشال، چان و فاف، بیکر و استین و داتار و همکاران از معیار نرخ گردش به عنوان معیار نقد¬شوندگی استفاده شده است. تحلیل داده¬های گردآوری شده در این پژوهش درسه مرحله انجام شده است. نخست، شرکت¬های عضو نمونه¬ی آماری به مراحل رشد، بلوغ و افول طبقه بندی شده، سپس میزان نقدشوندگی شرکت¬های هر دسته مورد بررسی قرار گرفت و نهایتا جهت بررسی فرضیه های این تحقیق بایستی از آزمون مقایسه شاخص مرکزی بیش از دو جامعه مستقل استفاده کرد. نتایج حاصل از 459 سال – شرکت طی دوره زمانی 1388تا 1390 نشان می¬دهد که نقدشوندگی سهام شرکت¬ها در دوره بلوغ و رشد به یک میزان بوده و از دوره افول بیشتر می-باشد.
مهدی دلقندی محمدحسین ودیعی نوقابی
پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین اجزای سرمایه فکری و کارایی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از تکنیک های بی سی سی و سی سی آر از مدل تحلیل پوششی داده ها، برای 100 شرکت و در بازه زمانی 1387 تا 1391 پرداخته است. در این پژوهش ابتدا با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها؛ تکنیک های بی سی سی و سی سی آر، کارایی واحدهای مورد بررسی، محاسبه و سپس رابطه هر یک از اجزای سرمایه فکری شامل سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه مشتری؛ با کارایی مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج بدست آمده از آزمون فرضیه ها با استفاده از روش پانلی با اثرات تصادفی برای فرضیه های اول تا چهارم و روش حداقل مربعات معمولی (ols) با احتساب فاکتور زمان، برای فرضیه های پنجم و ششم، حاکی از آن است که رابطه هر یک از شاخص های سرمایه فکری شامل سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه مشتری با کارایی در هر دو تکنیک بی سی سی و سی سی آر، معنادار نمی باشد. همچنین نتایج تحقیق نشان می¬دهد تاثیر سرمایه انسانی و سرمایه ساختاری بر کارایی در روش بی سی سی منفی و تاثیر سرمایه مشتری بر کارایی در این روش مثبت می باشد. همچنین در روش سی سی آر تاثیر هر یک از شاخص های سرمایه فکری بر کارایی منفی و میزان این تاثیر در کلیه موارد بسیار اندک می باشد.
فرهاد نسیم طوسی محمدحسین ودیعی نوقابی
پژوهش حاضر با بهره گیری از روش شناسی درخت تصمیم فازی به بررسی تاثیر متغیرهای اقتصادی و شرکتی بر ساختار سرمایه شرکت های پذیرفته در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد. قلمرو زمانی انجام این پژوهش سال های 1386 الی 1392 (7 سال) می باشد. همچنین مکان این پژوهش، بورس اوراق بهادار تهران می باشد. برای انتخاب شرکت های مورد بررسی، از روش سرشماری کلیه ی اعضای جامعه در دسترس استفاده شد و پس از انجام بررسی ها، داده های 147 شرکت و متشکل از 883 سال - شرکت برای انجام تجزیه و تحلیل در دسترس قرار گرفت. در این پژوهش تعداد 6 درخت تصمیم ایجاد و متغیرهای مستقل با اهمیت مربوط به هر درخت شناسایی و رتبه بندی گردید، همچنین شرایطی که منجر به بالا یا پایین بودن اهرم شرکت ها می شود در 6 حالت فوق شناسایی و مورد مقایسه و بررسی قرار گرفت. طبق نتایج پژوهش حاضر، کلیدی ترین متغیرهای مستقل در توجیه رفتار ساختار سرمایه ی اندازه گیری شده به کمک ارزش های بازار، متغیرهای فرصت رشد و سودآوری می باشند. همچنین کلیدی ترین متغیرهای مستقل در توجیه رفتار ساختار سرمایه ی اندازه گیری شده به کمک ارزش های دفتری، متغیرهای نقدینگی و سودآوری می باشند. نتایج پژوهش بیانگر این موضوع است که ساختار سرمایه ی اندازه گیری شده به کمک ارزش های بازار بیش از ساختار سرمایه ی اندازه گیری شده به کمک ارزش های دفتری تحت تاثیر عوامل برون شرکتی قرار می گیرد. در نتیجه ی تجزیه و تحلیل داده ها 41 الگو از داده ها استخراج گردید که مهمترین الگوهای استخراج شده عبارتند از: 1) اگر سودآوری شرکت بالا (پایین) و فرصت رشد بالا (پایین) باشد، آنگاه نسبت کل بدهی ها بر ارزش بازار حقوق صاحبان سهام پایین (بالا) خواهد بود. 2) اگر نقدینگی شرکتی بالا (پایین) و سطح وثیقه دارایی ها بالا (پایین) باشد آنگاه نسبت کل بدهی ها بر ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام پایین (بالا) خواهد بود.
مجید صورتی محمدحسین ودیعی نوقابی
در این پژوهش نگرش مدیران مالی و عامل شرکت های سرمایه گذاری پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران درباره ی آثار ارائه خدمات غیرحسابرسی بر قابلیت اتکای صورت های مالی و تمایل به سرمایه گذاری مورد بررسی قرار گرفته است. براساس قانون « ساربنز – آکسلی»، موسسات حسابرسی از ارائه هرگونه خدمات غیر حسابرسی به صاحبکاران خود منع شده اند. در کشور ما طبق آیین رفتار حرفه ای، "در شرایطی که حسابدار حرفه ای مستقل عهده دار ارائه خدمات حرفه ای مربوط به اصلاح حساب یا تهیه و نگهداری سوابق حسابداری صاحبکار است نباید حسابرسی آن دوره های مالی خاص توسط او انجام شود". تحقیق حاضر، تحقیق کاربردی از نوع توصیفی پیمایشی است که برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز تحقیق از پرسشنامه استفاده شده است. در این تحقیق از روش نمونه گیری ساده استفاده شده و نمونه شامل 46 مدیر است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که از دیدگاه مدیران شرکت های سرمایه گذاری ارائه خدمات غیر حسابرسی در مجموع اثری بر قابلیت اتکای صورت های مالی و تمایل به سرمایه گذاری ندارد.
محمدحسین ودیعی نوقابی غلامرضا اسلامی بیدگلی
امروزه در کشور ، قسمت عمده ای از وظایف و اختیارات دولت بر عهده شرکتهای دولتی است . برخی از این شرکتها ابزار مهمی برای اجرای سیاستهای دولت محسوب می گردند. از این رو بخش عمده ای از منابع و امکانات عمومی برای اجرای این سیاستها در اختیار شرکتهای دولتی است . بنابراین ضروری است که یک نظام کنترل مالی اثربخش و کارآمد در این شرکتها که عموما فعالیت اقتصادی نیز دارند اعمال گردد. انتشار اخبار و گزارشهایی در مورد سو استفاده های مالی و عدم کارآیی لازم و زیاندهی برخی از این شرکتها حاکی از وجود نارسائی هایی در نظام کنترل مالی آنها است .