این نوشتار به بررسی نظام حقوقی حاکم بر شرکت های کارگزاری و اعمال این شرکت ها در بورس اوراق بهادار اختصاص یافته است. هدف از انجام این تحقیق شناخت و بررسی جایگاه حقوقی یکی از مهم ترین نهادهای مالی بازار سرمایه و دسته بندی شرایط و مقررات حاکم بر شرکت های کارگزاری و مطالعه خدماتی است که این شرکت ها می توانند به سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار ارائه نمایند. در این پایان نامه سعی شده است تا علاوه بر مطالعه کارگزاران، نقش و جایگاه شرکت های کارگزاری در بورس اوراق بهادار و اعمال آن ها در این بورس مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا با تتبع در مقررات بسیار متعدد بازار سرمایه که یکی از دلائل پیچیدگی بازار سرمایه محسوب می شود ماهیت عمل کارگزاری مورد بررسی قرار گرفت و علی رغم وجه تشابهی که با هریک از نهادهای مشابه از قبیل دلالی، عاملی و حق العمل کاری داشت در نهایت ماهیت کارگزاری یک نوع ماهیت خاص برشمرده شد. پس از بررسی شرایط خاص حاکم بر ساختار شرکت های کارگزاری، فعالیت اصلی و ذاتی شرکت های کارگزاری یعنی معاملات اوراق بهادار تحلیل گردید. با توجه به اینکه ماهیت اوراق بهادار در حکم عین معین برشمرده شد، معاملات اوراق بهادار در قالب عقد بیع توجیه می گردد. همچنین سایر خدمات شرکت های کارگزاری که می توانند پس از اخذ مجوزهای لازم به آنها بپردازند مطالعه گردید و به سبدگردانی و بازارگردانی که از مهم ترین این دسته از خدمات محسوب می شود پرداخته شد و ماهیت هریک تبیین گردید.