نام پژوهشگر: زهرا سلامی

ضرورت صیانت از محیط زیست از دیدگاه قرآن و حدیث
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده الهیات 1389
  زهرا سلامی   سید محمد باقر حجتی

پیامدهای منفی تبلیغ و ترویج مصرف گرایی و تکاثرطلبی در دامان نظریه های سکولار، محیط زیست را به خطرانداخته و بخش های قابل توجهی از مردم را از آثار مثبت آن یعنی رفاه و برخورداری از مواهب الهی محروم کرده است که به تدریج باعث نگرانی اندیشمندان گردیده است. اسلام به عنوان یگانه مکتب متعالی و انسان ساز در مسیر هدایت انسان به سوی کمال، توجه خاصی به رفع حوائج مادی او دارد و الگوهای خاصی برای روابط نهادهای مختلف اجتماعی و اقتصادی در نظر گرفته است. یکی از این نهادها، نهاد تعامل انسان و جوامع انسانی با محیط زیست است. با توجه به ظهور انواع نظریات درباره تعامل انسان و محیط زیست در دوران معاصر، لزوم روشن ساختن جایگاه محیط زیست در اندیش? اسلامی امری ضروری است. در مکتب زیست محیطی اسلام، چنین ارتباطی توسط کسی مشخص می شود که خود، خالق کل عالم هستی است. مکتب زیست محیطی اسلام، تمام جنبه های انسان، محیط زیست و جهان هستی را در یک ارتباط هماهنگ و موزون در مسیر الهی، مورد توجه قرار می دهد. بنابراین در این مکتب، ضرورت صیانت از محیط زیست در موازنه با نظام هستی و در ارتباط با خالق این نظام جریان می یابد. اصول مکتب زیست محیطی اسلام با پشتوانه دینی، در عین حال که به ارتباطات انسان با طبیعت معنی می بخشد، این ارتباطات را آرمان ساز و تعهدآور می نماید. بر اساس نگاه توحیدی، تابلوی آفرینش(محیط زیست)، امانت الهی به دست بشر است. لازم? امانت، صیانت و حراست است. اگر انسان بر اصول فطرت و قوانین آفرینش گام بردارد، برکات الهی شامل حال او می شود و هرگاه بر خلاف قوانین آفرینش گام بردارد، نظام آراسته و صالح جاری به فساد می گراید و زندگی او را تباه می سازد. لذا بحران زیست محیطی، حاصل انحطاط انسان در عرصه محیط زیست است. در این راستا، تحقق نظام عادلان? زیست محیطی منبعث از آموزه های دینی و طراحی نظام اخلاق زیست محیطی فضیلت گرا به عنوان دو راهکار اساسی جهت صیانت از محیط زیست باید مورد توجه قرار گیرد.