نام پژوهشگر: مریم طارم
مریم طارم مهدی فرهانی منفرد
با حمله مغول بسیاری از مراکز اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران از بین رفت ، اما با کمک دیوانسالاران ایرانی بخشهای مختلف کشور بازسازی شد. از جمله دیوانسالاران ایرانی که دراین بازسازی نقش مهمی بر عهده داشته اند می توان به خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی وزیر سه ایلخان : غازان ، اولجایتو، ابوسعید اشاره کرد. وی علاوه بر اداره امور سیاسی کشور در صدد کاستن و ترمیم اثرات حمله مغول بر ایران بود. تاسیس ربع رشیدی را می توان یکی از تلاشهای او در این زمینه دانست وی از طرفی محیط مناسبی برای دانشمندان و متعلمان فراهم کرد . تا بدون دغدغه و مشکلات مادی به تعلیم و تعلم بپردازند و از طرف دیگر با رسیدگی به وضعیت فقرا و حمایت از کودکان بی سرپرست و بیوگان به بهبود وضع اجتماعی آنها می پرداخت. از جنبه اقتصادی نیز بااحیای زمینهای بایر و کشت محصولات کشاورزی به رونق اقتصادی کشور کمک کرد. ربع رشیدی پس از موقوفات غازان و اولجایتو مهمترین موقوفه دوره ایلخانی به حساب می آید. این موقوفه با داشتن حدود 350 تا 374 مرتزقه و عمله نسبت به سایر موقوفات دوره ایلخانی امکانات بهتری را برای کارکنان خود فراهم کرده بود. متاسفانه پس از مرگ خواجه رشیدالدین و همچنین بعد از مرگ فرزندش ، خواجه غیاث الدین رشیدی ، مجتمع ربع رشیدی غارت شد، اما خود محدوده ربع رشیدی برای مدتی از نقطه نظر موقعیت آب و هوایی و سوق الجیشی برای استقرار بازماندگان دولت ایلخانی محل مناسبی بود. بنا به نوشته مورخان و گزارش های سیاحان خارجی بخشهایی از این موقوفه تا عصر صفویه و حتی دوره قاجار پابرجا بود. ولی در حال حاضر جز دیوار استحکاماتی و پایه برجها چیزی از آن باقی نمانده و بیشتر زمینهای ان به موسسات و اماکن مسکونی تبدیل شده است.