نام پژوهشگر: احمد رجایی
احمد رجایی محسن برزگر بفروئی
ترکیبات فنولیک متابولیت های ثانویه در گیاه هستند که دارای اثرات سلامت بخش نیز هستند. با توجه به تاثیر آنتی اکسیدان های سنتزی بر سلامتی انسان، تمایل روز افزون در زمینه جایگزینی آن ها با آنتی اکسیدان های طبیعی وجود دارد. پسته، یکی از محصولات صادراتی مهم کشاورزی ایران می باشد. پوست سبز پسته غنی از ترکیبات فنولیک است. در بین چند رقم آزمایش شده در این تحقیق مقدار ترکیبات فنولیک و خاصیت آنتی اکسیدانی رقم احمد آقایی بیشتر از رقم های دیگر بود. در ادامه روش های استخراج به کمک امواج فراصوتی، استخراج به کمک امواج مایکروویو و روش غرقابی به منظور استخراج ترکیبات فنولیک از پوست سبز پسته استفاده شد و به منظور بهینه سازی شرایط استخراج نیز از روش آماری سطح پاسخ کمک گرفته شد. ضریب تبیین مدل ها برای روش های استخراج به کمک امواج فراصوتی، استخراج به کمک امواج مایکروویو و روش غرقابی به ترتیب 0/95، 0/96 و 0/94 بودند. شرایط بهینه برای استخراج ترکیبات فنولیک از پوست سبز پسته به وسیله روش های غرقابی، استخراج به کمک امواج فراصوتی و استخراج به کمک امواج مایکروویو به ترتیب 20(حجمی/وزنی)، 65 درجه سانتی گراد، 45 دقیقه؛ 20(حجمی/وزنی)، 65 درجه سانتی گراد، 25 دقیقه و 20(حجمی/وزنی)، 65 درجه سانتی گراد، 45 دقیقه بودند. همچنین روش استخراج به کمک امواج فراصوتی بهتر از دو روش دیگر بود. در قسمت بهینه سازی شرایط خالص سازی، مقدار نمونه و میزان حلال شستشو دهنده ی نمونه موثرترین متغیرها در راندمان خالص سازی ترکیبات فنولیک با استفاده از روش استخراج با فاز جامد بودند. در ادامه خواص بیولوژی عصاره ها تعیین شد. عصاه ی آبی خام و خالص شده ی پوست سبز پسته دارای فعالیت آنتی اکسیدانی قوی بوده که حتی در برخی آزمایش ها این مقدار از ترکیبات استاندارد (bht) نیز بیشتر بود. عصاه ی آبی خام و خالص شده ی پوست سبز پسته دارای فعالیت ضد میکروبی روی باکتری های گرم مثبت باسیلوس سرئوس و استافیلوکوکوس اورئوس بودند. همچنین عصاره ی خالص شده ی پوست سبز پسته ی رقم احمد آقایی از خود خاصیت ضد جهش زای در مقابل ترکیب 2-نیتروفلورن نشان داد. در پایان فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ها در روغن سویا بررسی شد. نتایج نشان داد که غلظت های پایین و بالای ترکیبات فنولیک پوست سبز پسته در محیط روغن سویا به ترتیب خاصیت آنتی اکسیدانی و پر اکسیدانی داشتند.
سروش رحیمی خویگانی احمد رجایی
نبله زیبا (چای کوهی) با نام علمی vahl stachys lavandulifolia بزرگترین گونه جنس سنبله (stachy.l) است و به صورت خودرو در ایران می روید. این گیاه دارای خواص دارویی و آنتی اکسیدانی زیادی است. در این تحقیق روش سطح پاسخ برای ارزیابی اثر شرایط استخراج (قدرت امواج فراصوت، نسبت نمونه به حلال، زمان استخراج و غلظت حلال) بر روی فنول کل (tpc)، فلاونوئید کل (tfc)، فعالیت آنتی اکسیدانی (aa)، فعالیت آنتی اکسیدانی به ازاء هر میلی گرم فنول کل (aa/mgtpc) و فعالیت آنتی اکسیدانی به ازاء هر میلی گرم فلاونوئید کل (aa/mgtfc) استفاده شد و 45 ترکیب فنولیک در عصاره حاصل از سنبله زیبا شناسایی گردید.
سعید غلام قاسمی عزت الله رییسی
سد میرزای شیرازی در 70 کیلومتری جنوب غربی شیراز در دره بین دو تاقدیس کارستی سبزپوشان در ساحل چپ و دالو - سفیدار در ساحل راست احداث می گردد. رخنمون عمده این تاقدیسها، آهکهای آسماری - جهرم بوده که توسط سازند غیر قابل نفوذ پابده - گورپی در زیر و سازند فیر قابل نفوذ رازک در قسمت فوقانی محصور شده است و به همین جهت این دو تاقدیس به عنوان دو آبخوان مستقل مورد مطالعه قرار گرفته اند. وجود تکیه گاهها و پی کارستی در این سد از یک طرف و همچنین تماس سطح زیادی از آهکها با آب دریاچه آتی سد از طرف دیگر، خطر فرار آب از آنها را قطعی می سازد. در این مطالعه، آب بندی مخزن سد در سه بخش مطالعه هیدروژئولوژیکی آبخوانهای کارستی، مطالعه لوگ گمانه ها و برآورد حجم آب نفوذی در آهکهای مخزن بررسی شده است . مطالعه هیدروژئولوژیکی آبخوانهای کارستی و برآورد بیلان اجمالی در آنها بیانگر این است که در شرایط فعلی در ساحل راست سد جریانی به میزان حدود 310 لیتر در ثانیه از محور سد عبور می کند. این جریان در مواقع تر سالی و دبی اوج چشمه ها (peak flow) می تواند تا یک متر مکعب در ثانیه افزایش یابد که معرف وجود جریان مجرایی (conduit flow) در محور سد می باشد. از طرفی مطالعه لوگ گمانه ها و بررسی نفوذپذری در آنها نشان می دهد که در آهکهای موجود در تکیه گاهها بویژه تکیه گاه راست به دلیل عملکرد شدید نیروهای تکتونیکی و انحلال زیاد آهکها، مقدار نفوذپذیری بسیار بالا بوده و به بیش از 2000 لوژان می رسد که این امر نیز معرف وجود جریان مجرایی در محدوده محور سد می باشد. مقدار آب نفوذی در آهکهای مخزن با فرض وجود جریان مجرایی، حداقل 50.56 متر مکعب در ثانیه برآورد گردید که این مقدار معادل 70 درصد متوسط ورودی رودخانه قره آغاج بوده و می تواند به راحتی از یک مجرایی به قطر 1.52 متر عبور نماید. به منظور کاهش فرار آب ، احداث پرده آویزان با گسترش جانبی محدود در تکیه گاهها و همچنین احداث پوشش غیر قابل نفوذرسی و شاتکریت در سطح آهکها توسط مهندسین مشاور پیشنهاد گردیده است . در مورد 91 درصد از آهکهای داخل مخزن که در عمق کمتر از 15 متری دریاچه سد واقع شده اند، با توجه به اینکه ضخامت ستون آب بر روی آنها کم بوده و همچنین قسمت عمده ای از این مناطق در فصول کم آبی از زیر آب خارج می گردند، مشکل خاصی وجود نداشته و با احداث پوشش رسی بر روی آنها فرار آب از آنها کاهش می یابد. ولی حدود 9 درصد ار آهکها در نزدیک محور سد در ساحل راست بوده که ضخامت ستون آب بر روی آنها بین 15 تا 45 متر می باشد. با توجه به خردشدگی شدید و انحلال زیاد این آهکها و همجنین ضخامت زیاد ستون آب ، خطر شستشوی مواد پرکننده درزها و مجاری انحلالی و ایجاد آبفروچاله (sinkhole) و فرار آب در آنها بسیار جدی بوده که این مسئله بایستی به طور دقیق بررسی گردد.