نام پژوهشگر: محمد عرفانی

بررسی کشت چغندر قند و اثرات اقتصادی آن در شهرستان شیروان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد 1373
  محمد عرفانی   عبدالرضا رحمانی

چغندرقند یکی از نباتات مهم صنعتی است که علاوه بر تولید یکی از اساسی ترین نیازهای ابتدایی جامعه، یعنی قند و شکر محصولات فرعی ارزشمند دیگری نیز از آن حاصل می شود. از طرف دیگر چغندرقند به دلائل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی دارای اهمیت فوق العاده می باشد و جزو محصولات استراتژیک کشور بحساب می آید. در این رساله سعی شده است با شناخت منابع بالقوه و توانهای محیطی و انسانی منطقه کشت چغندرقند مورد بررسی قرار گیرد و اثراتی که این کشت از جنبه اقتصادی و اجتماعی بر منطقه دارد مشخص شود. همچنین مشکلات و محدودیت هایی که این کشت با آن مواجه است روشن شود. مطالعات انجام شده نشان می دهد که شهرستان شیروان بنا به شرایط جغرافیای و استعداد طبیعی یکی از مناطق مستعد جهت تولید چغندرقند با کیفیت عالی (عیار بالا) می باشد و شرایط طبیعی مساعد و نیروی انسانی لازم را جهت افزایش تولید در منطقه دارد. چغندرقند از لحاظ تاثیرات اقتصادی و اجتماعی نقش به سزایی در منطقه داشته است که از جمله این تاثیرات می توان به موارد ذیل اشاره نمود: در بعد اقتصادی: تولید قند و شکر، تولید محصولات جانبی ارزشمند: (برگ ، تفاله تر و خشک جهت خوراک دام، تولید ملاس). اشتغال زایی بالا مستقیم و غیرمستقیم، کاهش واردات و کاهش وابستگی، تامین ارز، اثر اقتصادی در تناوب زراعی، همخوانی با غلات در تقویم زراعی، کمک به دامداری، سودآوری محصول نسبت به اکثر محصولات زراعی. در بعد اجتماعی: افزایش سطح آگاهی و اطلاعات فنی زارعین، انتقال تکنولوژی به سطح روستاها، عمران و آبادی سطقه، کاهش مهاجرت های روستایی، بهبود وضع مادی زندگی زارعین، مقابله با آلودگی هوا و ... از مطالعه و بررسی کشت چغندرقند نتایج حاصل شده است : -1 مهمترین محدودیت کشت در منطقه منابع آب است و با توجه به نیاز چغندرقند به آب زیاد نه تنها امکان گسترش سطح زیرکشت چغندروجود ندارد بلکه بهتر است مقداری هم از سطح زیرکشت چغندرقند در بعضی از مناطق که با مشکلات حادتری در زمینه آب مواجه هستند کاست و کمبود تولید را از طریق افزایش راندمان در هکتار جبران نمود. -2 با توجه به اثرات مهم اقتصادی و اجتماعی کشت و استعداد طبیعی منطقه و به منظور حداکثر استفاده از منابع آب و خاک لازم است با استفاده از عوامل به نژادی و به زراعی توجه بیشتر به افزایش تولید در واحد سطح شود. -3 با توجه به افزایش هزینه های تولید و کاربر بودن محصول برنامه ریزی جهت استفاده بیشتر از مکانیزاسیون ضروری است . در این راستا ایجاد و گسترش واحدهای خدماتی مکانیزه جهت کمک به کشتکاران کم درآمد مورد لزوم است . -4 منطقه شیروان به لحاظ شرایط مطلوب طبیعی، مکانی مناسب جهت افزایش عیار قند چغندرقند می باشد. با افزایش تحقیقات به نژادی و به زراعی و استفاده صحیح از نهاده های تولید همراه با مراقبتهای ویژه می توان چغندرقند را از لحاظ کیفی بهبود بخشد.