مدح و ستایشگری در تاریخ ادبی ایران زمین، قدمتی به بلندای شعر فارسی دارد و شکی نیست که بخش قابل توجهی از اشعار حافظ را، ستایش های غلوّ آمیز او از حاکمان عصر خویش تشکیل می دهد. علیرغم کارهای فراوانی که در حوزه ی حافظ شناسی و حافظ پژوهی صورت گرفته، هنوز جای خالی یک رساله ی مدوّن درباره ی مدایح و ممدوحان حافظ بعینه دیده می شود. از این رو، این کار در تبیین اندیشه و تفسیر شعر حافظ یک ضرورت است و تحلیل شخصیت فردی و اجتماعی و بررسی جنبه های مختلف شعر او نیازمند کاری نو و بدیع است. در این رساله سعی بر آن شده است که ضمن باز خوانی دیوان حافظ و تاریخ و حوادث و رویدادهای عصر حافظ به تحلیل فکر و اندیشه و شخصیّت حافظ و ممدوحان او پرداخته شود.

چکیده ندارد.

مثنوی و غزلیات شمس هر دو اثر عرفانی است و وجوه مشترک فراوانی در آنها به چشم می خورد. 1)موارد و موضوعاتی که در مثنوی به تفصیل بیان شده و در غزلیات شمس به اجمال آمده است 2)موارد و موضوعاتی که شرح آن در غزلیات شمس به تفصیل و در مثنوی به اجمال بیان شده است. 3)مواردی که در مثنوی به تمثیل ذکر شده ولی در غزلیات شمس توصیف شاعرانه است. 4)موارد و موضوعاتی که در هر دو اثر از طریق تمثیل بیان شده است.

سکر و صحو دو اصطلاح عرفانی هستند . سکر ، در عرفان ، به بیخودی تعبیر شده است و مقصود از پیروان سکر ، افرادی هستند که براثر غرق شدن در عوالم روحانی ، از سر جذبه ، سخنانی بر زبان رانده اند که با عقاید بقیه مسلمین ، تفاوت دارد. اما در مقابل آنها، عده ای دیگر که به اهل صحو ، مشهورند ، بر هوشیاری و بیداری عارف در جریان سلوک ، تاکید دارند و هرگونه سخن خلاف عرف را با هر بهانه ، نامعقول می شمرند . در این رساله ، نخست ، کلیاتی مختصر در مورد عرفان ، تصوف ، تعاریف و سیر تاریخی آنها آمده است . در فصل دوم به بررسی تعاریف پیروان سکر و صحو از این دو اصطلاح پرداخته شده است . در فصل سوم ، وجوه اختلاف این دو گروه در مواردی از قبیل حلول و اتحاد ، حفظ و یا افشای اسرار الهی ، انجام واجبات شرعی ، دفاع اهل سکر از ابلیس و شطح ، آمده است . در فصل چهارم ، به زندگی و شرح عقاید چهارده تن از عرفا بنام ، در مورد سکر و صحو ، پرداخته شده است . در فصل پنجم ، از بحث نتیجه گیری بعمل آمده است و خلاصه بحث ذکر شده است .

غزل یکی از انواع مهم و مورد توجه شعر فارسی است . معنی لغوی آن سخن گفتن عاشقانه است . به عبارت دیگر عشق خمیرمایه اصلی غزل را تشکیل می دهد می دانیم که عشق دوجهت دارد، عاشق و معشوق که هر کدام از این دو جانب برای خود ویژگیها و وظایف مناسب خود دارند.

پایان نامه حاضر از سه بخش اصلی تشکیل شده است: 1-مقدمه و شرح زندگی شاعر و بررسی ویژگی اشعار او. 2-متن اصلی مثنوی. 3-بخش تعلیقات. هدف از نگارش این پایان نامه معرفی یکی از شاعران آذربایجانی است که هر چند در زمان خود مشهور و مورد توجه بوده ولی دردوره های متاخر و معاصر توجه چندانی به شعر او نشده است.

این رساله نگاهی مبسوط و فراگیر به موضوع عقل و عشق در مثنوی معنوی مولوی است. مثنوی مولوی گنجینه ای انباشته از مرواریدهای گرانبهای ادب فارسی و عرفان اسلامی و گوهرهای نایاب از حکمت و فلسفه است. به طوریکه موضوعات و مفاهیم عالی ادب، فرهنگ، اندیشه و عرفان به طرزی بدیع ، زیبا و در عین حال ساده، آمیخته با حکایات و تمثیلات ظریف بیان گردیده است . موضوع عقل و عشق از موضوعات بسیار مهم انسانی ، هم در بعد نظری و هم در بعد عملی ، به شمار می آید. مثنوی معنوی هرگز ازاین دو موضوع خالی نبوده است. بلکه ظریف ترین و ناب ترین مفاهیم و توصیفات را می توان در آن مشاهده کرد.