نام پژوهشگر: عبدالحسین طالعی
راضیه سلیمانی علیرضا هویدا
چکیده یکی از ابزارهای اصلی ذخیره و بازیابی اطلاعات است که نقش برجسته ای در دسترسی به حجم فزاینده محتوای منابع اطلاعاتی دارد. برای اینکه چکیده رسالت خود را به درستی ایفا کند، باید مطابق استانداردهای خاص آن نگاشته شود. گسترش تعداد نشریات و مقالات منتشرشده در حوزه علوم قرآن و حدیث باعث شده است که امکان مطالعه و آگاهی از محتوای همه آنها برای پژوهشگران این حوزه میسر نباشد. در این بین چکیده نویسی ابزار مفیدی برای یافتن اطلاعات مورد نیاز با صرف کمترین زمان و هزینه می باشد. اما درحال حاضر به نظر می رسد چکیده نویسی این مقالات در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. ایزو 214 از جمله استانداردهای چکیده نویسی است که چکیده را از لحاظ محتوا، نحوه ارائه و سبک مورد ارزیابی قرار می دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان مطابقت چکیده های فارسی مقالات نشریات علمی - پژوهشی علوم قرآن و حدیث منتشره در سال های 1387 تا 1389 با استاندارد ایزو 214 انجام گرفته است. جامعه پژوهش شامل 8 عنوان نشریه علمی - پژوهشی علوم قرآن و حدیث (40 مجلد و 333 چکیده) می باشد. نوع پژوهش توصیفی و به روش پیمایشی است. داده ها با استفاده از سیاهه وارسی استخراج یافته از استاندارد گردآوری شده و با استفاده از نرم افزار اس.پی.اس.اس. مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که میانگین مطابقت چکیده های فارسی نشریات علوم قرآن و حدیث، با استاندارد ایزو 214، 38/69% است. همچنین در میان نشریات جامعه مورد بررسی مشخص شد که پژوهش دینی (4/82%) بیشترین میزان مطابقت و پژوهشنامه قرآن و حدیث (63/64%) کمترین میزان مطابقت را با استاندارد داشته است. از میان ملاک های بررسی شده نیز ملاک "محل قرار گرفتن چکیده" (100%) بیشترین میزان مطابقت و ملاک "بیان روش در چکیده" (21/13%) کمترین میزان مطابقت با استاندارد را داشته است.
سحر فریدون علیرضا هویدا
هدف: هدف از پژوهش حاضر ارزیابی وضعیت کتابخانه های عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران از دیدگاه مدیران و کتابداران است. روش: روش پژوهش پیمایشی - تحلیلی است.جامعه مورد مطالعه مدیران و کتابداران کتابخانه های عمومی وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری است .روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای است که از 22 منطقه شهرداری تهران از هر منطقه یک کتابخانه در نظر گرفته شده است و مجموع جامعه آماری 22 مدیر کتابخانه و 58 کتابدار است و از دو پرسشنامه محقق ساخته به عنوان ابزار پژوهش استفاده شده است، جهت تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است و یافته های پرسشنامه توسط نرم افزار اس.پی.اس.اس (نسخه16) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج: در این پژوهش کتابخانه از لحاظ برنامه ریزی در کتابخانه، وضعیت شغلی و استخدامی، مدیریت بودجه و نیروی انسانی، مدیریت انتخاب و خرید منابع اطلاعاتی،مدیریت سازماندهی منابع، ارائه خدمات،اشاعه دانش، رضایت از سخت افزار ، نرم افزار و شبکه در کتابخانه، فناوری های اطلاعاتی و اینترنت در کتابخانه،مدیریت در زمینه( ایجاد انگیزه در کتابداران و مشورت با آنها و درستی تقسیم وظایف،تهیه گزارش آماری) مورد بررسی قرار گرفته است و نتایج نشان می دهد 66% مدیران و 62% کتابداران از وضعیت برنامه ریزی در کتابخانه، -77%مدیران و کتابداران از وضعیت شغلی و استخدامی خود در کتابخانه،41%مدیران از وضعیت بودجه و نیروی انسانی کتابخانه ،89%مدیران و 67%کتابداران از وضعیت انتخاب و خرید منابع اطلاعاتی در کتابخانه،84%مدیران و 77%کتابداران از مدیریت فهرستنویسی و سازماندهی منابع،58%مدیران و 60%کتابداران از وضعیت ارائه خدمات در کتابخانه،78%مدیران و 72%کتابداران از وضعیت اشاعه دانش در کتابخانه، 63%مدیران و کتابداران از سخت افزار،نرم افزار و شبکه های داخلی کتابخانه،75%مدیران و 66%کتابداران از فناوری های اطلاعاتی در کتابخانه ،66%مدیران و 64%کتابداران از وضعیت اینترنت کتابخانه و 76% مدیران و 70% کتابداران از مدیریت کتابخانه در زمینه(،مدیریت ایجاد انگیزه در کتابداران و مشورت با آنها و درستی تقسیم وظایف،تهیه گزارش آماری) رضایت دارند.
فاطمه اصغری محمدعلی مهدوی راد
بحث جبر و اختیار از مباحث بسیار دقیقی است که از دیرباز ذهن انسان ها و به ویژه خِردورزان را به خود مشغول ساخته است . این مبحث در میان گروه های مسلمانان نیز دارای جایگاه پراهمّیتی است . هر یک از این گروه ها برای اثبات عقیده ی خود به آیاتی از قرآن کریم تمسُّک جسته اند و ظاهر آن را موید نظریه ی خویش گرفته اند . در این میان اهل بیت (علیهم السلام) از افراط و تفریط مصوّن مانده ، و بر نظریه ی " امرٌبینُ الأمرین" پای فشرده اند . امام هادی (علیه السلام ) در رساله ی "جبر و تفویض " سعی بر حل این معمّا دارند و این مبحث را ، که از پیچیده ترین مسائل کلامی است ، با بیانی بسیار روشن و شیوا مطرح و نقد کرده و نظر شیعه «الأمرُ بینَ الأمرین» را به اثبات رسانیده است . امام هادی (علیه السلام ) در نفی جبر 10 آیه ذکر می کنند ، که این آیات فساد و بطلان جبر را به روشنی تبیین می کند ، و بر مسئولیت داشتن انسان در برابر اعمالش تأکید دارد . ایشان در نفی تفویض نیز ، به 6 آیه استناد می دهند که این آیات مسأله اختیار انسان را در محدوده ی سلطنت الهی به اثبات می رساند و افعال انسان را با اراده ی الهی پیوند می زند . امام (علیه السلام ) در اثبات امرٌ بینَ الأمرین ، 37 آیه ، در توضیح ، تأیید و اثبات آن ، ذکر می کنند که از این میان، 2 آیه صریحا ً در جهت اثبات آن و سایر آیات ، به طور غیر مستقیم به توضیح این مسئله می پردازند ، و نیز در پاسخ به شبه? عدم علم خداوند به آینده ی بشر ، 7 آیه ذکر می کنند . همچنین امام ( علیه السلام ) با نقل روایت امام صادق (علیه السلام ) چگونگی اثبات امرٌ بینَ الأمرین را شرح می دهند . اما ، طرفداران جبر و تفویض ، در صدد تأویل و توجیه آیات قرآن برآمدند . طرفداران جبر " اشاعره " آیات مشعر بر اختیار و آزادی و مسئولیت بشر را ، به بهانه ی علم و اراده و قضاء و قدر الهی تأویل کرده و عملاً منکر اختیار انسان شده اند و طرفداران تفویضِ انسان به خویشتن " معتزله " آیات مشعر بر تقدیرکلّی الهی را ، به دلیل مختار بودن انسان توجیه کرده اند . امام (علیه السلام) در این رساله ، تبیین می کنند که هیچ گونه ملازمهای بین عمومیت تقدیر و مجبور بودن انسان و همچنین بین اختیار او و نفی تقدیر ، وجود ندارد ، در نتیجه ، این تناقض و تعارض خود به خود حل میشود و نیازی به تأویل و توجیه آیات و روایات نیست و دلایل بطلان عقاید اشاعره و معتزله روشن می گردد . کلید واژه : جبر ، تفویض ، امرٌ بینَ الأمرین ، عدل الهی ، مشیّت و اراده الهی
فاطمه لک زایی زهره اخوان مقدم
خطبه قاصعه، طولانیترین خطبه نهجالبلاغه است که مشتمل بر مباحث مختلف اعتقادی، اخلاقی، علمی و ... می باشد. اعتبار سخنان حضرت علی(ع)از آن جهت است که وی ارتباط نزدیکی با منبع وحی و مکتب رسول الله(ص) داشته است و این اتّصال، باعث غنای مضامین، و اوج فصاحت و بلاغت این کلام شده است. لذا جهت دست یابی به فهم صحیح قرآن می توان از آن ها بهره برد. در همین راستا، این پژوهش به بررسی مبانی قرآنی آموزه های اخلاقی خطبه ی قاصعه پرداخته است. از آنجا که ائمه وارثان قرآن و خازنان علم الهی هستند؛ و بدون شک بین سخنان ایشان و قرآن ارتباط وثیقی وجود دارد. این پژوهش در پی بیان این ارتباط است؛ لذا مبانی قرآنی آموزه های اخلاقی خطبه قاصعه را استخراج کرده و ارتباط بین آن دو را تبیین نموده است. قبل از بیان این بحث، سند خطبه و دیگر نکته های مقدماتی لازم مورد بررسی قرار گرفته است.
فریده سیفی احمد آبادی مهدی محمدی
یافته ها نشان می دهد که از 254 عنوان کتاب مورد بررسی 7/71% کتاب ها توسط زنان و 2/27% کتاب ها توسط مردان ترجمه شده است. در 3/16% کتاب ها نام مصوِّر ذکر نشده بود، در حالی که دارای تصویر بودند. 6/51% کتاب ها ویراستار نداشته اند. فعال ترین ناشر در زمینه ترجمه و انتشار داستان های ترجمه ای، انتشارات پیدایش با 4/11% کتاب بوده است. از بین کتاب های ترجمه شده از نظر موضوعی، 4/35% از کتاب ها در دسته داستان های واقعی و 6/64% از نوع فانتزی بودند. بیش از نیمی از کتاب ها به اخلاق فردی پرداخته اند که در بین موضوعات مرتبط با اخلاق فردی، مهربانی با حیوانات بالاترین فراوانی را به خود اختصاص داده است. در رابطه با اخلاق خانوادگی، کمک به پدر و مادر و در حوزه ی اخلاق اجتماعی، کمک به دیگران بالاترین فراوانی را دارند. در رابطه با سرفصل های اخلاق اسلامی، به فضایل اخلاقی بیشتر از سایر سرفصل ها پرداخته شده است که در این حوزه، ابراز دوستی بیشتر از همه تکرار شده است. در حوزه ی رذایل اخلاقی، ترس و در حوزه ی آداب و حقوق، آداب دوستی بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده ند.