بنای سلطانیه که یکی از بزرگترین بناهای آجری دنیا محسوب می شود و اولین گنبد بزرگی است که به شیوه دوپوسته به هم پیوسته میان تهی در جهان ساخته شده است و امروز به عنوان سومین گنبد بزرگ جهان شهرت دارد، علاوه بر این ویژگی ها، تکنیک و شیوه های اجرایی تزئینات آن باعث شده است که در تاریخ هنر معماری منحصر بفرد نیز باشد. تکنیک های اجرایی و نوع تزئینات داخلی و خارجی آن، بالاخص تزئینات زیر قوس گنبد از نمونه های نادر و بی نظیر در جهان است، که منحصر به فرد بودن این تزئینات همانطور که نظر مرمتگران را به خود جلب نموده است، متأسفانه جرأت اقدام را نیز آنان گرفته است. وسعت بنا و هجوم عوامل مخرب، موقعیت جغرافیایی، شرایط نامناسب حفاظتی و بسیاری عوامل دیگر دست به دست هم داده اند و صدمات بسیار و بعضاً جبران ناپذیر به این گنجینه کهن وارد نموده اند. اما با توجه به کثرت بازدیدها و رفت و آمدهای قابل توجه افراد و گروه های تخصصی و تحقیقاتی هنوز طرح مرمتی خاصی برای تزئینات زیر قوس گنبد تهیه و ارائه نشده است. از این بابت در این پایان نامه تحت عنوان « ارائه طرح حفاظت، مرمت و موزون سازی نقوش و تزئینات زیر قوس گنبد سلطانیه » به موضوعات مرتبط با تزئینات زیر قوس گنبد با عناوین تاریخچه، فن شناسی، آسیب شناسی، حفاظت و ارائه طرح پیشنهادی مرمت و موزون سازی تزئینات زیر قوس گنبد پرداخته شده است، که عمده ترین کارهای انجام شده شامل موارد ذیل می باشند: - مطالعه و بررسی تطبیقی بین مطالب تاریخی و توجه به کتیبه ها و آثار بجا مانده در بنای سلطانیه به منظور روشن شدن برخی حقایق در مقوله علت یا علل تخریب تزئینات بکار رفته در این بنا قبل از افتتاح آن و اجرای لایه ی تزئینات دیگری روی تزئینات لایه اول با طرح و تکنیکی متفاوت و جدید - بررسی و مطالعه در خصوص تزئینات متنوع بکار گرفته شده در بنا با هدف شناسایی روش و تکنیک اجرایی آنها تحت عنوان فن شناسی نقوش و تزئینات بنای سلطانیه - بررسی آسیب های وارد شده به تزئینات و شناسایی عوامل آسیب رسان و موثر در شکل گیری آسیب ها - بررسی شاکله تزئینات زیر قوس گنبد و مطالعه ویژگی های هنری و تجزیه و تحلیل این تزئینات - ارائه سیستم های رطوبت زدایی در گنبد دوپوسته بنای سلطانیه با توجه به فرم گنبد و بکار گیری نیرو و پتانسیل ناشی از وزش بادهای موسمی در منطقه سلطانیه برای خروج رطوبت از مصالح گنبد و کنترل رطوبت در فضای خالی بین پوسته های گنبد - ارائه طرح پیشنهادی مرمت و موزون سازی بستر گچی زیر قوس گنبد و تزئینات روی آن

با توجه به روند گسترش تخریب در بافتها و بناهای تاریخی کشورو مصون نماندن خیل عظیمی از بافتها و بناهای تاریخی از این امر،در این پژوهش سعی بر آن شده است که با انتخاب بخش کوچکی از بافت تاریخی و باارزش ابرقو(ابرکوه)وبررسی و مطالعه آن بخش،بتوان قدمی هر چند کوچک در شناسایی و حفظ بافتها و بناهای تاریخی ایران عزیز انجام داد. از این رو بخش کوچکی از محله درب قلعه و خانه تاریخی قیومی ها جهت مطالعه انتخاب و گزینش شدند.چون شناخت یک بنا مستلزم شناخت محیط و بستری است که بنا در ان شکل گرفته است،پس از توضیحاتی کوتاه درباره استان یزد و شهرستان ابرقو،به روند چگونگی شکل گیری شهر ابرقو در دوره های تاریخی مختلف تا دوران معاصر پرداخته می شود،تا شاید بهتر بتوان ویژگی های معماری،فرهنگی،اجتماعی و... را در بافت مذکور درک کرد. پس از شناخت دوره های تاریخی شهر ابرقو،با توجه به این که شهر دارای پتانسیل های بالایی در رابطه با میراث فرهنگی می باشد،به معرفی محله ها،به خصوص محله درب قلعه که بنای مورد مطالعه درآن قرار گرفته پرداخته می شود.به علت گستردگی مباحث،تنها بخشی از محله درب قلعه مورد مطالعه قرار می گیرد.با توجه به دید جامع به این بافت،نتایج به دست آمده قابل تعمیم برای کل بافت تاریخی می باشد.در این بخش علاوه بر شناخت محله و آسیب های آن راهکارهایی جهت رفع نواقص داده شده و برخی از آن ها به صورت طرح بر روی کاغذ می آیند. شناخت خانه قیومی ها،مرحله بعدی این پژوهش است.با نگاهی تخصصی به بنا و شناخت آن،مرحله آسیب شناسی و آسیب نگاری انجام و منجر به تهیه طرح مرمت می گردد.اما مرمت به تنهایی قادر به حفظ ارزش های بنا نمی باشد.پس باید چاره ای اندیشید. با تزریق روح جدید(کاربری جدید)به بنا که مطابق با ویژگی های بنا و در راستای اصالت آن باشد به این مهم دست می یابیم.لذا از میان آلترناتیوهای داده شده ،کاربری جدیدپایگاه پژوهشی میراث فرهنگی با توجه به قوانین و منشورهای مرمتی بین المللی وداخلی برگزیده می شود تا به حفظ و احیاء این بنا کمک نماید.

ساختمانهای تاریخی یکی از مهمترین میراث فرهنگی کشور است که با گذشت زمان و تحت شرایط محیطی دچار آسیب هایی می شوند که لازم است مرمت وباززنده سازی آنها مورد توجه قرار گیرد و بدین منظور تحقیق حاضر با عنوان طرح مرمت شبستان شمالی و طرح حفاظت پیشگیرانه مسجد جامع ساوه که یکی از مساجد شاخص صدر اسلام در شهر ساوه می باشد ،ارائه گردیده است. بنای مسجد جامع ساوه به عنوان یکی از آثار ارزشمند هنر معماری، نقاشی،کاشی کاری و گچبری است. از خصوصیات این بنای تاریخی،مذهبی نمودهایی از سه مقطع تاریخی(قبل از اسلام،قرون اولیه اسلامی و دوران صفوی) در آن است.این مسجد مشتمل بر یک صحن و گنبدی در جنوب،دو ایوان، یک مناره ، چند شبستان،محراب هایی متعدد و قدیمی با خطوط کوفی و دو محراب از دوره صفوی با خط ثلث است.این بنا دارای شبستان ها و دهلیزهای زیبای آجری است که هر چشمه به عرض 5/3 و طول 20 متر می باشد و از آثار قرون ششم( به روایتی) و عصر سلجوقیان به شمار می رود. مطالعات مختلفی درقالب مطالعات میدانی و کتابخانه ای با استفاده از اسناد موجود انجام گرفت،استنتاج ها بر اساس نتایج حاصل از مشاهدات میدانی و مطالعه تاریخ گذشته مسجد جامع استخراج گردید که مجموع مطالعات آسیب شناسی و آسیب نگاری منجر به شناسایی نوع آسیب های حاصله وارد به مسجد و فرآیند فرسایش عمل کننده در دیوارها گردید.نتایج حاصل از مطالعات آسیب نگاری و آسیب شناسی امکان تهیه و تدوین دستورالعمل حفاظت و در نهایت ارائه طرح مرمت از مسجد جامع ساوه را مهیا ساخت و بنابراین نتیجه نهایی رساله ارائه طرح مرمت شبستان شمالی و طرح حفاظت پیشگیرانه مسجد جامع ساوه می باشد که می توان نسبت به عملیاتی بودن آن اقدام نمود. پروژه مذکور در6 فصل تدوین گردیده که در ذیل عناوین آن آورده شده است: فصل اول: کلیات طرح فصل دوم: شناخت محدوده قرارگیری اثر فصل سوم: شناخت ویژگی های اثر فصل چهارم: آسیب شناسی و آسیب نگاری فصل پنجم: مبانی نظری حفاظت و مرمت فصل ششم: طرح حفاظت و مرمت مسجد جامع ساوه هدف از شکل گیری این پروژه اهمیت مسجد جامع ساوه و ارائه ی طرح مرمت و حفاظت با توجه به روند آسیب های موجود و راهکارهای مناسب جهت مرمت و حفاظت مناسب از مسجد جامع ساوه به عنوان یکی از آثار تاریخی باارزش و ماندگار می باشد. نتیجه تحقیق و بررسی های موجود نشان می دهد در این بنا علت آسیب های موجود وجود عوامل محیطی، بیولوژیکی، شیمیایی، فیزیکی و عدم مدیریت شهری صحیح می باشد که باعث تندی روند تخریب گشته است لذا کلیه عوامل موثر بر تخریب بررسی و شناسائی شد تا بتواند راه حل های بنیادی برای مرمت گران مهیا شود ، امیداست این پروژه باعث جلب توجه محققین و مشتاقان جستجو در تاریخ معماری این سرزمین گردد.

امروزه در کشور ما تعداد بسیار زیادی از ابنیه با ارزش و منحصر به فرد تاریخی در مسیر راههایی واقع شده اند که از سیستم ارتباطات شهری و روستایی خارج شده و جز ره گم کردگان و گردشگران طبیعت کسی سراغی از آنها نمی گیرد. شاید کاروانسراها پرشمارترین نمونه این فضاها باشند، بناهایی که به دلیل برقراری ارتباط با عوامل طبیعی ای چون منابع آب، باد، پوشش های گیاهی و جانوری و نیز هماهنگی با طبیعت به لحاظ فرم، فضا و مصالح بومی، با محیط و بستر پیرامون خود به تعادل و تعامل رسیده اند و جای بس تأسف است که این میراث های با ارزش معمارانه که حاصل اندیشه انسان هایی است که طبیعت را به خوبی می شناخته اند، هم اکنون زیستگاه رشد گیاهان و جانوران و یا محل استقرار دام ها و گله داران است. در چنین شرایطی حفظ این یادگارهای تاریخی که سند گویای هویت هر ملت است نه تنها بر عهده یک سازمان یا نهاد، بلکه امری همگانی-ملی است و به همه مردم از هر قشر و قوم و طبقه ای مربوط می شود. پژوهش حاضر سعی بر این دارد با معرفی، توصیف و ارزیابی ویژگی های کاروانسرای شاه عباسی کیخسرو (حجیب)، یادآور حضور آنها و گشودن راهی به سوی احیاء هویت و جلوگیری از شتاب روزافزون آنها به سوی زوال و دگرگونی باشد. پژوهش حاضر اهدافی را در راستای حفظ و بقاء این بنای ارزشمند از طریق توصیف و ارزیابی ویژگی های معماری، اطلاع رسانی و ارتقاء سطح آگاهی عمومی از حضور این گنجینه تاریخی، دنبال می کند و در این خصوص در برگیرنده اطلاعاتی در حوزه هایی چون مطالعات و بررسی اجمالی پیرامون تاریخ شکل گیری بنا، کسب شناخت گذشته تاریخی، شناخت وضع موجود، بررسی کیفیت معمارانه فضای ساخته شده، بررسی آسیب ها و عوامل مخل، ارائه یک طرح جامع مرمت و ارزشیابی بنا در قالب امکانات و فرصت هایش جهت اعطاء حیات اجتماعی مجدد می باشد.

موزه ایران باستان از ساختمان های دوره ی پهلوی اول و جلوه گاه معماری آن دوره است. آندره گدار، معمار و باستان شناس فرانسوی، با مهارتی تحسین برانگیز عناصری از معماری اصیل ایرانی را در بنایی به جلوه درآورد که بنا بود آینه دار روزگار جدید باشد و بدین طریق رو به آینده، گذشته و حال را به یکدیگر پیوند دهد. در نخستین سالهای فعالیت، موزه ایران باستان را یکی از شش موزه برتر دنیا برشمرده اند. امروز بنای موزه ایران باستان، که اکنون خود چون اثری موزه ایست، نیازمند نوسازی و بهسازیِ فضای داخلی به گونه ایست که بتواند در نقش موزه ی مادر نیاز جامعه ی امروز را برآورده سازد. بدین وصف و با هدف ساماندهی و بهسازی در این پایان نامه به طراحی داخلی سالن نمایش آثار موزه ایران باستان پرداخته شده است. از آنجا که در پیدایش هر اثر معماری عوامل متفاوتی نقش دارند، در فصل نخست به منظورِ شناختِ بنا، ابتدا زمینه های شکل گیری آن بررسی شده است. سپس با توجه به خصوصیات کلی معماری دوره ی پهلوی اول و بناهای شاخص هم عصرِ موزه ایران باستان، تأثیرپذیری معماری آن از معماری معاصر ایران مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان به این مهم اشاره شده است که موزه ایران باستان یادگاری خاص از معماری معاصر ایران است و با توجه به نقش مهمی که در معرفی تاریخ و فرهنگ ایران دارد، نیازمند بهسازی و نوسازی است. در دومین فصل، با هدف شناختِ خصوصیاتِ کالبدیِ بنا، تغییرات معماری و معماری داخلی آن بررسی شده است. در نتیجه ی بررسی های انجام شده آسیب های وارد آمده به بنا، تغییرات، کمبودها و نیازها در بخشهای مختلف موزه شناخته می شود و برای هر یک از بخشها متناسب با دامنه و گستره فعالیتِ جاری، نیازها، ابزارو امکانات پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت موزه ایران باستان ارائه می شود. پس از مشخص شدن کاستی ها و نیازها در پی یافتن اصول و معیارها، در فصل سوم نمونه هایی مورد مطالعه قرار گرفته است. در نتیجه مطالعات و با توجه به نقش معماری داخلی در حفاظت از بناهای باارزش ملی و تاریخی، رویکرد معماری داخلی در طرح نوسازی مشخص می شود. سرانجام در فصل چهارم، به طراحی معماری داخلی سالن نمایش آثار موزه ایران باستان پرداخته می شود. در رسیدن به طرحِ مناسب، نخستین گام پیشنهاد تنظیمِ ساختارِ موزه ایران باستان است که خود بخش مهمی است از موزه ملی ایران. در پی آن ایده پردازی و اتودهای اولیه ی طرح متناسب با برنامه پیشنهادی می آید. پس از آن به تنظیم پلانِ معماری داخلی سالن نمایش آثار موزه ایران باستان پرداخته می شود. آخرین گام تکمیل جزئیات معماری داخلی است.

خلاصه: یکی از نمادهای زیبای معماری اصیل ایرانی،کاروانسراها هستند. در واقع کاروانسراها نماد تاریخی وهنری این سرزمین اند. علل وفور این نمونه معماری، گستردگی فلسفه سفر وتجارت و پیشینه آن در ایران ومسیرهای کاروانرو بالاخص مسیر شاخص جاده ابریشم است که اعظم آن از خاک ایران می گذشته. در این رساله ابتدا به شناخت اقلیم وتاریخ منطقه کویری استان سمنان و به اجمال شهر دامغان (مشهور به صددروازه) وبعد شهرامیریه از شهرستانهای دامغان که کاروانسرای قاجاری سپهسالار درآن قرار گرفته پرداخته شده است. هسته اصلی بافت تاریخی شهر امیریه را قلعه مسکونی تاریخی امیریه تشکیل می دهدکه در فاصله ای کم ازآن، کاروانسرای سپهسالار وجود دارد ومنسوب به سپهسالار، داماد ناصرالدین شاه قاجار است. در بخشهای بعد، معرفی کاروانسرای سپهسالار و نگاهی اجمالی به قلعه امیریه داشته وپس از بررسی آسیب ها به ارائه طرح مرمت وطرح احیا برای کاروانسرای مذکور پرداخته چرا که احیای چنین مجموعه زیبایی که با گذشت زمان در معرض نابودی قرار دارد می تواند بیانگرهنر زیبای معماری بومی ایران باشد. هدف: شناخت کاروانسرای قاجاری سپهسالار در امیریه دامغان، ومرمت واحیا آن به عنوان یک مرکز فرهنگی – خدماتی امیریه در ارتباط با ساماندهی قلعه مسکونی تاریخی امیریه که در در نزدیکی کاروانسرا قرار گرفته و هسته اصلی بافت تاریخی امیریه را تشکیل می دهد. روش اجرا: توصیف ساختاروعملکردبنا براساس شواهد تاریخی، بررسی آسیبها و ارائه درمان (طرح مرمتی) وسپس طرح احیا برای ماندگاری بنا. (روش کتابخانه ای،مطالعات کمی – کیفی، برداشتهای محلی) نتایج: آشنایی با دواثر تاریخی که در عین زیبایی درمسیر بی توجهی قرار گرفته، وحفظ واحیای کاروانسرا با توجه به نقش آن درساماندهی قلعه و اینکه سبب احقاق هویت وپیشینه تاریخی سرزمین ایران وانتقال ارزشها واصالتها به نسلهای بعد همچون دیگر آثار معماری کهن خواهد شد. کلید واژگان: ساماندهی، قلعه، کاروانسرا، سپهسالار، امیریه، دامغان، مرمت، احیاء.

بافت قدیم و عناصر شهری قدیمی آن و پیوند خوردن آنها با بافت جدید تصویری روشن از ویژگی های کالبدی و قابل رویت شهر گرگان را از قبیل اندازه، شکل ،موقعیت، سبک معماری را بدست می داد.اما پس از ورود اتومبیل و احداث کوچه ها و خیابان های عر یض در دیگر نقاط شهر و وجه مدرن پیدا نمودن این محلات، ما شاهد کوچ مردم از محلات قدیمی و تاریخی وسکونت آنها در این محلات جدید شدیم و در دهه های اخیر این هسته ها در کاهش نقش زندگی مسکونی در محلات قدیمی موثر واقع شدند و باعث کمبود جمعیت ساکن و کاهش آن در بافت قدیم و در نتیجه از بین رفتن این بافت به صورت تدریجی شده اند.بافتی که از گذشته های دور نقش های تاریخی، مذهبی و...را در خود پرورانده است. در نتیجه عدم توجه آگاهانه،این بافت دیگر برای زندگی امروزی جالب توجه به نظر نمی رسد وافراد دیگر رغبتی به زندگی به دلایلی چون متروکه شدن،کمبود تسهیلات زندگی ،نزول سطح فرهنگی و...در آن مانند گذشته ها نشان نمی دهند. در این رساله آنچه مدنظر می باشد باز زنده سازی خانه تاریخی خراسانی که در محله سرچشمه گرگان واقع شده و ساماندهی و طرح مرمت این بنای با ارزش در جهت ایجاد حیات مجدد و فعالیتی بهینه برای آن و جریان یافتن زندگی دوباره در این بنا و در نتیجه این بافت کهن باشیم. اهداف تحقیق :1- طراحی و ساماندهی دوباره خانه خراسانی در جهت ایجاد فضاهای مناسب برای نیازهای زندگی در بافت قدیم گرگان و آماده و مهیا نمودن اینگونه بناهای قدیمی و تاریخی برای شرایط فعلی زندگی امروزی2-روبرو ساختن این بافت تاریخی و کهن که همچنان افرادی در آن زندگی می کنندبا شرایط و قوانین بهسازی و نوسازی تا از این حالت درهم پیچیدگی و نامناسب برای زندگی درآید.3-مقابله با ویران شدن این بنا و بافت پیرامون آن4-تبیین راه حل و ارائه یک الگوی مناسب برای استفاده در سایر بناها روش تحقیق: برای ارائه یک نظریه و طرح درست احتیاج به منابع زیادی اعم از منابع تاریخی،محلی،اطلاعات وضعیت موجود مورد نیاز است.دراین خصوص استفاده از کتب و مقالاتی که چگونگی برخورد با بناها و بافت های تاریخی در آنها ذکرشده دارای اهمیت می باشند.علاوه بر آن تحقیقات محلی از مردم و وقف نامه ها و متون تاریخی از دیگر روش های جمع آوری اطلاعات می باشد .مستند نگاری بنا همچون عکسبرداری،برداشت از بنا و تجزیه و تحلیل آنها جزو برنامه تحقیقاتی میباشد.

مسجد جامع زواره به گفته برخی از پژوهشگران اولین مسجدی است که بصورت چهارایوانی مستقل بنا شده است با قرار دادن این فرض به عنوان پایه مطالعات، نقش مسجد جامع زواره در روند و سیر تحول معماری ایرانی در دوره گذار بسیار پررنگ و اساسی می باشد.در این پایان نامه به بررسی این مسجد از جهات مختلف پرداخته شده و از آنجا که هدف اصلی یک مرمتگر حفظ و پاسداری از میراث فرهنگی و انتقال ارزش های اثر به نسل های آینده است، طرح حفاظت و مرمت این اثر ارزشمند در دستور کار اینجانب قرار گرفت.مطالعات خود را در این زمینه با توجه به اسناد و مدارک موجود شروع کرده و در ادامه و برای تکمیل نتایج خود، مطالعات میدانی را که جزء لاینفک روش تحقیق در رشته مرمت می باشد را به بسته مطالعاتی خود اضافه کردم. ناگفته نماند که در این بین مصاحبه های انجام شده در خصوص تکمیل مطالعات مسجد جامع زواره بسیار مهم و ضروری می نمود.بعد از بررسی آسیب شناسی و آسیب نگاری بعنوان فصلی در تکمیل مطالعات و شناخت مسجد جامع زواره، به ارائه طرح حفاظت و مرمت که کاری است علیرغم فنی بودنش، بسیار ظریف و هنری پرداخته شد. این امر بدلایل گفته شده مسئولیت فرد مرمتگر را بیش از پیش سنگین می کند.تبیین جایگاه مسجد جامع زواره در محور تاریخی شهر، در تکمیل مطالعات و در بررسی نقش مسجد جامع زواره در ساختار شهری، بافت تاریخی شهر آورده شده است.مسجد جامع زواره علی رغم نقش مهمی که در معرفی معماری ایرانی-اسلامی دارد؛ ولی متأسفانه مطالعات مبسوطی بر روی آن انجام نشده است.در این خصوص مطالعات باستان شناسی در رأس پژوهش قرار می گیرد. امید است که این رساله شروعی باشد بر انجام مطالعات بعدی.

میدان بهارستان را از یک سو به مثابه یک میدان پرازدحام و آشفته در مرکز تجاری ـ اداری تهران امروز می توان درک کرد و از سوی دیگر به مثابه یک سایت منحصربه فرد میراث فرهنگی که در سده ی اخیر نقشی محوری در تحولات تاریخی ـ اجتماعی پایتخت بازی کرده است. مسأله این است که پیوند بین این دو سویه ی معاصر و تاریخی از هم گسیخته شده و بهارستان به مرور زمان از هویت خود جدا افتاده است. میدانی که می بایست مجموعه ها، بناها و یادگارهای بی نظیر واجد ارزش فرهنگی و تاریخی پیرامون خود را به یکدیگر پیوند می داد و از این طریق به نقطه ی کانونی یک فضای شهری غنی در قلب تپنده ی پایتخت بدل می گشت، پس از پشت سر گذاشتن طوفان توسعه شهری در سده ی اخیر به عرصه ای شلوغ و بی سامان از تردد و کسب وکار تقلیل یافته است. هدف این پایان نامه در قدم اول بیرون کشیدن ایده های مرمت و طراحی شهری از دل مطالعه ی تاریخی میدان بهارستان و در قدم بعدی ارائه ی طرح ساماندهی آن برای حل مسائل معاصر با تکیه بر رویکرد بازآفرینی فضای شهری ست. بدین منظور، ابتدا ضمن خوانش پیشینه ی تاریخی و با تکیه بر تصاویر و نقشه های قدیمی، سیرتحولات کالبدی و فضایی میدان در قالب شش پرده ی پی درپی (از اوایل دوران قاجار تا پایان پهلوی دوم) بازسازی شده و سپس وضع معاصر میدان از طریق کار میدانی مورد بررسی و آسیب شناسی قرار گرفته است. بر این اساس چهار ایده ی اولیه به عنوان نقاط عزیمت طرح ساماندهی ارائه گردیده: (1) بازآفرینی میدان بهارستان به مثابه موزه ی معماری دوران تحول ایران (2) بازآفرینی میدان بهارستان به مثابه جلوخان باغ های تاریخی پایتخت (3) بازآفرینی میدان بهارستان به مثابه پیوندگاه فضاهای فرهنگی‎ـ تاریخی اطراف و (4) بازآفرینی میدان بهارستان به مثابه مکان وقوع رویدادهای سرنوشت‎ ساز تاریخ معاصر ایران. در انتها، با تکیه بر این مبانی چهارگانه، طرح ساماندهی میدان در قالب موارد زیر پیشنهاد شده است: (1) تقویت شبکه ی پیاده (از طریق تأکید بر شبکه دسترسی قطار درون شهری، تعریف مجدد مسیرهای پیاده و اصلاح حرکت سواره) (2) تقویت فضای مرکزی (از طریق تجدید ساختار فضایی میدان، محوطه سازی، طراحی منظر شهری و بازسازی آیکون های تاریخی) (3) ساماندهی فضایی بدنه ها (از طریق ایجاد گشودگی ها و پیوند دادن محوطه های باز بناهای دولتی پیرامون میدان با میدان و ایجاد فضاهای دسترس پذیر برای عموم) (4) ساماندهی کالبدی بدنه ها (از طریق پیرایش نماها، تجرید اشکال، بازسازی ریتم ها و اصلاح خط آسمان) (5) ساماندهی بافت (از طریق نوسازی ساختمان های فرسوده و بهسازی ساختمان های واجد ارزش نسبی) و (6) احیای باغ های تاریخی (از طریق تقویت محورهای سبز در امتداد باغ های کهن).

خشت به عنوان یکی از مصالح اصلی تشکیل دهنده در ساختار بسیاری از آثار تاریخی، و سازه های خشتی به عنوان بخش بزرگی از معماری تاریخی ایران، نشان از اهمیت آن ها در آثار تاریخی است. حفظ و حراست از این آثار خشتی که بخش مهمی از فرآیندهای حفاظت و مرمت است، به تبع خود ضرورت مطالعه و بررسی درباره خشت و سازه های خشتی را مطرح می نماید و آنچه در این میان مهم تلقی می شود چگونگی برخورد با آن ها در اقدامات حفاظتی و مرمتی است. آنچه در این پژوهش به آن پرداخته شده است گوشه ای از این چگونگی هاست؛ که نکات ظریف معماری بومی منطقه از نگاه تجربه های معماران سنتی آن- که نیاز به بازیابی آن ها محسوس است - بخش مهمی از آن را تشکیل می دهد. بررسی راه های حفاظت و مرمت با تکیه بر فناوری های بومی چه در تجربه معماران سنتی و چه در معماری تاریخی منطقه که می توانند با نگاهی به امروز و آینده ثبت شوند، و ارائه توصیه هایی که می توانند برای اقدامات مرمتی و در برخورد با سازه های خشتی مد نظر باشند از اهداف اصلی این پژوهش بوده و دست یابی به نکات و تجربه های معماران سنتی برای استفاده امروز و توجه به آن ها با نگاهی نقادانه و اینکه چگونه می توان از تجربه های بومی به راهکارها و توصیه های مفید حفاظت و مرمت خشت رسید از سوالات اصلی مورد بحث بوده است. به همین منظور در پژوهش مذکور که یک پژوهش کاربردی- توسعه ای می باشد، با تکیه بر روش های ترکیبی (توصیفی، پیمایشی و میدانی اکتشافی) تلاش شده است تا داده های مناسب با تکیه بر روش اصلی یافته اندوزی که با تکیه بر مطالعات میدانی و مصاحبه با معماران سنتی انجام شده است محقق گردد. در نتیجه این پژوهش، پیشنهادات تجربی ارائه شده توسط معماران سنتی ارائه و دیتیله شده و مورد ارزیابی و ارزش گذاری با ملاک های نظری قرار گرفته است و در نهایت نیز با توجه به تجربه های حاصل از بررسی های میدانی و مصاحبه ها توصیه هایی برای حفاظت و مرمت سازه های خشتی ارائه شده اند که امید است روزی به عنوان قوانینی برای سازه های خشتی مورد استفاده باشند.

از یک منظر، هدف اصلی این پژوهش پاسخ به این سوال است که: مداخله ی درست از نوع طراحی شهری، در بافت های فرسوده/قدیمی/مسئله دار شهری کدام است؟ و جایگاه طراحی شهری در مداخلات کجاست؟ به همین دلیل، بخش مبانی نظری پایان نامه به دو موضوع به طور جداگانه می پردازد: ابتدائاً راجع به رشته ی تخصصی «طراحی شهری»، سیر تاریخی و گرایش های آن مطالعه می کنیم و نتیجه می گیریم که طراحی شهری به طور خاص (و هرنوع مداخله در کالبد شهر به طور عام) بیش از آن که فنی و تخصصی باشد، امری سیاسی است و باید از منظر اقتصاد سیاسی فضا بدان نظر کرد. مضاف بر این، از آن جا که اکثر امور و نیروهای اصلی ای که در تحقق یک طرح و مداخله ی شهری نقش کلیدی دارند، قابلیت فروکاستن و در بوته ی آزمایش دانشگاه قرارگرفتن را ندارند، عملاً نمی توان پروژه ی دانشگاهی طراحی شهری را، امری از جنس طراحی شهری دانست. بخش دوم مبانی نظری این رساله، به بررسی ادبیات رایج مربوط به نوسازی بافت های فرسوده ی شهری می پردازد. گرایش غالب در نگاه به مسائل، در این ادبیات، کالبد محور است. در صورتی که عامل اصلی ایجادکننده ی وضعیت فرسودگی شهری، نه تنها کالبدی نیست (و اقتصادی است) که حتی عموماً نه در درون آن، که در بیرون از محدوده ی آن قرار دارد. نهایتاً، نتیجه می گیریم که مقام مداخله کننده، علاوه بر درونی کردن این تناقض (سبب در بیرون از بافت، ابزار مداخله در درون) باید که بر پیامدهای اقتصادی مداخلاتش واقف باشد. در بخش عملی پایان نامه، ابتدائاً وضعیت و ویژگی های اقلیمی، تاریخی، جمعیت شناختی و اقتصادی شهر زنجان مطالعه شده ، و مسئله ی اصلی آن «پراکنده رویی» تشخیص . داده شده است. سپس، بافت قدیم شهر و مسائل اصلی برنامه ریزانه ی فضایی آن بررسی شده است. و در مرحله ی سوم، محله ی مسجدیری پایین که در این بافت قراردارد، به میانجی مطالعه ای تک نگارانه شناسانده شده است. در فصل نهایی، راه حل هایی کالبدی برای رفع مسائل اصلی محله پیشنهاد شده است: از جمله ایجاد ساختار دسترسی جدید برای محله، افزایش تراکم ساختمانی، ایجاد کاربری های موردنیاز و محرک های توسعه، تجمیع قطعات ریزدانه و غیره

شیوه معماری و نوع مصالح بکار رفته در بنا ، قدمت حمام باغ گندم را به دوره قاجار می رساند. نام حمام باغ گندم متأ ثر از نام محله ای است که بنا در آن واقع شده است. حمام باغ گندم بنایی است که تقریباً بیش از 2/1 ارتفاع آن در خاک قرار دارد . در سمت شمال روی بام حمام یک طبقه بنا ساخته شده ( همکف بام حمام ) روی آن انبار، آشپزخانه و 2اتاق که محل سکونت کارگر حمام بوده است قراردارد. حمام مذکور دو قلو می باشد راه ورود به حمام بزرگ و اصلی در ضلع شمال وحمام کوچک از پشت بام حمام ودر ضلع جنوب غربی قرار دارد. مالکیت حمام باغ گندم در ردیف اماکن دولتی است. در این تحقیق از طریق :برداشت میدانی (تهیه نقشه از بافت بنا ،عکس هوایی ،مطالعات اقلیمی ،نقشه های جغرافیای طبیعی ،مطالعات تاریخی ،فرهنگی،اجتماعی وبا بررسی مبانی نظری مرمت معماری موجود به آسیب شناسی بنا ،طرح مرمت وباززنده سازی وپیشنهاداتی برای بازگرداندن بنا به شکل اولیه آن شده است. مرحله اول طرح مرمت شامل پیشنهاداتی برای کف سازی های فضای داخلی ،نمای 2طرف بنا ، عایق کاری سنتی بام واحیای حمام به مجتمع تفریحی و آب درمانی و طراحی دو بلوک مسکونی مجاور جهت تکمیل فضاهای آب درمانی و بعضی تغییرات در فضای داخلی حمام جهت احیای حمام مثل : تعویض کاشی دیوارها، کف سازی وبرداشتن الحاقات اضافی برای باز گرداندن بنا به شکل اولیه می باشد.و احیای بام حمام به رستوران و کافی شاپ .

می دانیم که حافظه تاریخی ما نوآوری را توام با نفی و محو گذشته ثبت کرده است. . اما اهمیت فنون قدیم را بسیاری از خردمندان جهان مورد توجه و ملاحظه قرار داده اند و بالاخره ذهن متخصصان را به بازنگری عالمانه روال زندگی گذشتگان معطوف داشته اند. لیکن می توان نشان داد که بی توجهی به گذشته و شیوه های به ظاهر مطلوب بهره وری از آب و خاک و انرژی در شهرها و روستاهای ما کم زیان و بی ضرر نبوده است. وقتی مردمی در جایی زندگی می کنند که آب به دشواری و سختی فراهم و با حرمت و دقت بسیار مصرف می شود. نمی توان الگوی رابطه آنان را با آب به یکباره دگرگون کرد و نگران مشکلات آینده نشد. از آن جایی که تأمین آب شرب از طریق جمع آوری روان آب های فصلی در برکه های گراش صورت میگیرد ، لذا این تحقیق به بررسی وضعیت کنونی برکه های موجود و راهکارهای استفاده مجدد از آن ها و با تاکید بر هفت برکه گراش میپردازد . امید که این پژوهش شروعی برای استفاده مجدد از کلیه برکه ها در منطقه جنوب باشد .

تیمچه صدر اعظم یکی از بناهای تاریخی ارزشمند بافت تاریخی تهران بوده که متاسفانه امروزه با توجه به الحاقات نابجا و تصرف در ساختار معماری بنا دیگر اصالت و هویت اولیه معماری بنا در خطر فراموشی می باشد . در این رساله سعی شده طرح مرمت و احیای تیمچه صدر اعظم در قالب فصول زیر جهت نیل به بازگرداندن هویت و اصالت اولیه معماری بنا به ترتیب فصول زیر ارائه گردد. در فصل اول کلیات طرح شامل پروپوزال رساله ، در فصل دوم به شناخت خصوصیات جغرافیایی شهر تهران پرداخته شده و در ادامه فصل سوم شامل شناخت تیمچه صدر اعظم اعم از شناخت موقعیت و دسترسی ،ویژگی های معماری و هنری ، ویژگی های ساختاری ، ویژگی های تاریخی ، مقایسه تطبیقی و نتیجه گیری می باشد . فصل چهارم به آسیب شناسی بنا و فصل پنجم به مبانی نظری و طرح حفاظت می پردازد . در ادامه فصل ششم شامل طرح مرمت بوده و فصل هفتم طرح احیا را شامل می شود .

چکیده : مشتاق علیشاه از بزرگان عالم عرفان و از مشاهیرصوفیه کرمان در قرن 21 هجری قمری میباشدو امروزه محل آرامگاهش به نام مشتاقیه و به سه گنبد شهرت دارد.این سه گنبد برروی سه مقبره مشتاقعلیشاه,کوثر علیشاه و تنها گنبد آجری این مجموعه که برروی مقبره شاه اسماعیل هراتی قرار دارد. قدمت اثر مربوط به قرن 13هجری قمری , دوره تاریخی آن قاجاریه،مساحت آن نزدیک به 3000 متر مربع و دارای سبک اثر اصفهانی میباشد.مجموعه مشتاقیه در بافت تاریخی و ارزشمند کرمان به نام محله مادر و در جوار میدان مشتاق قرار دارد.این بنا در اثر گذشت زمان شامل آسیب های درونی که در رابطه با اصلیت و طبیعت ساختمان است مثل:وضعیت زمین,توپوگرافی,سازه,مصالح ساختمانی , آب و هوای منطقه و آسیب های خارجی مثل : تاثیرات طبیعی , علل فیزیکی و شیمیایی,علل بیولوژیکی و مداخلات انسانی شده است.اهداف تحقیق شامل شناخت بعد فنی و معماری – تاریخی مشتاقیه و ارائه مجموعه اقدامات برای حفظ,نگهداری از آسیب ها و خطرات وارده بر کالبد و بهبود عملکرد آن با اتخاذ تدابیر مناسب برای جلوگیری از خطرات احتمالی و همچنین اقداماتی در جهت بازگرداندن هویت و اصالت تاریخی بافت ارزشمند پیرامون مشتاقیه در جهت جذب گردشگر میباشد.در جهت پیشبرد این اهداف طرح ساماندهی بافت محله مادر که مجموعه مشتاقیه در آن قرار داد ارائه شد و با طراحی یک مرکز محله، هنرستان موسیقی در زمین خالی پشت مجموعه مشتاقیه و آمفی تئاتر رو باز پیوند مجموعه مشتاقیه با بافت پیرامونش بیشتر شده است.

بافت قدیم و عناصر شهری قدیمی آن و پیوند خوردن آنها با بافت جدید تصویری روشن از ویژگی های کالبدی و قابل رویت شهر رفسنجان را از قبیل اندازه، شکل، موقعیت، سبک معماری را بدست می داد.اما پس از ورود اتومبیل و احداث کوچه ها و خیابان های عر یض در دیگر نقاط شهر و وجه مدرن پیدا نمودن این محلات، ما شاهد کوچ مردم از محلات قدیمی و تاریخی وسکونت آنها در این محلات جدید شدیم و در دهه های اخیر این هسته ها در کاهش نقش زندگی مسکونی در محلات قدیمی موثر واقع شدند و باعث کمبود جمعیت ساکن و کاهش آن در بافت قدیم و در نتیجه از بین رفتن این بافت به صورت تدریجی شده اند.بافتی که از گذشته های دور نقش های تاریخی، مذهبی و...را در خود پرورانده است. در نتیجه عدم توجه آگاهانه، این بافت دیگر برای زندگی امروزی جالب توجه به نظر نمی رسد وافراد دیگر رغبتی به زندگی به دلایلی چون متروکه شدن، کمبود تسهیلات زندگی، نزول سطح فرهنگی و...در آن مانند گذشته ها نشان نمی دهند. در این رساله آنچه مدنظر می باشد باز زنده سازی خانه تاریخی حاج آقا علی که در محله قاسم آباد حاجی رفسنجان واقع شده و ساماندهی و طرح مرمت این بنای با ارزش در جهت ایجاد حیات مجدد و فعالیتی بهینه برای آن و جریان یافتن زندگی دوباره در این بنا و در نتیجه این بافت کهن باشیم.اهداف تحقیق:1- طراحی و ساماندهی دوباره خانه حاج آقا علی در جهت ایجاد فضاهای مناسب برای نیازهای زندگی در بافت قدیم رفسنجان و آماده و مهیا نمودن اینگونه بناهای قدیمی و تاریخی برای شرایط فعلی زندگی امروزی2-روبرو ساختن این بافت تاریخی و کهن که همچنان افرادی در آن زندگی می کنندبا شرایط و قوانین بهسازی و نوسازی تا از این حالت درهم پیچیدگی و نامناسب برای زندگی درآید.3- مقابله با ویران شدن این بنا و بافت پیرامون آن4- تبیین راه حل و ارائه یک الگوی مناسب برای استفاده در سایر بناها- روش تحقیق: برای ارائه یک نظریه و طرح درست احتیاج به منابع زیادی اعم از منابع تاریخی، محلی، اطلاعات وضعیت موجود مورد نیاز است. دراین خصوص استفاده از کتب و مقالاتی که چگونگی برخورد با بناها و بافت های تاریخی در آنها ذکرشده دارای اهمیت می باشند. علاوه بر آن تحقیقات محلی از مردم و وقف نامه ها و متون تاریخی از دیگر روش های جمع آوری اطلاعات می باشد. مستند نگاری بنا همچون عکسبرداری، برداشت از بنا و تجزیه و تحلیل آنها جزو برنامه تحقیقاتی میباشد.

در ابتدا برای ورود به موضوع رساله ؛ با تشریح ویژگی های سرزمینی (جغرافیایی و تاریخی) و اجتماعی دالکی بخصوص در دوره ایی که اثر مورد نظر ساخته شده است؛زمینه را برای ورود به فصل های آتی رساله فراهم می کنیم.نحوه ی قرارگیری پل در محیط و ارتباط کالبدی و کارکردی با فضاهای مجاورش و همچنین ارتباط منظری پل با محیط اطراف در دو سوی دره از موضوعاتی است که مورد بررسی قرار می گیرد .ایجاد رونق اقتصادی در دوره ی ساسانی باعث رونق ساخت پل ها شد که با ورود اعراب به ایران بسیاری از آنها تخریب یا رو به ویرانی گذاشتند.اما در دوره ی قاجار توجه دوباره ایی به آنها شده و موارد بسیاری مورد مرمت یا بازسازی قرار گرفتند.که این موضوع پژوهشی تطبیقی را با پل های مشابه الزامی میدارد.بازشناسی دره ایی که پل در آن قرار گرفته ، خود می تواند هرچه درستر ما را در باززنده سازی و روح بخشی دوباره به اثر و محیط اطراف پل یاری دهد. در این پژوهش به طور کلی آنچه را که می توان مسایل یا عناصر کلی تاثیر گذار در روند تصمیم گیری برای ارائه ی طرح و بازشناخت جامع اثر مورد توجه قرار داد ؛ مورد مطالعه قرار میگیرد و البته قصد داریم به عرشه ی پل ها به عنوان یکی از مهمترین عناصر تشکیل دهنده ی پل که همواره در تمامی پروژه ها مهجور مانده اند ، نگاه ویژه ایی را اختصاص دهیم تا شاید نقطه ی عطفی در شناخت زیبایی شناسانه و دقیق تر پل ها و فضاهای همجوار(کاروانسراها) و پیوستن شان به پل ها به منظور کاهش حجم ساخت و ساز و ایجاد شرایط مطلوب برای استقرار کاروانیان باشد ، تا روزی که بتوانیم این بناهای مهجور و البته مهم را بهتر بشناسیم. و البته مهمترین هدف تحقیق ، ارائه طرح باززنده سازی با نگاه ویژه به منظر و محیط و نقش فضاهای مجاور پل در ارتباط با این طرح میباشد.

خانه ی اسحاقی ها در محله ی نوکندی ها داخل قلعه ی چالش تر قرار داشته است. هم اکنون در عرض 32 درجه و 19 دقیقه و طول 50 درجه و 51 دقیقه استان چهار محال و بختیاری – شهر شهرکرد – منطقه ی چهار – پشت موزه ی مردم شناسی ، خانه ای قرار دارد ، که بنا به گفته ی اهالی و ساکنان سابق اش همان خانه ی اسحاقی است . از آنجا که تعیین تاریخ دقیق ساخت ابنیه به دلیل طولانی بودن زمان ساخت بناها در گذشته و تکمیل آنها در دوره های گوناگون کاری است غیر ممکن.ولی برای خانه اسحاقی ها فقط می توان گفت با توجه به تاریخ ساخت خانه خان در چالشتر و خانه های آزاده و خانه منزوی که قدیمی تر از بنای مورد مطالعه ما هستند به طور تقریبی می توان دوره ساخت بنای خانه اسحاقی ها را دراواخر دوره قاجاریه و اوایل دوره پهلوی تخمین زد. خانه اسحاقی از جمله آثاری از میراث فرهنگی ایران است که به لحاظ ویژگیهای تاریخی و معماری خاص خود واجد ارزش می باشد. شاید مهمترین این ویژگی ها این باشد که بنا علی رغم آنکه به نسبت بسیاری از آثار شهر و کشور متاخر است لیکن ارتباط تنگاتنگی با معماری بومی کشور و شهر شهرکرددارد. یعنی محصول زمانی است که معماری بومی سرزمین ایران در حال فراموشی بوده و معماری وارداتی جایگزین می گردد. از جمله ویژگیهایی که خانه اسحاقی را واجد اهمیت می سازد یکی تعلق آن به بافت تاریخی چالشتر می باشد و موقعیت قرارگیری آن به نحوی است که در محدوده بافت تاریخی شهر قرار دارد و به سهولت می تواند در مسیر گردشگری شهری قرار گیرد. علاوه بر دلایل ذکر شده در رابطه با ضرورت حفاظت میراث معماری و شهرسازی ، آگاهی از این موضوع که سرمایه های فرهنگی کشور در روند رو به رشد میل به تجدد -که در طی سده اخیر فزونی یافته- در معرض خطر نابودی کالبدی و مفهومی قرار دارند تاکید دیگری بر ضرورت موضوع حفاظت است. زیرا بیم آن می رود که در آینده نه چندان دور، دیگر اثری از میراث فرهنگی که سند سهم هر ملت در شکل گیری تمدن بشری است، برجای نماند. همچنین اهمیت این ثروت عظیم نه تنها درقالب یادگارهای تاریخی،که به عنوان زیرساختی در توسعه درون زای منطقه و کشور نیازمند توجه است. خاصه توجه به این موضوع که اثر مورد بررسی، در بافت تاریخی و زنده شهری قرار گرفته که خود واجد ارزش بسیار است. واژگان کلیدی : خانه- اسحاقی – چالشتر – بافت تاریخی – معماری بومی- مرمت- تغییر کاربری -باززنده سازی -بافت مسکونی

معماری کهن ایران حاصل تجربیات پیشینیانمان است که سالیان بسیاری را برای هم خوانی معماری و شهرسازی متناسب با اقلیم خاص منطقه، فرهنگ و مذهب این سرزمین صرف کرده و به صورت بناها و بافت¬های تاریخی به دست ما سپرده¬اند. حفظ و حراست و احراز هویت واقعی این میراث که به عنوان سند هویت فرهنگی ما هستند، وظیفه¬ی ما و نیازمند تنظیم سیاست های مطلوب بهره برداری از آن¬هاست. در این میان یکی از فصول دلپذیری که می¬توان گفت تا کنون به اقتضای شئون گوناگون و منزلت مهم فرهنگی- مذهبی مورد بحث و تبادل قرار نگرفته است، موضوع حسینیه¬های قدیمی ایران است. یکی از این بناهای ارزشمند، حسینیه¬ی مجتهد اردبیل، از مهم¬ترین و بزرگ¬ترین حسینیه¬های اردبیل از نظر معماری و همچنین قدمت تاریخی می¬باشد. این بنا در محله¬ی قدیمی طُوی اردبیل واقع است و در سال 1376 به عنوان یکی از آثار ملی اردبیل به ثبت رسید ولی متاسفانه به دلیل عدم توجه کافی رو به زوال و فرسودگی است. بنابراین در این تحقیق در پی شناسایی پتانسیل-های بنا و بافت اطراف آن بوده و آسیبهای بنا را شناسائی کرده و با ارائه طرح مرمت، آن را از مرگ تدریجی نجات دهیم. نتایج این تحقیق نشان داد که ویژگی های اعتقادی، سنن، آداب و رسوم و شیوه زندگی در شهری چون اردبیل فضاهای شهری خاصی را بوجود آورده است که از آن میان می توان به گونه های متنوع کوچه ها و گذرها و میادین، حسینیه، تکیه و مسجد اشاره کرد. در چنین شهری که فرهنگ و آداب رسوم مردم آن با عاشورا و واقعه کربلا پیوند خورده، نگه داشتن حسینیه مجتهد و تبدیل آن به کاربری متناسب با فرهنگ تعزیه و عزاداری می¬تواند بیش از بیش در زنده نگه داشتن این فرهنگ در شهر اردبیل موثر افتد. بنابراین می توانیم از آن به عنوان نمایشگاهی برای معرفی فرهنگ عاشورا و فلسفه قیام سیدالشهدا در جهت تحقق این امر، استفاده نماییم. در این میان می توان از زمینهای بایر و مخروبه داخل بافت کهن برای احداث کاربری های فرهنگی استفاده کرده و به بافت رونق و زندگی بخشید و از قابلیتهای فرهنگ بومی و سنن مردم در بافت کهن استفاده کرد.

هدف این رساله مطالعه معماری خاص گرمابه های ایران و معرفی یک بنای شاخص. جهت زنده کردن و حفظ ثروت فرهنگی بمنظور ایجاد شرایط مناسب برای آبادانی بافت پبرامونی آن با توجه به امکانات موجود و محدودیت ها،با استفاده از مبانی نظری مرتبط به منظور بهبود و به کمال رساندن شرایط بنا از نوع تحقیق کاربردی است که از روشهای مطالعات کتابخانه ای ، میدانی ، مصاحبه با کارشناسان و ساکنان بومی و ... استفاده گردیده است.آثار و بناهای تاریخی، مارا در دستیابی به اصالت و فرهنگ خود رهنمون ساخته و درجهت استفاده مثبت و هوشمندانه از این گنجینه ارزشمند یاری می رساند.در این راستا توجه به ابنیه تاریخی نظیر گرمابه ها به دلیل شناخت هرچه بهتر معماری بومی ، آداب و سنن و فرهنگ ایرانی و ازطرف دیگر انطباق فناوری بومی با دانش امروز می تواند نتایج ارزشمندی دربر داشته باشد.ازاین رو انگیزه اصلی این مجموعه بدلیل باقی ماندن تنها تعداد معدودی از گرمابه های تاریخی در استان چهارمحال و بختیاری و بالاخص شهرستان فرخشهر ، جمع آوری و حفظ اطلاعات ارزشمند از تاریخ و فرهنگ این نواحی و اعطای کاربری هوشمندانه منطبق با هویت و ساختار یک گرمابه تاریخی ، با نگاهی واقع گرا به موقعیت قرارگیری بنا ، همسو با مسائل اقتصادی ، زیر ساختی،اجتماعی و فرهنگی می باشد.

- مطالعه و شناخت شهر تهران از لحاظ ویژگی های اقلیمی ، اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی و تاریخی و استفاده از این ویژگی ها در آسیب شناسی ، طرح مرمت و احیا کاروانسرا . 2- مطالعه ی بازار – الف) اندام های بازار(کالبدی) – ب) کارکردهای اجتماعی بازار(اجتماعی) 3-مطالعه درموردچگونگی شکل گیری راه ها،روندتحولات وچگونگی آن درادوارمختلف وبررسی شاهراههای مهم. 4- مطالعه روند تحولات بناهای میان راهی(از نظر پلان ، طراحی معماری ، نوع و کیفیت مصالح و. . . ) در ادوار مختلف تاریخی . 5- بررسی بناهای میان راهی در اقلیم های مختلف . 6- مطالعه کاروانسراها و گونه شناسی آن ها از نظر تنوع اقلیم ، کالبدی ، فضایی و طراحی معماری . 7- بررسی دوره قاجاریه و ویژگی های آن از نظر اقتصادی ، فرهنگی ، سیاسی و اجتماعی و تأثیر این ویژگی ها با کمیت و کیفیت کاروانسراهای این دوره . 8- بررسی پیشینه تاریخی کاروانسرا(وجه تسمیه ، بانی و. . . ) . 9- مطالعات کالبدی و تحلیل فضایی کاروانسرا . 10- بررسی ارزش های تاریخی و معماری و ویژگی های شاخص کاروانسرا. 11- بررسی بیماری های کاروانسرا و شناخت عوامل بوجود آورنده این بیماری ها(عدم تعادل ، عوامل مخل) . شناخت آسیب ها و ارائه روش صحیح جهت درمان بسیار مهم است . این بخش از اهمیت زیادی برخوردار است و حساسیت زیادی را در بررسی ها نیازمند است. 12- مبانی نظری مورد نظر . خط مشی پروژه 13- بررسی و انتخاب کاربری برای زنده نگه داشتن و دادن حیات به کاروانسرا . بررسی 3 الی 4 گزینه و انتخاب بهترین ان بررسی پتانسیل های منطقه جهت ایجاد کاربری مربوطه . انتخاب گزینه ی صحیح برای کاربری جدید بنا بسیار مهم است. 14- بررسی فضاهای مورد نیاز و میزان مداخلات کالبدی و فضایی در کاروانسرا برای تغییر کاربری . با سعی در کمترین مداخله در کالبد بنا. 15- و نهایتا تلاش در حفظ ارزش های تاریخی ، معماری و . . . ، چون این بنا به عنوان نمونه ای کم نظیر در میان بناهای تاریخی و نشانه های فرهنگی کشور است . ((تاکید مورد نظر در این پژوهش حول محور شناخت کالبدی کاروانسرای خانات - بررسی معضلات و مخاطرات که کالبد و هویت بنا را تهدید می کند - ارائه ی طرح جهت مرمت - بررسی پتانسیل ها و امکانات موجود در منطقه و خود کاروانسرا - بررسی گزینه ها جهت انتخاب بهترین گزینه جهت طرح احیا که کمترین مداخلات در کالبد بنا را بهمراه داشته باشد .)

مجموعه عمارت وکیل از بزرگترین عمارت های سنندج است با توجه به قرار گرفتن عمارت وکیل در یکی از قدیمیترین محله های شهر سنندج و اهمیت چند جانبه آن بازگرداندن حیات دوباره و چگونگی انجام آن هدف این رساله خواهد بود. این عمارت مجموعه ای بزرگ شامل یک بخش اصلی در وسط و قسمت های دیگر در پیرامون است.این مجموعه شامل 3 عمارت شمالی،مرکزی و جنوبی و یک پارک که در گذشته بصورت باغی در اختیار مجموعه بوده میباشد ، که در گذشته پیوسته بوده ولی اکنون از هم جدا شده اند موضوع پایان نامه اینجانب باززنده سازی عمارت جنوبی(وکیل السلطان)می باشد، اما بنا بر صلاحدید و توصیه استاد گرانقدرم آقای دکتر مختاری، به دلیل پیوسته بودن هر سه عمارت در گذشته سایر عمارت ها و پارک کنار این عمارت نیز بررسی شدند. عمارت وکیل درمحله قطار چیان واقع شده است . این محله در قسمت جنوب غربی بافت قدیم سنندج واقع است،که از طرف غرب به خیابان فردوسی از طرف شمال به محله میان قلعه و از جنوب به خیابان وکیل (کشاورز کنونی)محدود است.مساحت کل عمارت همراه با باغات آن در حدود 1/8 هکتار بوده است .این عمارت مجموعه ای بزرگ شامل یک بخش اصلی در وسط و قسمت های دیگر در پیرامون است.این مجموعه شامل 3 عمارت شمالی،مرکزی و جنوبی میباشد ، که در گذشته پیوسته بوده ولی اکنون از هم جدا شده اند و متعلق به 3 برادر وکیل الملک،وکیل الممالک و وکیل السلطان میباشد. با توجه به موارد ذکر شده در بالا ضرورت توجه به این اثر با ارزش هر چه بیشتر نمود پیدا می کند و حفظ ویژگی ها و باز زنده سازی بسیاری از ارزش ها که به دست فراموشی سپرده شده یا در حال فراموشیست وظیفه ماست.

شناخت مفهوم حفاظت به طور عام و سپس به طور خاص در حوزه ی میراث فرهنگی اولین قدم در این پژوهش است، چنانچه غفلت از این میراث با ارزش محدوده ی وسیعی از فرهنگ و تاریخ ما را می تواند تحت تأثیرات نامطلوب خود قرار دهد. قدم بعدی شناخت و تدوین استراتژی راهکار مداخله در منظر و مناطق جنگ زده و بازیابی ارزش ها و هویت موجود در مناطق جنگی و حفاظت از سیمای فرهنگی- طبیعی منطقه با نگرش حفاظت و پایداری خاطرات جمعی و نشانه های عاطفی می باشد که کلید مهمی برای ارائه ی راهکارها در پایان این تحقیق می باشد. در مرحله ی بعدی با بررسی اهمیت آثار به جا مانده از گذشته به این پرسش پاسخ داده می شود که "حفاظت گر چگونه و با چه ابزار اندیشه ای به سمت بخشی از خاطرات ملی و عاطفی رفته و چگونه در جهت بازنمایی ارزش های آن می کوشد؟" به این موضوع تحت عنوان نتایج حفاظت از آثار تاریخی پرداخته می شود. در گام بعدی مطالعات تاریخی مربوط به حفاظت انجام می گیرد. در این بخش به و جود آمدن قوانین و نهادهای بین المللی حفاظت نیز مورد بررسی قرار می گیرد. در این مرحله آسیب شناسی طرح ارزیابی می گردد. همچنین برای استناد به شواهد عینی چند اثر مشابه انتخاب و مورد بررسی قرار می گیرد. در نهایت با استفاده از مجموع بررسی های فوق و با استناد به شواهد تاریخی حفاظت در کشورمان راهکارهایی برای این امر پیشنهاد می گردد.

خان? موتمن الاطباء متعلق به دوره قاجار در محل? عودلاجان تهران قرار گرفته است. این خانه از خانه های دور? تجدد به حساب می آید.فرم معماری آن به صورت حیاط مرکزی وساختمان 4 صفه است.به دلیل قرارگیری این خانه در بافت تاریخی وبا اهمیت عودلاجان ،نمی توان محوطه اطراف این خانه را نادیده گرفت بر این اساس در این رساله سعی گردیده است طرحی ارائه شود که اصالت تاریخی بنا و بافت در کنار یکدیگر حفظ شوند.همچنین اصلی ترین هدف وراهبرداساسی مداخله ای برای بهسازی ونوسازی بافت تاریخی و طراحی آن برای بازگرداندن این مجموعه به چرخه زندگی است.

موضوع پژوهش : باززنده سازی عمارت امین السلطان (خانه ی دایی جان ناپلئون) اهمیت پژوهش : در فرآیند جستجوی خاطره در تهران، لاله زار را از میان مناطق فراوان تاریخی شهر بر گزیدیم که دلیل آن را می توان در پویایی و وجود عناصر نوستالژیک این خیابان یافت. خانه ی دایی جان ناپلئون به دلیل خاطراتی که سینما از آن در خاطره ی جمعی مردم ثبت کرده است به مکانی خاطره انگیز مبدل گشته و از طرفی به یادگاری از دوران رونق لاله زار مبدل گشته است. اهداف پژوهش : حفاظت و باززنده سازی اصولی، نمایاندن هویت موجود در عمارت تاریخی امین السلطان و محور تاریخی لاله زار، شناساندن سبک بناهای عمارت به عنوان اثر معماری دوره ی قاجار، بررسی لزوم حفظ جایگاه و خاطره ی خیابان لاله زار در اذهان عمومی، امکان سنجی باززنده سازی فضاهای سکونتی سنتی با اعطای کارکرد موزه ای، امکان سنجی تبدیل محور تاریخی لاله زار به یک محور فرهنگی و تجاری هدف غایی همانا باز تولید فضای تاریخی زنده و پویایی است که در خاطرات جمعی مردم جایگاه ویژه ای دارد. روش تحقیق : 1. بیان مسئله و کلیات 2. شناخت بستر 3. شناخت موضوع 4. آسیب شناسی 5. طرح مبانی نظری 6. نتایج کاربردی

بازار یک ترکیب واحد و پیوسته از عناصری است که در یک پیوند مستمر و متداوم از آنها حاصل شده است ، اما تک بناها و عناصر تشکیل دهنده آن ، با برخورداری از ویژگی هایی ، نیازمند بررسی در جهت تکمیل شناخت این مجموعه واحد است . در دهه?های اخیر و با تحولات عمیقِ کالبدی و اجتماعی شهرهای کشور، بازار به عنوان کانون اقتصادی شهر سنتی ایرانی دچار دگرگونی و تغییرات قابل توجهی شده است این مساله باعث شده که بخش چشمگیری از بازار دچار تخریب شوند. در نوشته حاضر با تکیه بر بررسی مطالعات کتابخانه?ای، بررسی میدانی و تطبیق نقشه?ها، سعی شده است تحولات صورت گرفته در ساختار و کالبد بازار قم و نیز عوامل موثر بر این تحولات مورد بررسی قرار گیرد. شهرقم دارای فعالیت اقتصادی درزمینه فرش که درمرکز اصلی آن تیمچه است ، می باشد که از ابتدا نیزکاربری آن همین بوده است .