نام پژوهشگر: مهدی آقاجانی
مهدی آقاجانی محمد رضا حسنایی
از آنجا که انیمیشن در فصل مشترک چندین رشته ی هنری قرار می گیرد، بنابراین مطالعه ی دیگر رشته های مشترک با انیمیشن، به شناخت ما برای خلق مسیری جدید در انیمیشن ایران کمک می کند. هنر و صنعت انیمیشن مثل هر هنر دیگری برای یافتن جایگاهی ریشه دار در ایران، به جای وارد کردن ویژگی های سوغاتی از جریان رایج هالیوودی، نیازمند یک اصالت در این بستر است. برای این منظور شناخت ویژگی های هنرهای نمایشی ایرانی شاید دستاوردی محکم باشد، تا شناخت ما را از انحصار قراردادهای رایج سینمایی فراتر ببرد. شناخت این ویژگیها مسیری است که نه تنها رنگ و بوی بومی و ایرانی به این هنر می بخشد بلکه خواهیم دید که در راستای صرفه جویی اقتصادی، که دغدغه تولیدکنندگان داخلی نیز هست، -قرار می گیرد. بنابراین با نگاهی در این پژوهش به بررسی و مقایسه عناصر روایی مشترک در هنرهای نمایشی ایران در کنار اصول رایج سینمایی برای انیمیشن پرداخته شده است. از سویی این پژوهش به کنکاشی در ویژگی های هنرهای نمایشی ایرانی و امکان وارد کردن قابلیت های آن در هنر انیمیشن می پردازد. تاکید می شود که این نوشتار به هنرهای نمایشی به عنوان هنری درگذشته و از دست رفته نمی نگرد؛ بلکه بر آن است تا ویژگی های آن را ، در درون صنعت و هنر انیمیشن متناسب با مخاطب ایرانی آورده و بازنگری کند. هنرهای نمایشی ایرانی سابقه ی طولانی در فرهنگ وتمدن ایرانی دارند و همواره به علت همین قدمت با روحیات و ظرفیت های فرهنگ ایرانی عجین شده است. میزان اثر گذاری این هنرها در شکل های مختلف از نوع غمناک و حماسی آن در تعزیه و پرده خوانی گرفته تا شادی آور آن در خیمه شب بازی و تخت حوضی، بسیار زیاد است. نکته ای که تمامی صاحبنظران این عرصه را مبهوت خود می سازد سادگی و در عین حال جذابیت و تاثیر آن بر مخاطب است. در بررسی علت این اثرگذاری، متوجه قرارداد ها و ویژگی های روایتی در این نوع نمایش ها می شویم. این اصول وقراردادها به خاطر قدمت حضور آن در فرهنگ ایرانی از سوی مخاطبان پذیرفته شده و آشنا می نماید.از سویی انیمیشن به عنوان هنری نو پا که جزو خانواده ی سینما محسوب می شود مدتیست که در بین مخاطبان ایرانی جایی بازکرده و با استقبال روبرو شده است. هنر انیمیشن برای ایجاد ارتباط با مخاطبان از قوانین تعریف شده ای که آن را عموما قواعد کلاسیک هالیوودی می نامند، بهره می برد. حال در این رساله فرض بر این گذارده شده که انیمیشن می تواند برای مقبولیت بیشتر بر مخاطب ایرانی از ویژگی ها و قراردادهای روایتی هنرهای نمایشی ایرانی استفاده بنماید. تا بدین شکل علاوه بر جذابیت بیشتر این شاخه ی هنری ، بر بومی و ملی شدن آن تلاشی شود. برای این منظور بایستی خصوصیات و قراردادهای رایج در هنرهای نمایشی ایرانی شناخته شوند. ازسویی با شناخت قواعد حاکم بر جریان رایج سینما و انیمیشن ،می توان امکانات و قابلیت های جریان رایج را برای رسیدن به زبان انیمیشنی ایرانی مشخص کرد.در این رساله در فصل اول ابتدا به آشنایی با انواع هنرهای نمایشی ایرانی، چگونگی پیدایش و مختصری از تاریخچه و ویژگی های آنان می پردازیم. از فصل دوم تا فصل پنجم به شناخت وجوه مختلف عناصر روایی نمایش ایرانی همچون ویژگیهای روایت،نوع پرداخت کاراکتر و بازیسازی آن،ویژگیهای عوامل مکانی و زمانی و بالاخره صدا و موسیقی می پردازیم. در بین این بررسی ها ، آن دسته از عناصر و ویژگیهای هنرهای نمایشی ایرانی، که با قوانین رایج سینمایی نیز مشترکند به همراه نمونه های موفق در سطح جهانی اشاره می شود.همچنین عناصر روایتی هنر نمایش ایرانی که مختص ذات فرهنگ ایرانیست، مشخص می شود و به طور همزمان آن دسته از آثاری ایرانی را که با استفاده از این ویژگی ها به موفقیت رسیده اند را معرفی می کنیم.