پرسش محوری این تحقیق، بررسی فرضیه های چند پیرامون علل وابستگی و اتکای اقتصادی کشور به درآمدهای حاصل از صادرات نفت خام در فرآیند توسعه است که در ابعاد مختلف عوامل طبیعی و عوامل انسانی (مدیریتی/انسانی) همواره با پژوهش در مبانی نظری و عملی منابع مورد نیاز مورد بررسی قرار گرفته است. ساختار و شالوده این مطالعات بررسی فرضیه های سه گانه تحقیق است که ضمن برخورداری از استفلال نسبی در حوزه تحقیق از بهم پیوستگی زنجیروار و سلسله مراتبی برخوردارند و پس از بررسی و شناسایی و آزمون نوبت به یکدیگر می سپارند. نتایج این پژوهش منحصر به بررسی فرضیه ها در تحلیل وابستگی اقتصادی کشور به صادرات تک محصولی نفت نیست بلکه در پی آن است که با درک مکانیسم های بهم پیچیده و در هم تنیده توسعه سیاسی و اقتصادی در چارچوب اهداف و منافع ملی و متکی بر اصول خدشه ناپذیر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در یک نگرش ترکیبی، از تکامل فیما بین سیاست های اقتصادی و سیاست های خارجی بهره برده و با ویژگی های نوین جمهوری اسلامی ایران در قلمرو داخلی و بین المللی و نیز شناخت شرایط و مختصات جدید نظام روابط بین المللی به طراحی نو در اهداف و نگرش بر سیاست خارجی کشور بپردازد تا با بهره گیری از مزیت اقتصادی کشور در حوزه منابع معدنی (به ویژه بخش غیر نفتی آن) بر محتوای اقتصادی روابط بین المللی کشور افزوده شود.