تعداد 23 رأس گاو خشک و آبستن هلشتاین (11 رأس زایش دوم و 12 رأس سومین زایش یا بالاتر) بلوک بندی شدند تا اثر کوتاه نمودن دوره پابه ماه مورد مطالعه قرار گیرد. گاوها به طور تصادفی به دو تیمار اختصاص یافتند، تیمار شاهد(far-off 41 روز و close-up 20 روز) و تیمار آزمایشی(far-off 51 روز و close-up 10روز). تیمار شاهد طی41 روز اول دوره خشکی جیره دوره far-off را دریافت نمودند و از آن پس جیره دوره close-up را تا زایش دریافت کردند و گاوهای تیمار آزمایشی طی 51 روز اول خشکی جیره دوره far-off را دریافت کردند و سپس جیره دوره close-up را تا زایش دریافت کردند. پس از زایش گاوهای هر دو تیمار جیره یکسانی را تا 48 ساعت به صورت انفرادی و سپس به صورت گروهی تا30 روز پس از زایش دریافت نمودند. میزان ماده خشک مصرفی طی دوره close-up در تیمار آزمایشی نسبت به تیمار شاهد افزایش معنی داری (01/0p<) داشت. هم چنین میزان ماده خشک مصرفی 48 ساعت پس از زایش در تیمار آزمایشی نسبت به تیمار شاهد افزایش معنی داری (05/0p=) داشت. گاوهای هردو تیمار از نظر توازن انرژی پیش از زایش مثبت بودند و در تیمار آزمایشی نسبت به تیمار شاهد افزایش معنی داری داشت(01/0p<). تغییرات مربوط به وزن بدن پیش و پس از زایش به ترتیب(01/0p<) و (05/0p<) معنی دار بود. تولید و ترکیبات شیر بین دو تیمار تفاوت معنی دار نداشت و تنها لاکتوز در تیمارآزمایشی بالاتر بود که این تفاوت تمایل به معنی داری(07/0=p) داشت. غلظت بتا-هیدروکسی بوتیرات (bhba) خون، پس از زایش در تیمار آزمایشی نسبت به تیمار شاهد کاهش معنی داری (05/0p=) داشت. گلوکز خون نیز پیش از زایش در تیمار آزمایشی نسبت به تیمار شاهد پایین تر بود که تمایل به معنی داری (09/0=p) داشت. ولی دیگر متابولیت های خونی پیش و پس از زایش معنی دار نبودند. میزان بروز ناهنجاری های مربوط به سلامتی مانند کتوسیس در پس از زایش تمایل به معنی داری (09/0=p) داشت. ناهنجاری های نظیر(لنگش، ورم پستان و جفت ماندگی) اگرچه معنی دار(1/0<p) نبودند، اما از نظر عددی در تیمار آزمایشی نسبت به تیمار شاهد پایین تر بودند. دیگر ناهنجاری ها از قبیل متریت در تیمار آزمایشی نسبت به تیمار شاهد پایین تر بود که این تفاوت تمایل به معنی داری (1/0p=) داشت. هم چنین روزهای باز 150 روز پس از زایش مورد برسی قرار گرفت که در تیمار آزمایشی نسبت به تیمار شاهد پایین تر بود که این تفاوت تمایل به معنی داری(08/0=p) داشت. فعالیت جویدن و فعالیت جویدن به ازای هرکیلوگرم ماده خشک مصرفی در دوره close-upتمایل به معنی داری (08/0=p) داشت که در تیمار آزمایشی نسبت به تیمار شاهد بالاتر بود.

موضوع این پژوهش بررسی رابطه ی کمی وضعیت انرژی گاوهای خشک با بروز ناهنجاری های متابولیکی و تولید شیر در گاوهای هلشتاین در اوایل دوره ی شیردهی است. انرژی جیره های آزمایشی در دوره ی دور از زایش و نزدیک به زایش، با 4 سطح انرژی به ترتیب (1/35,145, 1/55, 1/60) و (1/44, 154, 1/60, 1/65) با 2143 راس گاو هلشتاین مورد مطالعه قرار گرفت. برای تعیین مشخصات عمومی گله ها و گاوها و تهیه جدول آمار توصیفی از رویه means استفاده شد. اثرات جیره های آزمایشی و نمره ی وضعیت بدنی روی پاسخ های تولید شیر و ترکیبات آن با رویه ی mixed آنالیز آماری شد. داده های حاصل از ناهنجاری های متابولیکی با proc genmod آنالیز شدند و نتایج به صورت برآوردی از میانگین و فاصله اطمینان 95 درصد بیان شد. بررسی جیره های دور از زایش و نزدیک به زایش بر تولید شیر، درصد چربی، مقدار و درصد پروتئین، نسبت چربی به پروتئین و تعداد سلول های بدنی تفاوت غیر خطی و از طرف دیگر درصد چربی، نسبت چربی به پروتئین و تعداد سلول های بدنی در 120 روزگی شیردهی تفاوت غیر خطی نشان دادند. اثرات جیره های دور از زایش و نزدیک به زایش بر پارامترهای تولید مثلی از جمله تعداد تلقیح انجام شده و نرخ آبستنی در دو تلقیح اول بصورت غیرخطی معنی دار مشاهده شد (p<0/05) امّا بر ناهنجاری های متابولیکی اثر معنی داری دیده نشد. اثر نمره ی وضعیت بدنی پیش از زایش بر شیر تولیدی، شیر تصحیح شده بر اساس 4 درصد، مقدار چربی، مقدار پروتئین و تعداد سلول های بدنی در کل تولید و تولید 120 روزگی تفاوت غیرخطی دیده شد. اثر نمره ی وضعیت بدنی پیش از زایش روی نمره ی وضعیت بدنی زمان زایش و نمره ی بدنی زمان زایش بر نمره ی بدنی پس از زایش بصورت خطی افزایش یافت. اثر نمره ی وضعیت بدنی پیش از زایش بر تغییرات نمره ی بدنی زمان زایش و نمره ی وضعیت بدنی پس از زایش بصورت خطی کاهش یافت. نمره ی وضعیت بدنی زمان زایش بر روزهای باز تفاوت خطی کاهشی دیده شد. بیشترین مقدار تولید شیر در جیره های دور از زایش با انرژی 1/55 و انرژی نزدیک به زایش 1/6 دیده شد. بطور کلی انرژی متوسط در دوره ی دور از زایش و نزدیک به زایش سبب بهبود عملکرد تولید مثلی و تولید شیر شد.

به منظور ارزیابی اقتصادی پارامترهای صفات تولیدی و تولید مثلی گله تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، این تحقیق طراحی گردید. در این مطالعه از مدل زیست اقتصادی استفاده می شود تا تعدادی از صفات تولید مثلی و تولیدی را مورد ارزیابی قرار دهد. ورودی گله شامل پرورش گوسفندان و تغذیه دام ها و خروجی گله وزن زنده گوسفندان نر و ماده که جایگزین نمی شوند، می باشد. گله مورد نظر در شرایط نیمه متمرکز پروش داده می شود. بطوریکه در فصول مناسب سال از مراتع دانشگاه تعلیف شده و در فصول سرد سال در داخل جایگاه بصورت دستی تعلیف می شود. ترکیب گله از 150 راس میش افشاری، 50 راس بره جایگزین و 20 راس قوچ تشکیل شده است و بصورت یکبار زایش در سال نگهداری می شود. سالانه حدود 250 راس بره تولید می شود که تعدادی از بره های نره و ماده جایگزین دام های حذفی و مسن شده و بقیه فروخته می شود. میش ها از اوایل آبان قوچ اندازی و در اوایل فصل بهار زایمان می کنند. .بره ها به مدت یک ماه بعد از تولد در کنار مادر نگهداری شده و سپس از مادر جدا وروزانه سه بار اجازه مصرف شیر داده می شود در طی این مدت سه بار تغذیه دستی (با ترکیبی از یونجه مرغوب، آرد جو، مکمل ویتامینی و معدنی) می شود. بره ها در سن حدود 120 روزگی از شیر گرفته می شود. بره ها بطور متوسط در سن 6 الی 7 ماهگی روانه بازار می شود. صفات تولید مثلی مورد بررسی شامل (باروری ( تعداد میش های زایمان کرده به تعداد میش های آمیزش کرده)، بره زایی (تعداد بره های متولد شده به تعداد میش های زایمان کرده) و تعداد بره های شیرگیری شده به تعداد میش های آمیزش کرده می باشد). صفات تولیدی شامل وزن تولد، افزایش وزن رزوزانه از تولد تا شیرگیری، وزن از شیر گیری، وزن 6 ماهگی و وزن زنده دام در موقع فروش می باشد. درآمدها شامل: فروش بره های نر و ماده، میش و قوچ های حذفی، پشم تولیدی و ارزش ریالی کود می باشد. هزینه ها گله شامل: خوراک، اقلام و وسایل مصرفی و پرسنلی می باشد. خوراک مصرفی شامل: یونجه، دانه جو و مکمل ویتامینی و معدنی است. هزینه پرسنلی شامل 5 نفر کارگر تمام وقت، دامپزشک پاره وقت و کارشناس تمام وقت می باشد. هزینه های متفرقه شامل: دارو، آب وبرق، واکسیناسیون و اقلام مصرفی است. سالانه تعدادی از میش ها و قوچ های مسن حذف و بره های نر وماده جایگزین آنها می شود. داده های این تحقیق طی یکسال از شهریور 90 تا شهریور 91 بطور مرتب جمع آوری گردید. در این تحقیق از یک مدل ثابت و قطعی که فرض می کند، تنوعی در میان حیوانات برای صفات مورد استفاده در محاسبه ارزیابی اقتصادی وجود ندارد، استفاده می شود. سود سالانه ی کل گله از اختلاف بین هزینه ها و درآمدهای سیستم استخراج می گردد. tp= [n × (r-c)] که tp سودکل، n، تعداد میش های موجود در گله (اندازه گله)، r متوسط درآمد کل به ازای هر رأس میش در هر سال و c، متوسط هزینه های کل به ازای هر رأس میش در هر سال است. در این قسمت همه هزینه ها وقیمت ها به ریال است. ترکیب گله: دام ها در دو گروه سنی :s1 یک شکم زا و s2: چند شکم زا تقسیم می شوند. nmw + nfw= /5 × [ns1× (2 – stillm1- stillf1) + ns2 × fert × (2 – stillm2 – stillf2)] × (1 - mortw) nmwو nfw: تعداد بره های نر و ماده از شیر گرفته شده در هر سال می باشد. fert: بره های تولید شده بعد از جفت گیری می باشد. still: نسبت مرگ و میر بره ها به دام ها یک شکم زا و چند شکم زا می باشد. mort: نسبت مرگ و میر بره ها به بره های از شیر گرفته شده باقی مانده می باشد. سه کلاس سنی برای بره ها در نظر گرفته می شود. از تولد تا قبل از شیر گیری،از شیر گیری تا شش ماهگی و از شش ماهگی تا یک سالگی. تعدادی از دام ها نیاز به جایگزینی دارند که از فرمول زیر پیروی می کند: nr= ns1 / (1 - rr)3 :rrضریب درصد جایگزینی در طول دوره پرورش ( اثر تلفات بره ها از شیر گیری تا اول زایش) می باشد. ضریب درصد جایگزینی در طول دوره پرورش برای بره های ماده ثابت در نظر گرفته می شود. nfi= nr× (1- rr)i دام های پرواری شامل بره ها، میش ها و قوچ های حذفی می باشند. تعداد بره ها از رابطه زیر به دست می آید. nms= nmw × (1 – mortf) mortf: درصد باقی مانده ی بره های از شیر گیری شده در طول دوره پرورشی می باشد. میش های حذفی قبل از آبستنی با تعدادی از بره های ماده جایگزین می شوند. تعداد آن ها از رابطه زیر محاسبه می شود. nfs= (nfw- nr) × (1 - mortf) + nfs12 nfs12 تعداد بره های ماده حذفی در گروه سنی s2و s1 میش های حذفی در کلاس سنی nfs3 پس از تمام شدن دوره فروخته می شوند. nfs1s2= n × disp + n ×(1 –rr) × disp nfs3=n × (1 - rr) × disp ncs1 + ncs2= ns1 × culls1+ns2 × n ×culls2 culls1 و :culls2درصد میش های حذفی گروه سنی یک شکم زا و چند شکم زا s1) وs2) می باشد. معادله سود: ( (pسود در هر سال از مدل زیر پیروی می کند: p= rf + rc + r0 - cf – cs - cfx rf: درآمد فروش بره های ماده و نر است. rc: درآمد فروش میش های حذفی حاصل می باشد. r0: از دیگر در آمد ها (فروش پشم و ارزش ریالی کود) در طول دوره پرورش بدست می آید . cf: هزینه پرورش بره های نر و ماده از تولد تا قبل از شیر گیری است. cs: هزینه پرورش بره های از شیر گیری تا شش ماهگی می باشد. cfx: هزینه های ثابت می باشد. rf سالیانه به این صورت محاسبه می شود: rf= nmso × weightmso × pricemso + nfso × weightfso + pricefso nmso و nfso: تعداد نر وماده هایی که فروخته می شود. :price قیمت هر کیلو وزن زنده هر دام می باشد. weight وزن زنده دام ها می باشد. rc= nfs3 × weightfs3 × price fs3 + ncs1 × weightcs1 × price cs1 + ncs2 × weightcs2 × price cs2 weightcs1 و weightcs2 و weightfs3 به ترتیب وزن بره های ماده، نر و میش های حذفی می باشد. cf= feedms + feedfs + fxdmms × lfms + fxdmfs × lffs+fxs feedms و feedfsهزینه ی خوراک بره های نر وماده می باشد. fxdmfs و fxdmms: هزینه ثابت بره های نر ماده در هر روز می باشد. lffs و lfms (هزینه بره ها در طول دوره پرورش) و) fxsهزینه ی ثابت در طول دوره پرورشی می باشد). cc= feeds + feedf + feedy + feedcull + dyst + fxs + fxf هزینه میش ها شامل: feeds، feedf، feedy، feedcull، dyst، fxs و fxf به ترتیب (هزینه های خوراک میش های یک شکم و چند شکم زا، بره های ماده جوان و میش های حذفی، هزینه سقط بره و هزینه های ثابت میش های یک شکم و چند شکم زا) می باشد ( (albera et al., 2003. اطلاعات وداده ها پس از جمع آوری از برنامه رایانه ای اکسل استخراج می شود و مورد تجزیه وتحلیل قرار می گیرد.

توازن منفی کلسیم در اوایل شیردهی اجتناب¬ ¬ناپذیر است و اغلب گاوهای تازه¬زا در اوایل دوره شیردهی دچار هیپوکلسیمی تحت درمانگاهی می¬گردند. این پژوهش به منظور بررسی وضعیت میزان کلسیم خون گاوهای تازه¬زا و پیشگیری از اثرات زیان¬آور هیپوکلسیمی و بهبود سلامت رحم و شاخص¬های تولیدمثلی، به وسیله تزریق زیرجلدی کلسیم بلافاصله پس از زایش انجام گردید. تعداد 375 راس گاو هلشتاین بر اساس دوره شیردهی (اول، 143 راس؛ دوم، 108 راس؛ و سوم، 124 راس) با تعداد متفاوت بلوک¬بندی شدند و به طور تصادفی به چهار تیمار (تیمار 1یا شاهد، تزریق آب مقطر، 190 راس؛ تیمار 2، یک ویال کلسیم بلافاصله پس از زایش، 72 راس؛ تیمار 3، دو ویال کلسیم بلافاصله پس از زایش، 63 راس؛ تیمار4 یا تیمار 1+1، یک ویال کلسیم بلافاصله پس از زایش و تکرار آن 12 تا 18 ساعت پس از تزریق اول، 50 راس) اختصاص یافتند و به مدت 200 روز مورد مطالعه قرار گرفتند. میزان ماده خشک مصرفی در 24 ساعت اول پس از زایش در 36 راس دام برای هر تیمار و در هر بلوک به صورت گروهی ثبت گردید. نمره وضعیت بدنی در زمان زایش و 38 روز پس از آن ثبت گردید. جهت تعیین غلظت کلسیم، منیزیم، فسفر و گلوکز خون، خونگیری¬ها در بلافاصله پس از زایش و پیش از دوشش آغوز و اعمال تیمار، روزهای 1، 2، 4 و 7 انجام گردید. در 36 راس از دام¬ها جهت تعیین هاپتوگلوبین و bhba از نمونه¬های خون روز¬های 2، 4 و 7 استفاده شد. خط قرمز تعیین هیپوکلسیمی تحت درمانگاهی، کمتر از 5/8 میلی¬گرم در دسی-لیتر در نظر گرفته شد. یافته¬های این پژوهش نشان می¬دهد که بیش از 80 درصد دام¬ها در 2 روز اول پس از زایش دچار هیپوکلسیمی تحت درمانگاهی هستند. تزریق زیرجلدی کلسیم بلافاصله پس از زایش، باعث افزایش معنی¬دار ماده خشک مصرفی و کاهش معنی¬دار سلول¬های پیکری شیر ¬گردید. هم¬چنین منجر به کاهش معنی¬دار میزان بروز عفونت¬های رحمی شامل متریت، آندومتریت درمانگاهی و تحت درمانگاهی، و افزایش معنی¬دار شاخص¬های تولیدمثلی از جمله درصد آبستنی در اولین تلقیح و درصد آبستنی در 200 روز ¬شد. نتایج این پژوهش بیان¬گر آن است که تزریق زیرجلدی کلسیم بلافاصله پس از زایش می¬تواند باعث بهبود سلامت رحم و عملکرد تولیدمثلی گاوهای هلشتاین ¬گردد. واژگان کلیدی: کلسیم، دوره انتقال، هیپوکلسیمی تحت درمانگاهی، عفونت رحم، شاخص¬های تولیدمثل

پژوهش حاضر برای بررسی اثرات کنجاله ¬گلوتن¬ ذرت به¬عنوان یک منبع پروتئین عبوری با و بدون نمک¬های آنیونیک، در جیره¬های پیش از زایش گاوهای شیری در دوره کلوزآپ بر سلامت و توان تولید گاوهای شیری انجام گرفت. 24 راس گاو هلشتاین چند بار زایش کرده با روزهای انتظار زایش6¬±23 روز به دو تیمار جیره¬ای در قالب طرح کاملا تصادفی با 12 تکرار اختصاص یافتند. جیره¬های آزمایشی از نظر انرژی و پروتئین یکسان بودند و تیمار یک حاوی 4 درصد کنجاله گلوتن ذرت با نمک¬های آنیونیک و تیمار دوم حاوی 4 درصد کنجاله گلوتن ذرت بدون نمک¬های آنیونیک بودند. جیره¬ها تا زمان زایش داده شدند و از زایش تا روز 21 شیردهی همه گاوها با جیره¬ی شیردهی یکسان تغذیه ¬شدند. خوراک مصرفی پیش از زایش، تولید و ترکیب شیر، متابولیت¬های خون، ph ادرار، وضعیت زایش، وزن بدن و امتیاز وضعیت بدنی قبل و پس از زایش و ناهنجاری¬های متابولیکی مورد بررسی قرار گرفتند. تیمارهای آزمایشی اثر معنی داری بر تولید شیر، درصد و مقدار چربی و پروتئین شیر نداشت (05/0p>)، اما نیتروژن اوره¬ای شیر در تیمار یک نسبت به تیمار دو به¬طور معنی¬داری بالاتر بود (05/0p<). کلسیم، فسفر، گلوکز، اسیدهای چرب غیر استریفیه شده و بتاهیدروکسی بوتیرات خون بین دو تیمار از لحاظ آماری معنی¬دار نبودند(05/0<p). تغییرات وزن بدن و امتیاز وضعیت بدنی نیز بین دو تیمار معنی¬دار نبود (05/0.(p> در مجموع، نتایج این پژوهش نشان داد که حذف نمک¬های آنیونیک از جیره¬های حاوی کنجاله گلوتن ذرت در دوره پا به ماه اثر منفی بر سلامت و توان تولیدی دام ندارد.