موضوع این رساله تاریخ کوشانیان و رابطه آن با دولت ساسانی است . تاریخ کوشانیان مشتمل بر یک سلسله از شاهانی است که از قرن اول ق.م. تا قرن سوم پس از میلاد بر سرزمین های بزرگی از آسیای میانه حکومت کردند و مانند سایر دولت های دیگر باستانی نقش خود را بر تاریخ این ناحیه از آسیا برجا گذاشته اند. چگونگی امپراطوری، حدود قلمرو، شاهان، فرهنگ ، مکاتب هنری، سکه شناسی و روابط آنها با ایران باستان و بخصوص ساسانیان در این رساله مورد بحث قرار خواهد گرفت . هر خواننده و محقق کنجکاو با اولین نگاه به تاریخ شروع و پایان این دولت (قرن اول ق.م. تا سوم پس از میلاد) به تقارن زمانی آن با یکی از دوره های مهم تاریخ بشر که برده داری باشد، پی خواهد برد. دور از انصاف است که تاریخچه کوشانیان بررسی شود ولی از تاریخ دوره نظام برده گی غفلت شود. لذا مقدمتا" دولت های باستانی آسیا و آسیای میانه قبل از کوشانیان مورد بررسی قرار خواهد گرفته و سپس به خود تاریخ کوشانیان پرداخته خواهد شد.