رساله حاضر ترجمه بخشی از کتاب "پیدایش خط و ادبیات ارمنی" اثر قازاریان است . در این کتاب مسروپ ماشتوتس (361-440 ب .م.) موجد و بانی خط و الفبای ارمنی معرفی شده است . به گفته موسی خوریانی مورخ شهیر ارمنی، الفبای پیشنهادی دانیال روحانی آشوری به علت عدم انطباق آن با الفاظ و کلمات ارمنی مورد قبول پادشاه وقت قرار نگرفت ، لذا مسروپ در شهر یدیسیا الفبای ارمنی را بوجود آورد و اصوات آن را تنظیم کرد. سپس سرگرم ترجکه کتاب مقدس انجیل شد و در شهر واغارشاپات فرهنگستانی بنیان گزاری کرد که باعث ترویج زبان و ادبیات ارمنی شد. عده ای از محققین برآن اند که با اقامه دلائل و ذکر نام اسنادی، خط ارمنی را به قبل از قرن پنجم ارتباط دهند. آنچه مهم است این است که از این آثار که بنابر ادعای مورخین تعداد آنها زیاد بوده حتی یک نسخه هم در دسترس نیست که بتوان از آن بعنوان سند و مدرک برای اثبات وجود خط در ارمنستان در ازمنه پیش از مسروپ استفاده کرد.