نام پژوهشگر: محمدحسن محبعلی
سمیه مختاری حسن آبادی اسماعیل طلایی
1-بیان مسئله این فصل برای ورود به گزارش مورد نظر می باشد. به این ترتیب با شرح ویژگی های سرزمینی و تاریخی - اجتماعی شهر نطنز در دوره ای که اثر در آن ساخته شده است، زمینه ای برای شرح و بسط بیشتر موضوع در فصل های آتی، آماده می شود. با تشریح ویژگی های جغرافیایی و تاریخی در خصوص هر یک از قسمت های فوق زمینه نزدیک شدن به موضوع فراهم می شود. با شناخت تاریخی و جغرافیایی شهر نطنز و موقعیت کلیدی ابنیه تاریخی بافت محله سرشک نطنز در حال حاضر، ضرورت حفاظت و باززنده سازی بناها برای حفاظت فرهنگ گذشته و میراق فرهنگی شهرنطنز و ایجاد ارتباطی مناسب را الزامی می نماید. در این رساله آنچه که به عنوان مسائل و عناصر کلی تاثیر گذار در روند تصمیم گیری و طراحی برای مجموعه و علی الخصوص تعاملات بین اثر و زمینه ی قرارگیری آن و ارتباط پیدا و پنهان آن دو و نیز بسترهای قرارگیری اثر به لحاظ فرهنگی مورد بررسی قرار می گیرد. منابع اصلی مورد مطالعه در این رساله کتاب میراث فرهنگی نطنز- و سایر منابع تاریخی در دوره های مختلف شکل گیری بنا و بافت آن خواهد بود. 2- هدفهای تحقیق معرفی شهر نطنز ، معرفی و شناساندن محله سرشک نطنز و مسجد جامع سرشک نطنز که خود شامل چند بخش می باشد :الف) معرفی تاریخی ب) معرفی هنری ج) معرفی فنی و کالبدی د) معرفی تکنیک و فن ساخت ، شناخت آسیب های وارده بر بنا و عوامل آن ، ارائه طرح مرمت و باززنده سازی متناسب با قابلیت و منزلت بنا و بافت پیرامون 3- اهمیت موضوع تحقیق و انگیزش انتخاب آن: اهمیت شناخت و نگهداری بنا به لحاظ قدمت تاریخی و جایگاه ارزشمند بنا از نظر معماری و اجتماعی. 4-سوالات و فرضیه های تحقیق: شناخت جایگاه با ارزش تاریخ و ابنیه و سازه های سنتی در میراث معمارانه هر شهر و جایگاه فرهنگی اجتماعی و هنری این میراث و تاثیرات روانشناختی آن-روابط م.ج.د بین بافت و بنا و پیوستگی غیر قابل انکار میان فرهنگ عامه بافت و بنا. تاثیرات اقلیم منطقه بر معماری بنا و آسیب های وارده بر بنا و بررسی سبک و سیاق هردوره از تاریخ معماری و جایگاه آن در معماری علی الخصوص معماری مساجد به عنوان عنصر جداناشدنی از فرهنگ و تاریخ و معماری مجتمع های شهری و روستایی از گذشته تا امروز. 5- روش تحقیق در این تحقیق انواع رویکردها مورد استفاده قرار می گیرد. شناخت بافت شهر نطنز و بافت پیرامونی اثر آغاز شده و در نهایت به خود اثر می پردازد و در واقع از کل به جز می باشد. 6- قلمرو تحقیق تحقیق در محیط کتابخانه ، فضای مجازی اینترنت و همین طور تحقیقات میدانی می باشد. 7- محدودیت ها و مشکلات تحقیق از مشکلات این تحقیق نبودن اطلاعات پایه ای مانند مصالح تشکیل دهنده پی و سونداژ در مناطق ضروری و همچنین نبودن اطلاعات کافی در خصوص مرمتهای صورت گرفته در بنا.
ریحانه شیخ احمدی محمدحسن محبعلی
بازار تبریز یکی از بزرگ ترین و مهم ترین بازارهای سرپوشیده در سطح ایران و قاره آسیا به شمار می رود. این بازار با مساحتی حدود یک کیلومتر مربع، بزرگ ترین بازار سرپوشیده جهان است. بازار تبریز در مردادماه سال ???? خورشیدی به عنوان نخستین بازار جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این بازار از بازارچه ها، تیمچه ها، سراها و کاروانسراهای متعددی از جمله بازار امیر (طلا و جواهرات)، مظفریه (فرش)، بازار کفش تشکیل یافته است. پیش تر به جهت قرارگرفتن شهر تبریز بر سر چهارراه جاده ابریشم و گذر روزانه هزاران کاروان از کشورهای مختلف آسیایی، آفریقایی و اروپایی از آن، این شهر و بازار آن از رونق بسیار خوبی برخوردار بوده است. هسته مرکزی شهر تبریز در داخل یک چهارضلعی قرار گرفته و بازار تبریز در مرکز این چهارضلعی واقع شده است. این بازار از سمت شرق به عالی قاپو و از سمت غرب به مسجد جامع محدود شده و از سمت شمال، بخش هایی از شمال رودخانه مهران رود را شامل می شود و این دو بخش به وسیله پل های چوبی که در امتداد راسته بازار قرار دارند، به هم متصل می شوند. پروژه نوسازی بازار تبریز به عنوان یکی از پنج طرح برگزیده هیئت داوران جایزه معماری آقاخان در سال ???? شد. جایزه به «سازمان میراث فرهنگی ایران، دفتر آذربایجان شرقی» به عنوان مجری این طرح تعلق گرفت و محمد بهشتی، مشاور رئیس سازمان میراث فرهنگی از طرف ایران این جایزه را دریافت کرد. بازار به عنوان یکی از تاثیرگذارترین ارکان شهر بر تحولات اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی در کل ادوار مطرح بوده و می باشد. در موضوع تعریف بازار و گونه های آن در ابعاد متفاوت تحقیقات متعددی صورت گرفته و توسط پژوهندگان این سیر به صورت گسترده همچنان ادامه دارد و در این میان بازار تبریز ضمن داشتن خاستگاه و پیشینه بسیار معتبر دارای شاخص های تقریبا" نادر و منحصر به فرد می باشد که مهمترین و عمده ترین آن جامعیت و تجمیع تمام عناصر تشکیل دهنده در یک بازار کامل می باشد که راسته ها، سراها، تیمچه ها، مدارس و حجره ها جزئی از این عناصر می باشد. سراها یکی از مهم ترین عناصر کالبدی بازار می باشند. سرا یا خان همان تجارتخانه بوده است که نمونه جنس از آنجا تحویل گرفته شده و در جاهای مختلف پخش می شده است در واقع خرده فروشی در آنها صورت نمی گرفته بلکه معاملات را به صورت کلی انجام می داده اند. در سراها معمولا" حجره های طبقه هم کف دکان، طبقه بالا دفتر کار و زیرزمین به عنوان انبار مورد استفاده قرار می گرفته است. شناخت سرای شازده کوچک و معرفی آن به عنوان یکی از بناهای شاخص بازار تبریز که تاثیر بسزایی در اقتصاد، فرهنگ و رونق بازار پس از مرمت و احیاء خواهد داشت، ارائه طرح مرمت و احیاء برای بنای با ارزشی که از زمان ساخت تاکنون به حال خود رها شده و هیچ گونه تلاش و اقدامی در جهت حفظ آن صورت نگرفته است، تحلیل و بررسی توانایی های نهفته این بنا از لحاظ کالبدی و کاربردی که مورد بی مهری بازاریان، مردم ومسئولان واقع شده است و در نهایت نگه داشت و بیش جلوه دادن ارزش های شکلی و تاریخی اثر از جمله اهداف مرمت این بنا می باشد که این مهم با احترام به ماهیت کهن و مستندات اصیل ومعتبر صورت خواهد پذیرفت.
اکبر رزاقی قادیکلائی اسکندر مختاری
بناهای تاریخی و قدیمی، بخشی از میراث گذشتگان ما هستند. این میراث نه تنها پیوند ما را به گذشته فراهم می آورد، بلکه بیانگر هویت، نحوه زیست، شیوه تفکر و... یا به عبارت ساده تر تاریخ آنان است. میراث گذشتگان، سند و شناسنامه و ماحصل تجربه پدران ما در طی روزگار است. با اتکاء به این تجارب است که می توان افق های گسترده تری را فراروی خود قرار دهیم. پشت پازدن به گذشته، حاصلی جز تجربه کردن مجدد آزمودنی ها و در نهایت عقب ماندگی فرهنگی را نخواهد داشت . تا قبل ازشروع این پژوهش مجموعه مطالعاتی مربوط به این بنا محدود به پروژه ثبت این اثر در فهرست آثار تاریخی ایران می اشد، و بالطبع هیچ گونه تحقیق و بررسی و یا تلاشی برای حفاظت ازآن انجام نشده است. که این خود موجب گردیده تا بر اثر این بی توجهی، عوامل مخل آسیب رسان طبیعی و اجتماعی، صدمات و مشکلات فراوانی برای مجموعه به وجود آورد. عدم وجود طرح حفاظتی و مستند نگاری پل فرح آباد نگارنده را بر آن داشت بسیاری از اطلاعات تاریخی و کالبدی اولیه مورد نیاز پروژه و حتی بسیاری از مسائل محیطی را به وسیله مطالعات میدانی و نیز مباحثات شخصی با افراد مطلع در سطح روستا و منطقه بدست آورد و تحلیل های مربوطه را بر این مطالعات استوار گرداند که البته تهیه و انتخاب اطلاعات صحیح و مستدل در زمینه های مختلف از حساسیت های اصلی نگارنده خواهد بود .
سارا خانزاده اسماعیل طلایی
کاروانسراهای ایران به مثابه بناهای اصیل در معماری ایران زمین همیشه در تاریخ مورد توجه و تحسین جهانگردان و تاریخ نگاران بوده اند.ساخت کاروانسرا از دوره پیش از اسصلام آغاز و در دوره صفویه به اوج خود می رسد.کاروانسراهای صفوی که بیشتر با الگوی چهار ایوانی ساخته شده اند،علاوه بر پاسخگویی به نیازهای عملکردی ،طرهحی مبتنی براقلیم در اوج شکوه و زیبایی ارایه میدهند .یکی از این کاروانسراها که همچنان به خیات خوت ادامه می دهد کاروانسرای برسیان می باشد. در این نوشتار همت بر آن است در یک سیرکولاسیون جامع از کل به جز برسیم ،بر این منوال از سابقه تاریخی،جغرافیایی،زمین نگاری (مطالعات کلان).سپس به مطالعات تفصیلی بنا شامل ویژگیهای معماری،ایستایی،بررسی عوامل آسیب رسان می پردازیم ،در نهایت جهت جلوگیری از آسیب بیشتر به ارایه طرح مر مت و احیا می پردازیم . روش تحقیق در این نوشتار ،تحلیلی –توصیفی بوده و مبتنی بر مشاهدهات میدانی و نیز گرداوری اطلاعات کتابخانه ای می باشد.