نام پژوهشگر: عباس صفرنژاد
بی بی لیلا علمداری قربانعلی نعمت زاده
در این تحقیق 13 نمونه از گیاه دارویی آویشن، 10 نمونه متعلق به گونه بومی thymus daenensis و نمونه های دیگر مربوط به گونه های t. migricus, t. pubsence و t. fedtschenkoi مورد ارزیابی های مورفولوژیکی و ژنتیکی قرار گرفتند. بر اساس تجزیه واریانس 14 صفت مورفولوژیک تفاوت معنی داری بین نمونه های آویشن مشاهده شد. با توجه به دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه ای صفات مورفولوژیک نمونه ها در دو دسته قرار گرفتند. به منظور ارزیابی تنوع مولکولی نمونه های آویشن، dna ژنومی به صورت بالک با اسنفاده از روش ctab گیاهان دارویی با کمی تغییرات، استخراج گردید. برای انجام واکنش pcr از20 آغازگرrapd استفاده گردید که تنها 8 آغازگر باندهای واضح و تکرار پذیر را نشان دادند. از مجموع 97 باند تولید شده 61% باندها چند شکل بودند. آنالیز داده ها با برنامه های popgene و ntsys انجام و دندروگرام بر پایه upgma ترسیم شد. دندروگرام ترسیم شده در فاصله ژنتیکی 80% دو گروه اصلی را بین 13 نمونه مشخص کرد. نتایج به دست آمده از مقایسه ماتریس های مورفولوژیکی و مولکولی تطابق چندانی با یکدیگر نشان ندادند. به طور کلی بررسی تنوع در ژنوتیپ های آویشن با استفاده از نشانگر rapd نشان داد که این مارکر در شناسایی نواحی چند شکلی و تخمین فاصله ژنتیکی و مدیریت ژرم پلاسم می تواند مفید باشد.
بهروز پورداد محمد علی ابراهیمی
تکنیک اینویترو در چند دهه اخیر، موضوع تحقیقات گستردهای بوده است بویژه برای گیاهانی که رشد و تکثیر طبیعی آنها مشکل میباشد. سماق متعلق به خانواده آناکاردیاسه (تیره پسته) و گونه خودروی جنس رهوس در ایران است. قوه نامیه بذر سماق بسیار کم بوده و در طبیعت بصورت پاجوش تکثیر میگردد. در این تحقیق بهترین محیط باززایی و ریشهزایی در شرایط اینویترو مورد بررسی قرار گرفت. ریزنمونههای جوانه شاخههای گیاه سماق بعد از سترونسازی به محیط کالوسزایی منتقل شدند. کالوسزایی با استفاده از محیط ms با ترکیب هورمونهای مختلف iaa ba , bap , tdz ,iba مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که حداکثر کالوسزایی و باززایی روی ترکیب هورمونی 5/0 میلیگرم در لیتر iaa و یک میلیگرم در لیتر ba بدست میآید و کمترین کالوسزایی و باززایی در غلظت 1/0 میلیگرم در لیتر iaa و 5/1 میلیگرم در لیتر ba رخ داد که بهترتیب 60% و صفر درصد بودند. جهت تعیین بهترین محیط ریشهزایی با ترکیب هورمونی مناسب از محیط ms بصورت کامل، نصف و یکچهارم بههمراه هورمونهای naa , iba , iaa و بدون هورمون استفاده شد که تفاوت معنیداری در ریشهزایی مشاهده گردید، بطوریکه بیشترین ریشهزایی در محیط ms کامل با غلظت 1 میلیگرم در لیتر iba و کمترین ریشهزایی در محیط نصف ms با غلظت 8 میلیگرم در لیتر iaa رخ داد که به ترتیب 5/44% و 66/2% بودند. بهترین محیط تیمارزایی جهت انتقال به محیط ریشهزایی، محیط تیمارزایی با غلظت 5/0 میلیگرم در لیتر iaa و یک میلیگرم در لیتر ba بود. تفاوت معنیداری در غلظت یک میلیگرم در لیتر و 5 میلیگرم درلیتر iba در تعداد ریشه و طول آن مشاهده شد. در غلظت 5 میلیگرم درلیتر iba افزایش تعداد ریشه و کاهش طول ریشه رخ داد که افزایش تعداد ریشه 6/3 عدد بود. همچنین آزمایشی جهت بررسی اثر استفاده از محیط جامد و مایع انجام شد و تفاوت معنیداری مشاهده گردید، و بیشترین ریشه زایی در محیط جامد بهمیزان 83/44% انجام شد.