هدف از مطالعه ی حاضر تعیین مهم ترین فاکتورهای محیطی موثر بر پراکنش اکولوژیک و خصوصیات مورفولوژی گونه salvia hydrangea dc. ex benth در منطقه ی حفاظت شده تنگ صیاد استان چهارمحال و بختیاری می باشد. پس از بازدید صحرایی در توده های معرف گونه و توده های فاقد گونه، نمونه برداری به روش سیستماتیک- تصادفی صورت گرفت. پارامترهای گیاهی شامل درصد پوشش، تراکم و فراوانی گونه در هر پلات اندازه گیری شد. همچنین پارامترهای توپوگرافی (درصد و جهت شیب و ارتفاع از سطح دریا) در هر پلات ثبت گردید. در هر توده ی گیاهی 2 تا 3 پروفیل خاک از دو عمق 15 -0 و 30 -15 سانتی متری برداشت شد. در آزمایشگاه خصوصیات فیزیک و شیمیایی خاک ها اندازه گیری شد. برای اندازه گیری خصوصیات مورفولوژی، 10نمونه از گونه مورد مطالعه در هر یک از توده های دارای گونه (5 توده گیاهی) گرفته شد. ماتریس اطلاعات ویژگی های محیطی، پوشش گیاهی و پارامترهای مورفولوژی تهیه و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری مقایسه دو گروه مستقل، تجزیه ی واریانس یک طرفه، آنالیز تحلیل تشخیصی، آنالیز مولفه اصلی (pca)، آنالیز چند متغیره تطبیقی متعارفی (cca) و رگرسیون چند متغیره (pls) به کمک نرم افزارهای spss، pc-ord و minitab استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد که شیب و درصد رس عمق اول بر تراکم گونه مورد مطالعه تأثیر عمده ای دارند. نتایج حاصل از آنالیز cca نشان داد که از بین عوامل محیطی نیتروژن، سنگ و سنگریزه عمق اول و پتاسیم عمق دوم بیشترین تأثیر را بر پراکنش گونه مورد مطالعه دارند. نتایج آنالیز pca، وجود ارتباط میان پراکنش این گونه با فاکتورهای شیب، کربنات کلسیم معادل، اسیدیته عمق اول، سیلت عمق اول و رس عمق اول را نیز بیان می کند. بر اساس نتایج آنالیز pls، چنان چه هدف از کشت گونه، اسانس گیری ترکیبات خشک شده گل (بخش زایشی) باشد؛ زمین های شیب دار، مرتفع و دارای مقادیر زیاد جرم ویژه ظاهری عمق اول، فسفر عمق اول، کربنات کلسیم معادل عمق دوم و سنگ و سنگریزه عمق دوم و مقادیر کم کربن آلی عمق اول و شن عمق دوم مناسب به نظر می رسد. در صورتی که اسانس گیری برگ (بخش رویشی) مد نظر باشد، پیشنهاد می شود گونه را در زمین هایی با مقادیر زیاد شیب، هدایت الکتریکی، جرم ویژه ظاهری عمق اول، کربنات کلسیم معادل عمق دوم و سنگ و سنگریزه عمق دوم و مقادیر کم فسفر عمق دوم و جرم ویژه ظاهری عمق دوم کشت کرد.

این پژوهش به منظور بررسی عامل های محیطی موثر بر پراکنش جوامع گیاهی، تعیین مهمترین این عوامل و تحلیل روابط حاکم بین پوشش گیاهی و عوامل محیطی در منطقه حفاظت شده تنگ صیاد انجام شد. با توجه به هدف تحقیق جمع آوری اطلاعات بعد از بازدید مقدماتی و انتخاب تیپ های گیاهی در منطقه معرف هر تیپ انجام شد. به منظور مطالعه خاک در هر تیپ پروفیل خاک حفر گردید و با توجه به عمق ریشه دوانی گونه های موجود در منطقه مورد مطالعه از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتیمتری نمونه خاک برداشت شد. برای هر پروفیل اطلاعات طول و عرض جغرافیایی، شیب، جهت و ارتفاع از سطح دریا نیز ثبت گردید. در آزمایشگاه خصوصیات خاک شامل درصد رس، سیلت، شن، آهک، اسیدیته، هدایت الکتریکی، ماده آلی، سنگریزه، نیتروژن، فسفر و پتاسیم اندازه گیری گردید. بعد از جمع آوری داده ها، برای تجزیه و تحلیل عوامل تأثیرگذار بر پراکنش پوشش گیاهی از روش تجزیه و تحلیل چندمتغیره، آنالیز مولفه های اصلی (pca) با استفاده از نرم افزار pc-ord استفاده شد. نتایج نشان می دهد بین پراکنش تیپ های مختلف رویشی و عوامل محیطی رابطه وجود دارد و مهمترین عوامل محیطی موثر در تفکیک جوامع گیاهی منطقه مورد مطالعه درصد سیلت، آهک و اسیدیته عمق اول، درصد سنگریزه و شیب است. همچنین نتایچ نشان داد تیپ های as.a+as.m+ac.m+co.t، r+as.ec و as.m+as.spp+co.t+st.h خواستار مناطق پرشیب، با میزان آهک و سنگریزه زیادند. در حالی که تیپ های as.s+as.m+as.spp+co.t+grasses و as.my+co.te به استقرار در شیب های کم و خاک هایی با میزان آهک و درصد سنگریزه کم گرایش بیشتری نشان می دهند.

چکیده ندارد.