نام پژوهشگر: ابوالقاسم محمدی شوطی

امکان استفاده از الکتروفورز در گیاهان زراعی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز 1372
  ابوالقاسم محمدی شوطی   حمدالله کاظمی

جهت راه اندازی تکنیک الکتروفورز و مطالعه توده ها و واریته های گیاهی و تعیین ساختار ژنتیکی و سیستم تولید مثلی آنها با استفاده از این تکنیک ، 5 توده بومی سنگینگ ، تبریز، ورامین، نقده، قزوین و مشهد مورد مطالعه قرار گرفتند. سنگینگ با نام علمی lathyrus sativus و بنامهای محلی خلر، ماملی، پولیک و پولکه از خاواده لگومینوز، بعنوان گیاه علوفه ای، بیشتر در مناطق کوهستانی کشت میگردد. عصاره بافتی ساقه گیاهان کشت شده در تاریکی و در 22 درجه سانتی گراد با بررسی 3 سیستم آنزیمی "گلوتامات اکسالات ترانس آمیناز (got)، اسید فسفاتاز (acp) و استراز (est)، با استفاده از تکنیک ژل الکتروفوز شدند. سیستم ژلی استفاده شده در این بررسی ژل نشاسته با تامپون ژلی پولیک + edta و تامپون الکترودی تریس و اسید بوریک بود. پس از درست کردن ژل (یک روز قبل) عصاره ساقه های ایستوله در ژل قرار داده شد و عمل الکتروفورز تقریبا" بمدت 4 ساعت انجام گرفت . بعد از اتمام عمل ژل به لایه هایی با قطر حدود 2 یا 3 میلی متر بریده و هر لایه رنگ آمیزی گردید. بعلت عدم وجود ماده سوبسترای برا آنزیم got و مشکلات تکنیکی یا احتمالا" عدم وجود تنوع برای آنزیم aep در سنگینگ ، توده های مورد نظر بر اساس سیستم آنزیمی استراز مطالعه شدند. با استفاده از بررسی های الکتروفورزی سطح پلوئیدی این گیاه دیپلوئید تعیین گردید که شمارش کروموزومی توسط روشهای سیتولوژیکی ضمن تائید این مسئله، تعداد کروموزوم های سنگینگ را 14 عدد با 7 جفت نشان، دادند. باتوجه به نتایج حاصله از بررسی سیستم آنزیمی استراز فراوانی های ژنی و ژنوتیئپی و طح هتروزیگوتی در هر مکان ژنی و بطور کلی محاسبه گردید . مشخص شد که جمعیت سنگینگ تبریز در هر مکانی ژنی هتروزیگوت میباشد ولی در سایر جمعیت هموزیگوتی در بین مکانهای a و b مشاهده شد و سنگینگ نقده بیشترین مقدار هموزیگوتی را در میان توده های مورد بررسی داشت . همچنین " فاصلهء ژنتیکی " و "همسانی ژنتیکی" با استفاده از فرمولهای پیشنهادی نی (1978) برآورد شدند. بین جمعیت تبریز و جمعیت های مشهد و قزوین هیچ همسانی ژنتیکی بین جمعیت های ورامین و مشهد و نیز مشهد و قزوین هم کم میباشد. در بین 5 جمعیت مورد مطالعه بیشترین همسانی ژنتیکی یا بعبارت دیگر کمترین فاصله ژنتیکی بین سنگینگ ورامین و نقده مشاهده گردید . احتمالا" این دو جمعیت منشاء اولیه مشترکی داشته باشند. تست x برای بررسی حالت تعادل h.w. در هر جمعیت نشان داد که در جمعیت های تبریز و مشهد فرض تعادل h.w صادق نبود ولی در سنگینگ نقده تعادل در هر دو مکان ژنی، در سنگینگ ورامین تعادل فقط در مکان ژنی b و در سنگینگ قزوین تعادل در مکان ژنی a مشاهده گردید.