رساله حاضر پژوهشی است توصیفی از ساخت آوایی گویش فندرسکی و یا بعبارت دیگر توصیفی است همزمانی (synchronic) . در هر توصیف هم زمانی، لاجرم، گویش یا زبان را در همان مقطع زمانی و مکانی ثابت (static) فرض می کنیم که این امر البته، اجتناب ناپذیر است . و بنابه گفته جامسکی (chamsky) در اینگونه بررسی ها ناچار از نوعی مطلوب سازی (idealization) هستیم، لذا، در این پژوهش ، آنچه را که در ترسیم روش تراز سیمای گویش اهمیت داشته اند مورد نظر قرر گرفته اند. همانگونه که در بخش فهرست مطالب بطور مفصل ذکر شده است در رساله حاضر مطالب و مباحث زیر مورد بررسی و توصیف قرار گرفته اند : - فصل اول که شامل پیش گفتار و مقدمه است . در ضمن پیش گفتار، نگاهی اجمالی به بررسی های گویش شناسی در گذشته و حال و سیر تحول آن تا کنون و اینکه چه دیدگاههایی در این رابطه مطرح شده است . در قسمت مقدمه نیز اشاراتی کلی به اوضاع جغرافیایی و اجتماعی منطقه فندرسک شده است . - فصل دوم - در این فصل ضمن استخراج واج ها با استفاده از مقایسه جفت های کمینه، تعداد، بسامد و واج آوایی در گویش ، جدول مربوط به واکه ها و هم خوان ها و نیز ویژگی های آوایی واج ها بطور مفصل ذکر شده است . - فصل سوم - عمده ترین مبحث رساله است که در آن موارد متعدد دگرگونی ها و گرایش های آوایی و نیز برخی از فرآیندهای آوایی مورد بررسی واقع شده اند. لازم به ذکر است که در این فصل انواع دگرگونی ها در واکه ها و همخوان ها بطور جداگانه و نیز به ترتیب میزان بسامد مورد بحث قرار گرفته اند. ذکر قاعده ها، بافت هایی که دگرگونی در آن رخ داده است ، موارد استثناء آن ها، و موارد متعدد دیگری از قبیل پیشین شدگی، دو آوایی شدگی (diphthongization) و flip flop، حذف ، تبدیل، کشش آوایی در واکه ها، کشش آوایی در همخوان ها (کشش همخوانی)، مواردی از فرآیندهای آوایی از جمله قلب ، ابدال و ... در این فصل بطور مشروح مورد بررسی قرار گرفته اند. لازم به توضیح است که بسیاری از اینگونه موارد که ذکر آن آمد، دارای توجیه و علت ساختی نیستند بلکه نیاز به تحلیل تاریخی دارند که در این صورت استفاده از منابع و اطلس های تاریخی را اجتناب ناپذیر می کند. بهرحال، چنانکه قبلا نیز گفته شد، هدف اصلی نگارنده کشف و استخراج و فرموله کردن موارد متعدد دگرگونی ها و گرایش های آوایی بوده است و نه علت یابی تاریخی و اجتماعی آن ها. - فصل چهارم - این فصل اختصاص به واژگان فندرسکی دارد. نگارنده، بخاطر طولانی نشدن رساله، از یک سوم واژه هایی است که یا با فارسی رسمی (نوشتاری) تفاوت کامل دارند و یا اندک تفاوتهای آوایی در آن ها رخ داده است . در پایان فصل نیز تعدادی از منابع را که بعضا" مورد استفاده مستقیم و غیر مستقیم واقع شده اند، فهرست گردیده است .