هدف ازانجام تحقیق ((توسعه تکاملی استان آذربایجان غربی در ساختار فضائی))آن بوده است که باتحلیل بیست بیست شاخص مهم جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی و طبقه بندی آنها مرتبه کانونهای رشد آذربایجان غربی از لحاظ سلسله مراتب نظام فضائی مشخص گشته و نقش یا نقشهای کانون غالب دراین مراتب فضائی تعیین شود و باتوجه به مجموعه امکانات و پتانسیل های کانون ها پیشنهاداتی در جهت پویائی آینده منطقه ارائه گردد. پایان نامه درسه فصل تنظیم گردیده است . درفصل اول تحلیل پارامترهای طبیعی و انسانی به منظور تعیین پتانسیل ها و تشخیص توزیع مکانی و الگوهای ساختاری عوامل مختلف درفرایند توسعه به انجام رسیده است . فصل دوم انواع فعالیت های موجود بویژه درسه بخش صنعت - کشاورزی و خدمات به منظور تشخیص وضع موجود ساختار فضائی منطقه و تعیین نقش غالب درنظام فضائی موجود، تحقیق و مطالعه گشته و درفصل سوم باانتخاب بیست شاخص مهم و تحلیل آنها سلسله مراتب مکانی شهرستان ها در ساختار فضائی استان و نهایتا کانون اصلی رشد با مرکزیت شهر ارومیه تعین شده است . ساخت کالبدی، جمعیت نفوذ، کاربری اراضی و تعیین امکانات و محدودیتهای توسعه فیزیکی قطب رشد ارومیه و سایر کانونهای رشد مورد بررسی قرار گرفته است . طرح نوین مصوب شهرک جدید ارومیه واثرات آینده برقطب رشد ارومیه وسایرکانونهای رشد نیز بعددیگری ازاین تحقیق می باشد. نتایج بدست آمده معلوم می دارد که فولکسیون اصلی کانونهای رشد در آذربایجان غربی هنوزکشاورزی است ، بنابراین به منظور پویا ساختن این کانونها وازبین بردن محدودیت های رشد درآیند پیشنهاد شده است که باید سرمایه گذاریهای اساسی درایجاد سدها، شبکه های آبرسانی، احداث جاده ها و انجام زهکش هائی درحاشیه دریاچه ارومیه باشد. چنین آموزش فنون کاشت و داشت و برداشت به زارعین و حمایت از اتحادیه ای روستائی نظیر اتحادیه های مکانیزاسیون توصیه گشته است . این پایان نامه می تواند سند معتبری برای برنامه ریزیهای توسعه آینده فضائی استان آذربایجان غربی برای سازمانها و ارگان های ذیربط باشد.